Mrowisko

{"cache":{"menuItems_8d665_bdc5b":{"__typename":"RootQueryToMenuItemConnection","nodes":[{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2MA==","parentId":null,"label":"Natura","path":"/kategoria/natura","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2Mw==","parentId":null,"label":"Historia","path":"/kategoria/historia","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2Mg==","parentId":null,"label":"Zdrowie","path":"/kategoria/zdrowie","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY1OQ==","parentId":null,"label":"Kosmos","path":"/kategoria/kosmos","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2MQ==","parentId":null,"label":"Technologia","path":"/kategoria/technologia","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4OTQxNA==","parentId":null,"label":"Publicystyka","path":"/kategoria/publicystyka","target":null,"title":null}]},"post_18f38_2c44c":{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo1NjA=","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Mrowisko\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":0},"featuredImage":null,"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"title_b28e9_bf21a":"Mrowisko","content_b28e9_bf21a":"

Zobacz jak wygląda struktura mrowiska

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2008-04-03T12:32:41","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4NzQ3Nw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/cropped-favicon.9553bdbe.png"}},"id":"dXNlcjozNDY=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/21313f31e4c3a966c0f1eefd53d13d12?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Redakcja","slug":"redakcja","description":null,"seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"authorPosition":"Wpisy redakcji","tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]},"slug":"mrowisko"},"posts_f30bc_e2a1a":{"__typename":"RootQueryToPostConnection","nodes":[{"__typename":"Post","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDgzMQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/capstone_03a-19jan22_0-scaled.jpeg"}},"id":"cG9zdDo5MDgyOQ==","title_b28e9_bf21a":"Nietypowy satelita NASA „uciekł” z ziemskiej orbity. Celem jego misji jest dotarcie zupełnie gdzie indziej","slug":"satelita-nasa-uciekl-z-ziemskiej-orbity-zmierza-na-ksiezyc","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T13:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDU2Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/173150695_3753030154732297_204665997863757715_n.jpg"}},"id":"dXNlcjozMDI4OQ==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/060ffe6b27d36a937e1bbcf68be44a1d?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Jakub Zygmunt","slug":"zyga","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"},"avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Nietypowy satelita NASA „uciekł” z ziemskiej orbity. Celem jego misji jest dotarcie zupełnie gdzie indziej - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Jest niewielki i tani w produkcji. Kilka dni temu NASA wystrzeliła nietypowego satelitę wielkości… kuchenki mikrofalowej. Według najnowszych informacji obiekt o nazwie Capstone z powodzeniem „uciekł” z ziemskiej orbity i zmierza obecnie w kierunku Księżyca. Jaki jest cel tej misji NASA?

\n\n\n\n

Wystrzeleniem niewielkiego satelity z nowozelandzkiego półwyspu Mahia zajmowała się firma Rocket Lab. Obiekt wyniesiono na orbitę okołoziemską 28 czerwca br. za pomocą małej rakiety Electron. Badacze poinformowali, że w tym momencie satelita zmierza prosto w kierunku Księżyca, a podróż zajmie mu około czterech miesięcy.

\n\n\n\n

Jakich rezultatów misji NASA możemy oczekiwać na przełomie października i listopada?

\n\n\n\n

Celem misji malutkiego satelity jest przesyłanie danych z orbity Księżyca. Obiekt podczepi się do niewielkiego pola grawitacyjnego naszego naturalnego satelity i będzie wokół niego krążyć po orbicie w kształcie rozciągniętego jajka.

\n\n\n\n

Czytaj też: Bozon Higgsa poznany lepiej niż kiedykolwiek. Pojawiły się wyniki kluczowych badań

\n\n\n\n

Informacje na temat Księżyca będą przydatne badaczom NASA w przygotowaniach do powrotu człowieka na Srebrny Glob. Agencja planuje umieścić w bliskim sąsiedztwie Księżyca stację kosmiczną, z której astronauci będą mogli lądować na satelicie. Wszystko w ramach programu Artemis.

\n\n\n\n

\n\n

\n\n\n\n

Satelita NASA wielkości mikrofalówki. Mały i… tani

\n\n\n\n

Twórcy niewielkiego satelity zachwalają wiele jego aspektów technicznych. Waży on jedynie 25 kilogramów i porusza przy minimalnym zużyciu energii.

