Przezroczyste aluminium

Brytyjscy naukowcy z Oxford University otrzymali przezroczystą formę aluminium, bombardując cienką aluminiową folię najpotężniejszym na świecie miękkim laserem rentgenowskim. Ten znany jedynie z filmu „Star Trek IV”stan skupienia został uzyskany po raz pierwszy.

Profesor Justin Wark, jeden z autorów odkrycia, twierdzi w informacji prasowej uniwersytetu, że jest to nowy, egzotyczny stan skupienia, którego nikt dotąd nie widział. Właściwości fizyczne tej materii są charakterystyczne dla warunków panujących wewnątrz dużych planet. Badając je, naukowcy mają nadzieję na to, że uda im się dowiedzieć się o wiele więcej o procesach, jakie zachodzą w trakcie kształtowania się miniaturowych gwiazd w potężnych eksplozjach laserowych.  

Odkrycia tego dokonano wyłącznie dzięki laserowi, będącym źródłem promieniowania dziesięć miliardów razy jaśniejszym, niż każdy synchotron na świecie. Ta laserowa instalacja nazywa się FLASH (“Freie-Elektronen-Laser”) i znajduje się w Hamburgu. Emituje ona niezwykle krótkie impulsy miękkiego promieniowania rentgenowskiego (o długości fali od 0,1 nm do 10 nm). Każdy taki impuls pod względem mocy jest o wiele potężniejszy, niż elektrownia dostarczająca energii całemu miastu.  

Przy zwyczajnych temperaturach i pod zwyczajnym ciśnieniem aluminium składa się z sieci krystalicznej, w której znajdują się swobodne elektrony. Za pomocą lasera FLASH udało się wybić i uwolnić z każdego jonu jeden elektron. Zazwyczaj podczas takiego procesu inne elektrony zajmują miejsce brakującego elektronu. Moc lasera uniemożliwiała to zjawisko, laser wybijał bowiem elektrony, zanim innym udało się zająć ich miejsce.  Również fotony lasera rentgenowskiego nie mogły być po prostu absorbowane, jak zazwyczaj, lecz przenikały bezpośrednio przez materiał, co sprawiało, że był on dla nich przezroczysty.   

Po skupieniu impulsów laserowych w punkcie o średnicy ponad dwadzieścia razy mniejszej, niż średnica ludzkiego włosa, fizykom udało się uzyskać „przezroczysty” aluminium – substancję prawie niewidzialną w silnym promieniowaniu ultrafioletowym. Ten stan jest jednak ekstremalnie krótkotrwały, a w warunkach laboratoryjnych podczas doświadczenia trwał zaledwie 40 femtosekund. W tym krótkim momencie materiał jest gęsty, stabilny, lecz niezwykle gorący. Według naukowców takie właśnie substancje mogą tworzyć jądra gazowych olbrzymów, takich jak Jowisz.  Ten nowy rodzaj aluminium pod wszelkimi względami zachowuje się jak nowy stan skupienia. To tak, jak gdyby zamienić ołów w złoto, wykorzystując światło — mówi profesor Wark. Artykuł o odkryciu został opublikowany na łamach magazynu Nature Physic. JSL

źródło: www.ox.ac.uk