Maski przeciwgazowe są wykonane przeważnie z silikonu i gumy, a ich zadanie to ochrona nie tylko dróg oddechowych, ale i oczu oraz skóry. Mogą chronić przed różnymi zagrożeniami: skażeniem biologicznym, pyłkami, gazami czy trującymi zawiesinami rozpylonymi w powietrzu.
Istnieje kilka ich rodzajów. W jednych używa się systemu, w którym człowiek oddycha powietrzem pochodzącym z butli. Ponieważ zapewnia całkowitą izolację od otoczenia, może być stosowana nawet przy bardzo wysokim stężeniu niebezpiecznych substancji, a także w miejscach gdzie nie ma tlenu. Niektóre maski izolacyjne są specjalnie przystosowane do używania ich pod wodą. W innych rodzajach masek, powietrze pobierane jest z zewnątrz przez specjalny filtr.
Stosowane w przemyśle zwykle są przystosowane do usuwania zanieczyszczeń określonego typu, np. chloru czy oparów rozpuszczalników organicznych. Natomiast maski używane przez wojsko są uniwersalne. Chronią całkowicie niemal przed większością chemicznych środków bojowych oraz skażeniami po ataku bronią biologiczną bądź jądrową. Nie są jednak doskonałe i często nie potrafią np. zatrzymać tlenku węgla.
Filtr maski przeciwgazowej to najczęściej metalowa puszka, w której umieszczony jest system usuwający zanieczyszczenia. Na pierwszym etapie filtruje się zawiesiny znajdujące się w powietrzu – dym, pył azbestowy, czy bakterie. Do tego celu stosuje się filtr o porach wielkości poniżej 0,5 mikrona. Druga warstwa zatrzymuje substancje chemiczne – używa się tu często węgla aktywnego, który pochłania zanieczyszczenia metodą absorpcji, czyli wiązania cząsteczek na powierzchni ciała stałego. Inna metodą jest użycie masy chłonnej, wchodzącej w reakcje z usuwaną substancją. Ostatni etap oczyszczania powietrza to zatrzymanie pyłów, które mogą pochodzić z filtra węglowego. Po kilku godzinach używania filtr maski wymaga wymiany.
Z historii maski
Pierwsze patenty na maski przeciwgazowe pochodzą z lat 80. XX wieku, jednak już w 1799 roku urządzenia takie wprowadził do użytku Aleksander von Humboldt – niemiecki przyrodnik, podróżnik i geograf. Pracował wówczas jako pruski inżynier górnictwa i doszedł do wniosku, że to dobry sposób na ochronę przed niebezpiecznymi pyłami i gazami pod ziemią. W czasie I wojny światowej żołnierza kanadyjscy sami sporządzali sobie maski przeciwgazowe, gdy była taka potrzeba np. podczas niemieckich ataków z użyciem chloru. Swoje drogi oddechowe chronili trzymanymi przy twarzy szmatami nasączonymi moczem.