\n\n\n\n

Czytaj też: Z satelitami na orbicie dzieje się coś niepokojącego. Powodem może być aktywność słoneczna

\n\n\n\n

Koszt obecnej misji satelity wynosi tylko 32 miliony dolarów, co w porównaniu do wielu innych misji kosmicznych NASA zdaje się być „groszową” kwotą. Badacze wyrażają nadzieję, że przyszłość eksploracji kosmosu będzie oparta właśnie na takich małych obiektach – tanich w produkcji i eksploatacji, oraz niewymagających dużych nakładów energetycznych.

\n\n\n\n

Ponadto NASA coraz częściej wchodzi w kooperacje z innymi kosmicznymi firmami. Obecna misja jest realizowany przy współpracy z kalifornijską firmą Rocket Lab oraz Advanced Space z siedzibą w stanie Kolorado.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxNw==","uri":"/tag/kosmos","name":"kosmos","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"kosmos - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDgyNg==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDgyOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/rsz_kac.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Myrkl – pierwsza na świecie tabletka na kaca. Można ją kupić, ale budzi sporo kontrowersji","slug":"myrkl-pierwsza-na-swiecie-tabletka-na-kaca-mozna-ja-kupic-ale-budzi-sporo-kontrowersji","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T12:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxMzQ=","name":"Zwierzęta","slug":"zwierzeta","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zwierzęta - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Myrkl - pierwsza na świecie tabletka na kaca. Można ją kupić, ale budzi sporo kontrowersji - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Pierwsza na świecie tabletka, która redukuje skutki spożywania alkoholu, trafiła do sprzedaży – na razie tylko w Wielkiej Brytanii. Szwedzki preparat Myrkl jest w stanie rozłożyć do 70% alkoholu w ciągu jednej godziny. Ale środowisko naukowe jest sceptyczne i przekonuje, by nie nazywać go “cudowną tabletką”.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Media okrzyknęły Myrkl “tabletką na kaca” i “prawdziwą pigułką przed piciem”, ale w tytułach tych jest sporo prawdy. Gdy po zażyciu Myrkl, ktoś wypije drinka o pojemności 50 ml, który zawiera 20 ml czystego alkoholu, do krwiobiegu dostanie się zaledwie 6 ml alkoholu. Przyjęcie tabletki przed piciem zmniejsza stężenie alkoholu w organizmie o połowę, w ciągu zaledwie 30 minut od wypicia drinka.

\n\n\n\n

Tabletka zwalcza początek kaca poprzez aktywację bakterii Bacillus subtilis i Bacillus coagulans, aminokwasu L-cysteiny i witaminy B12 w jelitach, aby rozłożyć alkohol na wodę i dwutlenek węgla, zanim dotrze do wątroby.

\n\n\n\n

Prof. Sally Adams z Uniwersytetu w Birmingham mówi:

\n\n\n\n

Na rynku nie ma produktów, które mogą przeciwdziałać lub leczyć kaca. To dlatego, że zrozumienie mechanizmów powstawania kaca jest bardzo trudne. Nie chodzi tylko o bycie odwodnionym. Istnieją dziesiątki tysięcy prac na temat tego, co dzieje się, gdy jesteś odurzony alkoholem, ale badania nad kacem są bardzo ograniczone.

\n\n\n\n

Część środowiska naukowego jest jednak sceptyczna w stosunku do skuteczności tabletki Myrkl. Joris Verster z Uniwersytetu w Utrechcie i założyciel Alcohol Hangover Research Group, przekonywał, że istnieje niewiele dowodów naukowych na to, że produkt ten jest skuteczny w walce z kacem. Zdaniem Verstera, badania Myrkl “dotyczą jedynie ostrych efektów obserwowanych po spożyciu jednego kieliszka wódki”.

