Kosmiczna dłoń sięga po ogień

Na nowych zdjęciach z obserwatorium orbitalnego Chandra oczom naukowców ukazała się olbrzymia dłoń sięgająca po ognisty dysk — niezwykły obraz młodej, rozszerzającej się mgławicy, otaczającej pulsar PSR B1509-58.

Pulsar ten znajduje się w odległości 17 tys. lat świetlnych od naszej planety i według astronomów ma zaledwie 1700 lat. Jest to szybko wirująca gwiazda neutronowa o polu magnetycznym 15 bilionów razy silniejszym od ziemskiego, emitująca do swojego otoczenia potężny strumień elektronów i jonów. Cząsteczki te „podświetlają” okrążający pulsar gaz, dzięki czemu astronomowie mogą obserwować gigantyczny kształt przypominający wielką kosmiczną dłoń. Połączenie skrajnie wysokiej prędkości obrotu z potężnym polem magnetycznym czynią z B1509 jeden z najpotężniejszych generatorów elektromagnetycznych w naszej Galaktyce. 

Pod względem powstania mgławica PSR B1509-58 podobna jest do słynnej Mgławicy Kraba. Jest ona jednak piętnaście razy większa — jej średnica wynosi 150 lat świetlnych. Neutronowa gwiazda PSR B1509-58 ma natomiast średnicę 19 km i wiruje wokół własnej osi z prędkością 7 obrotów na sekundę. Rozciągnięte strumienie rozszerzającego się materiału, tworzące palce, oddziałują również na substancję znajdującą się w sąsiednim gazowym obłoku RCW 89. Przekazywanie energii od potężnego wiatru kosmicznego, wiejącego od pulsara, do RCW 89, powoduje niezwykle jasne lśnienie obłoku, widzialne w rentgenie. 

Na nowym zdjęciu wykonanym przez teleskop Chandra, pracujący w zakresie promieni rentgenowskich, odzwierciedlone zostały obszary promieniowania rentgenowskiego o różnych poziomach energii: niskie (czerwono-żółte), średnie (zielone) i wysokie (granatowe). Czerwono-pomarańczowy gazowy obłok RCW 89 widoczny jest w prawym górnym rogu. JSL

źródło: chandra.harvard.edu