W najdawniejszej przeszłości nazywano to “histerią”. Taki opis można znaleźć między innymi w tekstach starożytnych i średniowiecznych. Wiązano to z rzekomo demoniczną naturą kobiety, erotycznymi fantazjami, lękami – wszystko to miały być objawy jednej dolegliwości, oczywiście zarezerwowane tylko dla kobiet.
Patrząc na wyniki badań naukowych można wysnuć wniosek, że choć to oczywiście kosmiczne uproszczenia – coś w nich jest i wśród konsekwencji menstruacji jest sporo zalet.
Badania pokazują, że zaraz po cyklu kobiety znacznie lepiej orientują się w przestrzeni oraz wykazują lepsze umiejętności komunikacyjne. Mają także znacznie wyższą empatię. Za wszystkim stoi estrogen i progesteron, których balans w organizmie kobiety zmienia się pod wpływem cyklu. Ma to także zasadniczy wpływ na zmiany w aktywności mózgu.
Eksperyment natury
Badania nad cyklem trwają od lat trzydziestych ubiegłego wieku, to wręcz zaskakująco popularny temat dociekań. Powstawały prace naukowe nawet nad tym czy podczas miesiączki łatwiej rzucić palenie, albo jak wpływa on na sny.
– To eksperyment natury – komentuje Markus Hausmann, neurolog z University of Durham i dodaje, że menstruacja i idące z nią w parze zmiany w gospodarce hormonalnej mogą tłumaczyć także różnice w budowie mózgu kobiet i mężczyzn. U tych drugich zresztą także przecież występują okresowe wahania testosteronu.
Jedną z zasadniczych różnic między płciami jest według badaczy są lepsze umiejętności społeczne i komunikacyjne u kobiet. Uważa się, że może to być jedna z przyczyn, dla których dziewczynki znacznie rzadziej są diagnozowane ze spektrum autyzmu, ponieważ lepiej maskują jego objawy.
– Kobiety szybciej uczą się mówić niż mężczyźni, są werbalnie płynniejsze i lepiej literują – mówi Pauline Maki, psycholog z University of Illinois.
Według badaczy najprawdopodobniej jest to mechanizm ewolucyjny, który pozwala kobietom na szybszą i lepszą komunikację z potomstwem – na przykład by przestrzec je przed niebezpieczeństwami i wyjaśnić zasady współżycia. Czy ma to jednak związek z hormonami?
Maki, wraz z innymi badaczami z Gerontology Research Center w Baltimore, badała jak wahania poziomu estrogenu wpływają na umiejętności kobiet. 16 badanych było proszonych o rozwiązywanie szeregu testów umysłowych. W czasie gdy w ich organizmach było więcej żeńskich hormonów były znacząco gorsze we wszystkim, co wiązane jest tradycyjnie z mężczyznami (na przykład orientacja przestrzenna) i lepsze w czynnościach przypisywanych często kobietom (na przykład słowotwórstwo). Ale gdy poziomy hormonów wróciły do poprzedniego balansu – odzyskiwały to, co uległo pogorszeniu.
Lepsza pamięć podświadoma
Jedną z umiejętności, która polepszyła się podczas wzrostu poziomu estrogenu był rodzaj pamięci, który Maki określa jako podświadoma. Podpowiada ona rozwiązania pytań, które ktoś nam szybko zadaje i nie daje wiele czasu do namysłu – na przykład prosi o przeliterowanie wyrazu. Ten rodzaj pamięci przydaje się podczas komunikacji z innymi. Pozwala na znalezienie słów, nawet głęboko schowanych w pamięci, do opisu sytuacji.
Badania Maki pokazały, że za te zmiany odpowiedzialny jest właśnie estrogen. Hormon działa na sąsiadujące ze sobą obszary mózgu. Pierwszy z nich to hipokamp, gdzie gromadzą się wspomnienia, które przekładają się na empatię i lepszą komunikację opartą o zrozumienie cudzych motywacji. Powiększa się on, gdy estrogenu jest więcej.
Drugi to ciało migdałowate, gdzie przetwarzane są nasze emocje, szczególnie tak pierwotne jak strach i decyzja o potencjalnej ucieczce. Może być także kluczowe do zrozumienia perspektywy kogoś, kto się boi i dotarcia do niego, a nawet manipulacji.
Maki wierzy, że większość efektów cyklu miesięcznego w umyśle to czysty przypadek. Przez wiele lat badacze sądzili, że jest to raczej przystosowanie ewolucyjne: mężczyźni mieli preferować dane kobiety w czasie ich wyższej płodności i odwrotnie. Jednak prowadzone na szeroką skalę badania tego nie potwierdziły.
Inną ciekawostką, jeśli chodzi o różnice w budowie mózgów mężczyzn i kobiet. Podczas gdy u mężczyzn zwykle podczas rozwiązywania na przykład matematycznego problemu aktywna jest jedna półkula, u kobiet pracują obie.
Rozkład ośrodków odpowiedzialnych za konkretne umiejętności jest relatywnie stabilny.
– Jestem praworęczny, więc można wnioskować z tego, że ośrodek umiejętności językowych będę miał raczej z lewej strony. Znacznie więcej praworęcznych ma go właśnie tam niż leworęcznych – mówi Hausmann.
Tylko, że u kobiet nie jest to takie proste. Nie dość, że ten podział nie jest tak ostry i przewidywalny, to dodatkowo zmienia się. Hausman w 2002 odkrył, że gdy poziomy estrogenu i progesteronu rosną, to kobiety wykorzystują obie strony mózgu. Zatem hormony pozwalają im szybciej myśleć i patrzeć na problemy z różnych perspektyw.
Źródło: BBC