\n\n\n\n

Prof. Sally Adams dodaje:

\n\n\n\n

Produkt ten nie tylko budzi pytania dotyczące jego legalności, ale rodzi również wiele pytań etycznych. Jeśli jest sprzedawany jako produkt, który szybciej rozkłada alkohol, mogą go używać ludzie, którzy chcą prowadzić samochód po spożyciu alkoholu. Również sposób, w jaki należy go przyjmować, jest interesujący – 12 godzin przed piciem i kolejny na godzinę przed. To wymaga jakiegoś naprawdę starannego planowania, które nie zawsze masz, gdy zaczynasz spożywać alkohol – czasami jest to spontaniczne.

\n\n\n\n

Tabletka na kaca czy tabletka-wymówka?

\n\n\n\n

Istnieją obawy, że pojawienie się nowego suplementu będzie stanowić dla niektórych zachętę do spożywania alkoholu. Martin Preston z kliniki odwykowej Delamare ostrzegł, że “ludzie będą nadużywać tej pigułki jako pretekstu do upijania się bez ponoszenia konsekwencji związanych z kacem”. To bardzo cenna uwaga, bo przecież kac jest stanem fizjologicznym, przez który nasz organizm daje znać, że “przesadziliśmy”.

\n\n\n\n

Martin Preston mówi:

\n\n\n\n

Nikt nie lubi uczucia kaca, ale jest to reakcja organizmu na spożycie większej ilości alkoholu niż może sobie poradzić. Używanie tej pigułki jako wymówki, aby pić więcej, może prowadzić do problemów takich jak bezsenność, która może prowadzić do wyczerpania i zmęczenia, co obniży jakość naszego życia z dnia na dzień. W poważniejszych przypadkach może to prowadzić do chorób wątroby, a nawet uszkodzenia mózgu.

\n\n\n\n

Zgodnie z zamysłem twórców, pigułka jest przeznaczona dla osob pijących okazjonalnie, które chcą pójść na kilka drinków i następnego dnia nie odczuwać konsekwencji takiego działania. Myrkl nie może jednak być nadużywana i stosowana codziennie, bez uzasadnienia.

\n\n\n\n

Prezez Myrkl – Håkan Magnusson – mówi:

\n\n\n\n

Pigułka nie jest przeznaczona do łagodzenia skutków nadmiernego spożycia, konsumenci nie powinni używać Myrkl jako wymówki do spożywania większej ilości alkoholu. Jeśli chcesz wyjść i upić się, tabletki Myrkl uczynią to o wiele trudniejszym, kosztując cię o wiele więcej. Celem Myrkl jest pomoc tym umiarkowanym pijącym, aby następnego dnia obudzić się z najlepszym możliwym samopoczuciem.

\n\n\n\n

Preparat Myrkl jest dostępny w sprzedaży online i kosztuje ok. 35 euro za 30 tabletek. W ofercie są dwa rodzaje tabletek: jedna przeznaczona do użytku na 12 godzin przed piciem i druga na godzinę przez spożyciem alkoholu.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDgxNg==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDgxOQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/wykopaliska.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Badają grobowiec sprzed 5000 lat. Prawdopodobnie jest powiązany z królem Arturem","slug":"grobowiec-krol-artur-archeologia","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T10:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxMzQ=","name":"Zwierzęta","slug":"zwierzeta","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zwierzęta - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Badają grobowiec sprzed 5000 lat. Prawdopodobnie jest powiązany z królem Arturem - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

W grobowcu mającym około 5000 lat trwają wykopaliska, które mogą wykazać potencjalne powiązania ze słynnym królem Arturem. Przedsięwzięciem zarządzają archeolodzy z Uniwersytetu w Manchesterze.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Historycy mają wątpliwości co do tego, czy król Artur faktycznie istniał – bardziej prawdopodobne wydaje się to, że jego postać była uosobieniem kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu innych, faktycznie istniejących osób. Mimo to nie da się pominąć istotnej roli, jaką rzekomy władca – bez względu na to czy istniał czy też nie – odegrał w historii Wysp Brytyjskich.

\n\n\n\n

Fikcyjna postać króla Artura?

\n\n\n\n

Arthur’s Stone, bo tak nazywa się miejsce, w którym działają archeolodzy, jest neolitycznym grobowcem, który nigdy wcześniej nie był objęty wykopaliskami. Przedstawiciele organizacji English Heritage twierdzą jednak, że podobne struktury można znaleźć w innych miejscach. Zawierają one na przykład niekompletne ludzkie szczątki oraz krzemienie, groty strzał czy ceramikę.

