Ryzyko a ludzki mózg

Ludzie mają skłonność do ryzykowania i odczuwają pociąg do poznawania nieznanych zjawisk oraz do przeżywania niebezpiecznych przygód. Historia ludzkości obfituje w wiele przykładów takiego, wydawałoby się, niewyjaśnionego zachowania. W wielu przypadkach podróże i przemieszczanie się ludzi były uwarunkowane poszukiwaniem nowych miejsc zamieszkania czy możliwości wzbogacenia się. Jednakże dążenie do odkrywania nieznanego świata nie zawsze ma swoje przyczyny czy dokładnie określone cele związane najczęściej z korzyściami. Do takiego wniosku doszli naukowcy z Wellcome Trust Centre for Neuroimaging przy University College w Londynie.

          W trakcie eksperymentu zastosowano funkcjonalny magnetyczny rezonans jądrowy (fMRI), za pomocą którego przeanalizowano aktywność obszarów mózgu 15 ochotników. W celu zagwarantowania wartości statystycznej wyników każdy ochotnik uczestniczył w 20 powtórkach doświadczenia. Naukowcy stwierdzili, że u większości osób, które wzięły udział w doświadczeniu, podczas wybierania nieznanych obiektów aktywizowało się ciało prążkowane (Corpus striatum) i istota czarna (Substantia nigra) mózgu. Neurofizjolodzy uważają, że te dwa ośrodki mózgowe odgrywają decydującą rolę w mechanizmie stymulującym człowieka za pomocą pozytywnych emocji i doznań. Organizm zapamiętuje, że wybór, jakiego dokonał człowiek, był przyjemny i w ten sposób kształtują się stałe modele zachowania.

          “Poszukiwanie nowych lub nezwykłych doznań to podstawowa cecha charakteru człowieka i zwierząt” – mówi Bianca Wittmann. Małpa może na przykład zamienić banany na inny rodzaj pożywienia, migrując w tym celu na inne, nieznane tereny. Strategia taka jest usprawiedliwiona, gdyż nowa dieta jest dla małpy obfitsza w składniki odżywcze. Jednakże korzyści nie da się przewidzieć wcześniej – zmiana terytorium jest ryzykowna i może mieć również tragiczne skutki. Naukowcy brytyjscy nie wytłumaczyli do końca tego mechanizmu, uważają oni jednak, że polega on na produkcji stymulującej dawki dopaminy. „Mam swoją ulubioną czekoladę, lecz jeżeli obok niej widzę nową, ładnie opakowaną, korci mnie, żeby jej spróbować” – mówi doktor Wittman. Na tym właśnie mechanizmie bazują specjaliści od marketingu, zmieniając co jakiś czas opakowania znanych produktów na nowe. Profesor Nathaniel Daw twierdzi, że stymulacja nowości pociąga za sobą istotne ryzyko dla człowieka. „Mechanizm, który odkryliśmy, może być przydatny, jeżeli trzeba podejmować decyzję w warunkach nieokreśloności. Z drugiej strony ludzie skłonni do tego rodzaju zachowania mogą łatwiej wpadać w uzależnienia od gier hazardowych lub od narkotyków. Oba uzależnienia są związane z zaburzeniami w produkcji dopaminy.” – mówi Daw. Wyniki badania naukowcy opublikowali w magazynie Neuron. JSL