Pola Negri, Gilda Gray… 6 hollywoodzkich karier z czasów II Rzeczypospolitej

Na hasło Polacy w Hollywood przychodzi na myśl spektakularna kariera Poli Negri. Nie była ona jednak jedyną osobą, której udało się zrealizować amerykański sen o sławie. W dwudziestoleciu międzywojennym w Hollywood zdobyło rozgłos kilka osób polskiego pochodzenia. Ich kariery rozwijały się z różnym skutkiem, ale każdy sukces skrupulatnie odnotowywała polska prasa lat 20. i 30, nie stroniąc od sensacji.
Pola Negri, Gilda Gray… 6 hollywoodzkich karier z czasów II Rzeczypospolitej

1. Ryszard Bolesławski (1889–1937)

Urodzony w Dębowej Górze koło Płocka Bolesław Ryszard Srzednicki początkowo chciał zająć się rolnictwem i w tym celu kształcił się na Uniwersytecie w Odessie. Wojował najpierw jako żołnierz Legionu Puławskiego, a w czasie wojny polsko-bolszewickiej 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. To właśnie od filmów tworzonych dla Wojska Polskiego zaczęła się kariera reżyserska Srzednickiego (już wówczas zmienił nazwisko na Bolesławski). W 1923 roku wyjechał do Nowego Jorku i tam założył z aktorką Marią Uspenskają szkołę teatralną: American Laboratory Theatre. Wkrótce Bolesławski zaangażował się w tworzenie hollywoodzkich produkcji – a pod koniec lat 20. Uważano go już za jednego z najbardziej cenionych w USA. Filmy jego autorstwa trwale zapisały się w historii amerykańskiego kina. „Ostatnia cesarzowa” z 1932 roku otrzymała nominację do Oscara, a „Ogród Allaha” z 1936 roku – honorowego Oscara za zdjęcia. Rozwijającą się karierę Bolesławskiego przerwała nagła śmierć na atak serca.

 

2. Pola Negri (1897–1987)

Córka słowackiego Roma Apolonia Chałupiec debiutowała w Warszawie w 1912 roku rolą Klary w spektaklu „Śluby panieńskie”. Potem przyszły pierwsze role w filmach atelier filmowego „Sfinks”, zaś w 1917 roku pierwsze występy w produkcjach niemieckiego reżysera Ernsta Lubitscha. Gwiazda Poli Negri (pseudonim przyjęła na cześć włoskiej pisarki Ady Negri) rozbłysła jednak pełnym blaskiem dopiero w 1923 roku, kiedy przyjechała do Hollywood – niemal natychmiast stała się tam diwą kina niemego. Do jej największych filmów zalicza się dziś: „Zakazany raj” (1924, rola Katarzyny II), „Hotel Imperial” (1927) oraz „Miłość aktorki” (1928). O romansach Poli z Rudolfem Valentino i Charliem Chaplinem mówiło całe Hollywood, plotkowano też o jej homoseksualnej relacji z kompozytorką Margaret West. Po wojnie Negri wycofała się z aktorstwa, ale w latach 60. pojawiała się gościnnie w jednym filmie.

 

3. Estelle Clark (1898–1982)

Pochodząca z Warszawy Stanisława Zwolińska we wczesnej młodości wyjechała do Stanów Zjednoczonych i zamieszkała w Detroit. W latach 1924–1928 wystąpiła w co najmniej dziesięciu hollywoodzkich produkcjach, głównie wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer. Przykłady jej kreacji aktorskich to między innymi role Minnie w „His Secretary” (1925), francuskiej fryzjerki w „Wesołej wdowie” (1925, adaptacja operetki austrowęgierskiego kompozytora Franza Lehára) i Jane w „Człowieku z tłumu” (1928). Estelle Clark przyjaźniła się między innymi ze związanymi z Hollywood przedstawicielami amerykańskiej Polonii – Walterem Grabowskim i jego żoną. W latach 1935-1944 była żoną kompozytora i tekściarza Leo Robina, autora między innymi tekstu do oscarowej piosenki „Thanks for the Memory”. Związek zakończył się rozwodem. Później Clark popadła w zapomnienie, lecz już nie wróciła do Polski.

 

4. Janina Smolińska (ok. 1900–po 1950)

Absolwentka szkoły baletowej przy operze moskiewskiej zagrała w kilku polskich filmach. Jej kariera nabrała jednak tempa dopiero po wyjeździe do Paryża. Przez cztery lata występowała jako tancerka rewiowa w słynnej sali koncertowej Folies Bergère, dopóki w 1928 roku nie wygrała dwóch międzynarodowych konkursów piękności w Deauville i Brukseli. Sukces urodziwej Polki zapewnił jej taneczne tournée po Stanach Zjednoczonych oraz występ w kilku filmach wytwórni First National Pictures i Metro-Goldwyn-Mayer, między innymi w nominowanej do Oscara „Płomiennej piosence” (1930) i „Monsieur Le Fox” (1931). Aby przedłużyć sobie prawo pobytu w Ameryce, Smolińska wyszła za mąż za przedsiębiorcę zajmującego się produkcją hollywoodzkich peruk Waltera Grabowskiego. O ich kryzysie małżeńskim rozpisywała się szeroko amerykańska prasa. W 1932 roku Smolińska wróciła do Polski, a w 1934 roku wyjechała do Paryża, gdzie założyła zespół baletowy „Balet Polski”.

 

5. Edward Raquello (1900–1976)

Kariera studenta Politechniki Warszawskiej, który z żołnierza walczącego w wojnie polsko-bolszewickiej stał się hollywoodzkim amantem, zasługuje na przypomnienie. Edward Kucharski w połowie lat 20. wyjechał do Paryża, gdzie zarabiał na życie jako żigolak – pan do towarzystwa dla starszych i majętnych dam. Z opresji wyciągnął go dopiero pionier amerykańskiego przemysłu filmowego Carl Laemmle, który zaproponował Kucharskiemu wyjazd do Stanów Zjednoczonych i karierę w Hollywood. Debiutował w 1927 roku jako tancerz Raoul w filmie „Sumuru”, zagrał też między innymi w „Western Jamboree” (1938) oraz „Dziewczynie z Meksyku” (1939). Występował pod scenicznym pseudonimem Edward Raquello, a zwykle obsadzano go w rolach latynoskich kochanków. W latach 1931–1946 występował również na Broadwayu, gdzie pojawił się w dziesięciu spektaklach. Po wojnie wycofał się z kariery aktorskiej.

 

6. Gilda Gray (1901–1959)

Pochodząca z Krakowa Marianna Michalska w wieku ośmiu lat wyemigrowała z rodzicami do Milwaukee w Wisconsin. Amerykańską karierę pod pseudonimem Gilda Gray rozpoczęła jako tancerka kabaretowa w Nowym Jorku. Występy sceniczne wywoływały podobno u młodej artystki stres, który wyładowywała przez specyficzny taniec, nazwany wkrótce shimmy. Charakterystyczne ruchy bioder stały się koniecznym elementem występów amerykańskich showgirls, a Gray ogłoszono „Królową Shimmy”. Do Hollywood zawitała w 1923 roku. Zaczęła od epizodycznej roli tancerki w „Lawful Larceny”. Potem przyszedł czas na role główne: Glorii Trask w „Kabarecie” (1927) oraz Takli w „Diabelskiej tancerce” (1927). Obydwa filmy uznaje się obecnie za zaginione. W czasie II wojny światowej Gilda Gray zbierała pieniądze na pomoc Polakom, po wojnie zaś ściągnęła do USA sześciu rodaków, zapewniając im edukację.