\n\n\n\n

Komora w obrębie Arthur’s Stone składa się z dziewięciu pionowych kamieni i zwieńczenia w postaci masywnej skały, której masa może wynosić nawet 25 ton. Grobowiec ten wydaje się związany z królem Arturem, a legendy opisują, iż to właśnie w tym miejscu słynny władca zabił olbrzyma. Ten, upadając, pozostawił na jednym z kamieni odcisk swoich łokci.

\n\n\n

\n\n\n

Arthur’s Stone jest jednym z najważniejszych zabytków epoki kamienia w kraju, a te wykopaliska dają naprawdę rzadką i ekscytującą szansę dla społeczeństwa, aby przyjść i zobaczyć archeologów w akcji. Nasz wspaniały zespół wolontariuszy będzie w zasięgu ręki, aby wyjaśnić najnowsze odkrycia w miarę ich pojawiania się – prosimy ludzi o wcześniejszą rezerwację, aby upewnić się, że każdy będzie miał szansę na skorzystanie z tej wspaniałej okazji.
Ginny Slade, English Heritage

\n\n\n\n

Grobowiec, który stanowił inspirację dla autora Opowieści z Narnii

\n\n\n\n

Niedawno miały miejsce wykopaliska zlokalizowane na południe od opisywanej skały. Za ich sprawą archeolodzy zebrali nieco nowych informacji na temat genezy tego obszaru. Julian Thomas i Keith Ray z uniwersytetów w Manchesterze i Cardiff twierdzą, że grobowiec początkowo mógł mieć formę niskiego darniowego kopca z zaokrąglonymi końcami. Co ciekawe, C.S. Lewis, autor popularnego cyklu pt. Opowieści z Narnii prawdopodobnie inspirował się tym grobowcem tworząc swój fikcyjny świat.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDgwNw==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDQ0Nw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/pies.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Psy są świetne w wizualizacji. Wyobrażają sobie to, o czym mówimy","slug":"psy-wizualizacja-przedmiotow-mozg-wzrok-sluch","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T08:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1NA==","name":"Kosmos","slug":"kosmos","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Kosmos - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Psy są świetne w wizualizacji. Wyobrażają sobie to, o czym mówimy - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Mimo miana najlepszego przyjaciela człowieka pies jest nadal pod wieloma względami zagadką. Jedną z nich, związaną z wizualizowaniem obrazów, udało się niedawno wyjaśnić.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Autorzy badań w tej sprawie zaprezentowali swoje ustalenia na łamach Animal Cognition. Na czele zespołu stanęli przedstawiciele budapesztańskiego Uniwersytetu Loránda Eötvösa, którzy poprowadzili Family Dog Project. W ramach tego przedsięwzięcia zauważyli, że psy są w stanie wytwarzać multimodalny obraz mentalny znanych im przedmiotów. Innymi słowy, czworonogi wizualizują wiele aspektów danego obiektu, gdy o nim myślą. Mogą przy tym brać pod uwagę jego zapach czy wygląd.

\n\n\n\n

Wysoce rozwinięta zdolność wizualizacji

\n\n\n\n

W ramach pierwszego eksperymentu zostały przeszkolone 3 psy z grupy, w której znajdowały się zwierzęta wyjątkowo dobrze radzące sobie z nauką nazw przedmiotów. Trening przeszło też 10 “przeciętnych” psów. Celem było aportowanie zabawki, w zamian za co zwierzaki miały otrzymywać smakołyki oraz pochwały. Aby tak się stało musiały oczywiście wybrać właściwą zabawkę spośród kilku różnych.

\n\n\n

\n\n\n

Cały pomysł opierał się na założeniu, iż psy wykorzystują wizualizację w mózgu do rozpoznawania przedmiotów. Naukowcy chcieli jednak zrozumieć, czy faktycznie ma to miejsce i które zmysły są szczególnie przydatne w tego typu przedsięwzięciach. Shany Dror, jedna z autorek badania, wyjaśnia, że kiedy psy używają węchu lub wzroku podczas szukania zabawki, sugeruje to, iż wiedzą, jak owa zabawka pachnie bądź wygląda.

