Wybuch supernowej odkryty przez przypadek

Po raz pierwszy astronomom udało się zaobserwować wybuch supernowej. Stare gwiazdy kończą swoje istnienie gigantyczną eksplozją, blask której przez krótką chwilę jest jasny, jak cała galaktyka. Początek tego kosmicznego spektaklu do tej pory naukowcy znali jedynie w teorii.

Niedawno teleskop kosmiczny Swift przez przypadek zarejestrował początek wybuchu supernowej w galaktyce NGC2770. Ta obserwacja umożliwi astronomom uzupełnienie luk w wiedzy dotyczącej gwiazd o wielkiej masie, narodzin gwiazd neutronowych i czarnych dziur, a także – o oddziaływaniu supernowych na otaczające je środowisko. Naukowcy umieją już ułożyć w czasie następujące po sobie wydarzenia związane z powiększaniem się obłoku wyrzuconej przez gwiazdę materii. Do tej pory nie udawało się jednak uchwycić samego początku wybuchu.
 Alicia Soderberg z Princeton University wraz z zespołem naukowców z innych uniwersytetów i instytutów z ośmiu państw opublikowała w magazynie Nature raport o tym przypadkowym odkryciu. W czasie obserwacji galaktyki NGC2770 za pomocą teleskopu Swift pracującego w zakresie promieniowania rentgenowskiego naukowcy zauważyli nieoczekiwanie niezwykle jasną eksplozję promieniowania gamma, która trwała kilka minut. Aby się przekonać, że wybuch ten jest świadectwem śmierci gwiazdy w wybuchu supernowej, astronomowie z całego świata skierowali w to miejsce cały szereg narzędzi astronomicznych, m. in. teleskop Hubble’a, teleskop Chandre, Very Large Array w Meksyku, teleskop Kecka na Hawajach i wiele innych. Naukowcy obserwowali przebieg zdarzeń w ciągu ponad miesiąca. Ostatecznie udało się potwierdzić przypuszczenia, że mają oni do czynienia z wybuchem supernowej. Jest to najpełniejszy zapis supernowej na dzień dzisiejszy. Obserwacja ta potwierdza, że błyski promieniowania rentgenowskiego mają związek z eksplozjami kosmicznymi. Alicia Soderberg porównuje odkrycie z wygraną na loterii. „O właściwej porze skierowaliśmy właściwy teleskop we właściwe miejsce” – mówi. Bardzo trudno jest zaobserwować taki wybuch, gdyż nie jest się w stanie przewidzieć, w którym miejscu on nastąpi. JSL
źródło: NASA