Ig Noble 2008. Czy coca-cola zabija plemniki?

Tak! – twierdzą amerykańscy uczeni. Nie! – odpowiadają ich koledzy z Tajwanu. Obie ekipy dostały w tym roku (nie)sławną Nagrodę IgNobla.

Te najbardziej zwariowane wyróżnienia naukowe przyznawane są już od 17 lat i z powodzeniem mogą konkurować z “poważnymi” Noblami, jeśli chodzi o popularyzację nauki. Nie dość, że otrzymują je autorzy odkryć, które zmuszają ludzkość jednocześnie do śmiechu i namysłu, to na dodatek ceremonia ich wręczenia jest sztuką samą w sobie. Na imprezie, która odbyła się dziś w Sanders Theatre (należącym do amerykańskiego Harvard University) wystawiono mini-operę “Redundancy, Again” z udziałem autentycznych noblistów, inny noblista (mający polskich przodków Frank Wilczek) pojawił się pod postacią dmuchanej lalki, a otwierający uroczystość naukowiec połknął miecz.

Więcej o samej idei IgNobli piszemy w “Focusie” nr 11/2008 (w sprzedaży od 17 października). A tymczasem zapraszamy do zapoznania się z tegorocznymi zwycięzcami!

Nagroda w dziedzinie żywienia
CHIPSY ELEKTRONICZNIE PODRASOWANE

Jak (być może) wszyscy wiedzą, dźwięk wpływa na zmysł smaku. Chrupkie pokarmy, takie jak chipsy, zupełnie inaczej smakują, gdy przestają chrupać, np. pod wpływem wilgoci. Czy można je jakoś uratować? Można! Naukowcy założyli słuchawki osobom jedzącym chipsy “drugiej świeżości” i puszczali przez nie elektronicznie podrasowane dźwięki chrupania. Badani byli przekonani, że przekąska jest świeża.

praca naukowaartykuł popularnonaukowy

Nagroda pokojowa
SZANUJ KWIATKA SWEGO

Szwajcarzy mają nie tylko doskonałe sery i czekolady, ale także wysokie standardy moralne. Uznali bowiem – i zapisali to w swej konstytucji! – że wszystkie stworzenia żywe mają swą godność, a w związku z tym zasługują na godne traktowanie. Dotyczy to nie tylko zwierząt, ale i roślin. Pamiętajcie o tym, jeśli zdarzy wam się podeptać szwajcarski trawnik lub zerwać kwiatek na szwajcarskiej łące.

więcej na ten temat

Nagroda w dziedzinie archeologii
PANCERNIK NA WYKOPALISKACH

Być może nasi uczeni nie mają takich problemów, ale w Brazylii sprawę tę traktuje się poważnie. Zwierzę kopiące nory w ziemi nie zna się przecież na archeologii i może bezceremonialnie poprzesuwać cenne znaleziska, zanim dotrą do nich ludzie nauki. Dwóch z nich postanowiło zrobić test z udziałem pancerników mieszkających w zoo. Ku swemu zaskoczeniu stwierdzili, że zwierzaki mogą co prawda przeszkadzać, ale mogą też pomóc, przemieszczając artefakty bliżej powierzchni gruntu.

praca naukowaartykuł popularnonaukowy

Nagroda w dziedzinie biologii
PSIA PCHŁA GÓRĄ!

Każdy, kto miał do czynienia z pchłami wie, że są dobrymi skoczkami. Ale pchła pchle nierówna. Na psach pasożytuje gatunek zwany Ctenocephalides canis, na kotach zaś Ctenocephalides felis felis. Który jest bardziej skoczny? Na zdrowy rozum złoty medal należy się psiej pchle, bo psy generalnie są większe niż koty. I faktycznie, naukowcy potwierdzili wyższość Ctenocephalides canis, robiąc stosowne pomiary…

 

praca naukowa

Nagroda w dziedzinie medycyny
ILE ZA FAŁSZYWĄ PIGUŁKĘ?

Efekt placebo to potęga. Pigułka pozbawiona substancji leczniczych potrafi przynieść ulgę w wielu dolegliwościach. Ale nie koniec na tym. Fałszywe pigułki mają różną siłę działania zależnie od tego, jaki mają kolor i kształt. Ba, znaczenie ma nawet fałszywa cena pigułki, którą poznają pacjenci w czasie badań. Eksperymenty dowiodły oczywiście, że im droższe placebo, tym skuteczniejsze.

praca naukowaartykuł popularnonaukowy

Nagroda w dziedzinie nauk poznawczych
AMEBY W LABIRYNCIE

Wielu ludzi ma problemy ze znalezieniem wyjścia z przejścia podziemnego przy Dworcu Centralnym w Warszawie. Od dziś mogą czuć się z tym jeszcze gorzej – najkrótszą drogę przez labirynt potrafią wybrać nawet śluzorośla (grzybopodobne ameby), co wykazał eksperyment opisany na łamach prestiżowego tygodnika “Nature”.

praca naukowawięcej o zdolnych śluzoroślach

Nagroda w dziedzinie ekonomii
OWULUJESZ? ZAROBISZ!

Tancerki pracujące w klubach go-go są niewątpliwie wdzięcznym obiektem badań. A badania wykazały, że w fazie owulacyjnej cyklu miesiączkowego stają się jeszcze bardziej wdzięczne. Konkretnie – ich wdzięki są bardziej cenione przez bywalców owych klubów, co przekłada się na większe napiwki. Panowie, zapamiętajcie: owulacja to potęga (i to nie tylko w życiu klubowym)!

praca naukowa artykuł popularnonaukowy

Nagroda w dziedzinie fizyki
PRZED SUPŁAMI NIE UCIEKNIESZ

Kable od słuchawek. Łańcuszki w szufladzie. Dowolna linka upchnięta gdzieś w kącie. Każdy z tych obiektów prędzej czy później ulega splątaniu i zasupłaniu w sposób, który do niedawna wydawał się tajemniczy. Ale już nie! Fizycy rozpracowali ten fenomen. Niestety, z ich pracy wynika, że supły są nieuniknione (prawie tak, jak śmierć i podatki).

praca naukowaartykuł popularnonaukowy

Nagroda w dziedzinie chemii
ANTYKONCEPCYJNA COLA

Można oczywiście zastosować ją w ramach metody “szklanka wody zamiast”. Ale czy prawdą jest, jakoby ten popularny napój gazowany miał właściwości plemnikobójcze? Wszechwiedzący uczeni amerykańscy wykazali, że owszem, a szczególnie klasyczna cola i jej odmiana dietetyczna. Jednak ekipa z Tajwanu, która próbowała powtórzyć eksperymenty kolegów z USA, doszła do skrajnie odmiennych wniosków: ani coca-cola, ani pepsi plemnikom nie szkodzą. Tak czy inaczej, lepiej nie testować takiej antykoncepcji na sobie…

 

praca naukowa nr 1praca naukowa nr 2artykuł popularnonaukowy

Nagroda w dziedzinie literatury
UKRYTE PIĘKNO MOBBINGU

Sam tytuł pracy naukowej “Ty bydlaku!” zapowiada niecodzienne przeżycia. I faktycznie, dzieło prof. Davida Simsa z londyńskiej Cass Business School zalicza się bardziej do dziedziny literatury niż suchych badań naukowych. Opisane przez niego przypadki znieważania pracowników są barwne, pouczające i zabawne. Miłej lektury!

praca naukowaartykuł popularnonaukowy