\n\n\n\n

Po przeszkoleniu psów kolejny etap eksperymentu polegał na szukaniu konkretnej zabawki, umieszczonej wśród 4 innych. Miało to miejsce zarówno przy włączonym, jak i wyłączonym świetle, a wszyscy czworonożni uczestnicy okazali się prawidłowo wykonywać zadanie w okolicznościach “dnia” i “nocy”. Warto jednak podkreślić, iż poszukiwanie zabawek w ciemności sprawiało im nieco więcej problemów. Drugi eksperyment, w którym wzięły udział jedynie trzy wcześniej przeszkolone psy, polegał natomiast na próbie zrozumienia, o czym myślą czworonogi, gdy słyszą nazwę wybranej zabawki.

\n\n\n\n

Zaskakująca przewaga wzroku nad węchem

\n\n\n\n

Okazało się, że psy świetnie poradziły sobie z przynoszeniem przedmiotów po usłyszeniu ich nazw. Sugeruje to, iż w ich mózgach tworzą się zaawansowane wizualizacje, dzięki którym mogą wyobrażać sobie, jak wygląda dana rzecz. Co ciekawe, zwierzęta wolały polegać na wzroku i używały nosa sporadycznie – głównie wtedy, gdy światła były wyłączone. W ciemności psy węszyły częściej i dłużej, spędzając na tej czynności o 90% więcej czasu niż przy świetle, choć w ogólnej perspektywie stosunek użycia wzroku do węchu wyniósł aż 80 do 20.

\n\n\n\n

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDc2MQ==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDc3NA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/bozon-higgsa.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Bozon Higgsa poznany lepiej niż kiedykolwiek. Pojawiły się wyniki kluczowych badań","slug":"bozon-higgsa-wyniki-pomiarow-model-standardowy","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T20:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxNjQ=","name":"Medycyna","slug":"medycyna","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Medycyna - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Bozon Higgsa poznany lepiej niż kiedykolwiek. Pojawiły się wyniki kluczowych badań - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Wczoraj minęło dziesięć lat od odkrycia nowej cząstki elementarnej, którą nazwano bozonem Higgsa na cześć Petera Higgsa, który przewidział jej istnienie. W związku z okrągłą rocznicą na łamy Nature trafiły dwa nowe badania w tej sprawie.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Co ciekawe, zostały one przeprowadzone przez dwa oddzielne zespoły, związane kolejno z eksperymentami ATLAS i CMS. Dokonania naukowców sugerują, że właściwości wspomnianej cząstki są zgodne z właściwościami bozonu Higgsa przewidywanymi przez Model standardowy. Poza tym cząstka ta staje się coraz skuteczniejszym środkiem służącym do poszukiwania nowych, nieznanych zjawisk, które mogłyby nieco rozjaśnić nierozwiązane od lat zagadki. Jedna z nich odnosi się do natury ciemnej materii, hipotetycznej materii, na istnienie której wskazują jej oddziaływania grawitacyjne z otoczeniem.

\n\n\n\n

Bozon Higgsa, czyli boska cząstka

\n\n\n\n

Wracając jednak do bozonu Higgsa, to warto wspomnieć, że autorzy długoletnich badań poświęconych słynnej boskiej cząstce wykorzystali dane zebrane w czasie LHC Run 2, czyli drugiej serii danych pochodzących z akceleratora. Każdy z tych zestawów zawiera informacje związane z 10 000 bln zderzeń proton-proton i około 8 mln bozonów Higgsa. Ich łączna liczba jest około 30-krotnie większa niż w momencie odkrycia cząstki. Dzięki licznym i szczegółowym pomiarom fizycy zamierzają uzyskać najbardziej precyzyjny i szczegółowy zestaw danych dotyczących szybkości tych cząstek oraz oddziaływań bozonu Higgsa z innymi cząstkami.

\n\n\n\n

Dlaczego w ogóle tego typu badania są ważne? Choć dlatego, że bozon Higgsa pełni kluczową rolę w zrozumieniu wszechświata w formie, jaka jest obecnie znana nauce. Gdyby nie istniał, to rację bytu utraciłyby cząstki elementarne takie jak protony, neutrony i elektrony. Wyniki nowych pomiarów okazały się wysoce zgodne z przewidywaniami Modelu standardowego w zakresie niepewności. Na przykład pomiary dotyczące siły oddziaływania bozonu Higgsa z nośnikami siły słabej cechowały się niepewnością na poziomie 6%. Wcześniej zebrane dane, pochodzące z zestawu Run 1, dały niepewność wynoszącą 15%.

\n\n\n\n

Wyniki pomiarów zgodne z założeniami Modelu standardowego

\n\n\n\n

Nakreślenie takiego portretu bozonu Higgsa tak wcześnie było nie do pomyślenia przed rozpoczęciem pracy LHC. Przyczyny tego osiągnięcia są wielorakie i obejmują wyjątkową wydajność LHC oraz detektorów ATLAS i CMS, a także wykorzystanie genialnych technik analizy danych.
wyjaśnia Luca Malgeri, przedstawiciel CMS

\n\n\n\n

Oczywiście eksperymenty ATLAS i CMS nie dobiegają końca. W dalszym ciągu mają one badać tajemniczą naturę bozonu Higgsa, wykorzystując dane zebrane w czasie LHC Run 3. Przy około 18 mln bozonów Higgsa, które mają zostać wyprodukowane w każdym eksperymencie na tym etapie badań oraz około 180 mln uzyskanych za sprawą eksperymentu HL-LHC, fizycy oczekują znacznego zmniejszenia niepewności pomiarowych dotyczących oddziaływań bozonu Higgsa oraz zaobserwowania niektórych oddziaływań bozonu Higgsa z lżejszymi cząstkami i z samym sobą.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDc2NA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDc2NQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/heatwave-temperatura-mozgu.png"}},"title_b28e9_bf21a":"Czy masz gorącą głowę? Temperatura naszego mózgu nie jest stała","slug":"czy-masz-goraca-glowe-temperatura-naszego-mozgu-nie-jest-stala","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T18:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxNjQ=","name":"Medycyna","slug":"medycyna","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Medycyna - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Czy masz gorącą głowę? Temperatura naszego mózgu nie jest stała - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Każdego dnia temperatura naszego mózgu zmienia się. Ustalenie mechanizmów, które za to odpowiadają, może przyczynić się do lepszego diagnozowania i leczenia niektórych chorób mózgu.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Naukowcy już od dawna wiedzą, że neurony są szczególnie wrażliwe na zmiany temperatury (dlatego tak łatwo o udar cieplny). Nie wiedzą jednak, jaka dokładnie jest temperatura mózgu, bo ta zmienia się cyklicznie, a do pomiarów konieczne jest użycie inwazyjnych metod. Szczątkowe informacje pochodzą od pacjentów z urazami mózgu, którym wprowadzane są do czaszek specjalne sondy monitorujące różne parametry. Z drugiej strony jednak, sam uraz mózgu może wpływać na temperaturę tego organu, więc nie wszystkie pomiary są miarodajne.

\n\n\n\n

Jest jednak technika obrazowania mózgu, która pozwala na nieinwazyjne pomiary jego temperatur – mowa o spektroskopii rezonansu magnetycznego (MRS). Wykorzystując tę technikę, zespół Niny Rzechorzek z Laboratory of Molecular Biology (LMB) Uniwersytetu w Cambridge ujawnił, że temperatury naszego mózgu w różnych jego regionach zmieniają się w czasie – także u zdrowych osób. Szczegóły opisano w czasopiśmie Brain.

\n\n\n\n

Gorąca głowa

\n\n\n\n

Naukowcy skorzystali z ogólnoeuropejskiej bazy danych CENTER-TBI, która obejmuje pacjentów z urazami mózgu i znaleźli takich, którym mierzono temperaturę w sposób ciągły. Grupę kontrolną stanowiło 40 zdrowych ochotników (po 20 mężczyzn i kobiet), którym mierzono temperaturę mózgu w sposób nieinwazyjny – przy pomocy MRS. Wyniki zostały włączone do HEATWAVE, powszechnie dostępnej mapy 4D temperatury mózgu zdrowego człowieka.

\n\n\n\n

Największym zaskoczeniem dla uczonych było to, że temperatura mózgu zdrowego człowieka znacznie bardziej różni się od siebie, niż wcześniej zakładano. Zależy od wieku, płci, regionu mózgu i – najważniejsze – pory dnia.

\n\n\n\n

\n\n

\n\n\n\n

Pomiary wykazały, że temperatury niektórych części ludzkiego mózgu rutynowo przekraczały 40^oC, co wskazuje, że takie wartości nie uszkadzają natychmiastowo neuronów. Takie temperatury najczęściej obserwowano w godzinach popołudniowych u kobiet w fazie poowulacyjnej cyklu menstruacyjnego. Co więcej, temperatura rosła wraz z wiekiem. W publikacji czytamy:

\n\n\n\n

Wzrost temperatury związany z wiekiem sugeruje, że zdolność mózgu do chłodzenia pogarsza się z wiekiem. Rodzi to ważne pytanie, którym należy się zająć w dalszych badaniach, czy postępująca niezdolność do chłodzenia mózgu może wpływać na rozwój zaburzeń mózgu związanych z wiekiem, takich jak demencja.

\n\n\n\n

W nocy temperatura mózgu zawsze spada, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Odnotowane zmienności mogą wyjaśniać wiele zmian wydajności poznawczej i pomóc nam zrozumieć, jak temperatura mózgu oddziałuje ze snem.

\n\n\n\n

Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości zmiany temperatury mózgu będzie można wykorzystać jako narzędzie diagnostyczne lub prognostyczne, np. w kontekście oceny ryzyka wystąpienia udaru mózgu. Uczeni planują także sprawdzić, czy nieprawidłowa dobowa zmienność temperatury mózgu może być wymiernym biomarkerem nadchodzącej neurodegeneracji.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDc1Nw==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDc2MA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/lysy.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Łysienie bez tajemnic. Wiemy, jak przeciwdziałać utracie włosów","slug":"lysienie-bez-tajemnic-wiemy-jak-przeciwdzialac-utracie-wlosow","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T16:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1NQ==","name":"Natura","slug":"natura","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Natura - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Łysienie bez tajemnic. Wiemy, jak przeciwdziałać utracie włosów - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

SCUBE3 to nazwa cząsteczki sygnalizacyjnej, która stymuluje wzrost włosów. To może być cel dla przyszłych terapii łysienia androgenowego.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Łysienie androgenowe to choroba w większości przypadków o podłożu genetycznym, która charakteryzuje się zależnym od androgenów (hormonów płciowych) wypadanie włosów. Schorzenie to dotyka co najmniej 50% mężczyzn po 50. roku życia i 40% kobiet po 70. roku życia.

\n\n\n\n

Za główną przyczynę łysienia androgenowego uważa się nadwrażliwość organizmu na dihydrotestosteron (DHT), związek chemiczny będący pochodną męskiego hormonu testosteronu. Do łysienia może przyczyniać się natłuszczająca się skóra głowy (wynikająca z nadmiernego wydzielania łoju skórnego) oraz duże napięcie mięśni skóry głowy. Potwierdzono także związek łysienia androgenowego z chorobą niedokrwienną serca.

\n\n\n\n

Teraz naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine (UCI) odkryli cząsteczkę sygnalizacyjną SCUBE3, która stymuluje wzrost włosów i może stanowić podstawę przyszłych terapii łysienia androgenowego. Szczegóły opisano w czasopiśmie Developmental Cell.

\n\n\n\n

Łysienie pod kontrolą?

\n\n\n\n

Naukowcom udało się określić dokładny mechanizm, który sprawia, że komórki brodawki skórnej – wyspecjalizowane fibroblasty wytwarzające sygnały na dnie każdego mieszka włosowego – stymulują wzrost nowych włosów. Genetyczne podstawy tego procesu były do tej pory słabo poznane. Teraz odkryto SCUBE3.

\n\n\n\n

Prof. Maksim Plikus z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine mówi:

\n\n\n\n

W różnych momentach cyklu życia mieszka włosowego, te same komórki brodawki skórnej mogą wysyłać sygnały, które albo utrzymują mieszki włosowe w stanie uśpienia, albo wyzwalają wzrost nowych włosów. Ujawniliśmy, że cząsteczka sygnalizacyjna SCUBE3, którą naturalnie produkują komórki brodawki skórnej, jest posłańcem używanym do “powiedzenia” sąsiednim komórkom macierzystym włosów, aby zaczęły się dzielić, co zwiastuje początek wzrostu nowych włosów.

\n\n\n\n

Potwierdzono, że produkcja cząsteczek SCUBE3 jest kluczowa do wzrostu włosów u ludzi. Podobny mechanizm występuje także u myszy, dlatego w badaniu użyto modelu gryzoni z nadaktywnymi komórkami brodawek skórnych i nadmiernym owłosieniem.

\n\n\n\n

Yingzi Liu, badacz podoktorski UCI w dziedzinie biologii rozwoju i komórki, dodaje:

\n\n\n\n

Badanie tego modelu myszy pozwoliło nam zidentyfikować SCUBE3 jako nieznaną wcześniej cząsteczkę sygnalizacyjną, która może napędzać nadmierny wzrost włosów.

\n\n\n\n

SCUBE3 faktycznie stymuluje wzrost włosów w ludzkich mieszkach włosowych. Wstrzyknięcie tej cząsteczki do skóry myszy z przeszczepionymi ludzkimi mieszkami włosowymi, natychmiastowo wyzwoliło produkcję nowych włosów. To wskazuje, że preparaty oparte na SCUBE3 mogą stanowić obiecującą terapię leczenia utraty włosów.

\n\n\n\n

Prof. Maksim Plikus wyjaśnia:

\n\n\n\n

Istnieje silne zapotrzebowanie na nowe, skuteczne leki na wypadanie włosów, a naturalnie występujące związki, które są normalnie wykorzystywane przez komórki brodawki skórnej, przedstawiają idealnych kandydatów nowej generacji do leczenia. Nasze badanie w modelu przeszczepu włosów u ludzi zatwierdza przedkliniczny potencjał SCUBE3.

\n\n\n\n

Władze UCI złożyły już wniosek o tymczasowe zgłoszenie patentowe dotyczące stosowania SCUBE3 i jego pochodnych do stymulacji wzrostu włosów.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDc0NA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDc0Nw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/map-of-the-world-74045_1280.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem","slug":"najwieksza-susza-od-1200-lat-portugalia-i-hiszpania","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T15:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDU2Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/173150695_3753030154732297_204665997863757715_n.jpg"}},"id":"dXNlcjozMDI4OQ==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/060ffe6b27d36a937e1bbcf68be44a1d?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Jakub Zygmunt","slug":"zyga","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"},"avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"}}},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Część Portugalii i Hiszpanii cierpią na największy niedobór opadów od co najmniej 1200 lat. Susza, jaka panuje w części Półwyspu Iberyjskiego, ma związek z długoterminowym powiększaniem się Wyżu Azorskiego, który jest głównym sterownikiem klimatu w tym regionie. Wyniki badań naukowych nie napawają optymizmem – w ciągu kolejnych dekad opadów może być jeszcze mniej.

\n\n\n\n

Wyż Azorski – czym jest i gdzie się znajduje?

\n\n\n\n

Wyż Azorski jest olbrzymim obszarem podwyższonego ciśnienia atmosferycznego. Jego nazwa bierze się od archipelagu Wysp Azorskich, na którym zazwyczaj stacjonuje. Wyż ma olbrzymi wpływ na klimat w Europie Zachodniej – w zależności od jego położenia przynosi on nad kontynent obfite opady i polarno-morski chłód lub gorące masy powietrza i uciążliwe susze.

\n\n\n\n

Amerykańscy naukowcy opublikowali na łamach czasopisma Nature Geoscience wyniki badań, które udowadniają, że na przestrzeni 1200 lat Wyż Azorski zwiększył swoją powierzchnię. Wskutek ekspansji układu barycznego ilość opadów nad Portugalią i Hiszpanią wyraźnie zmalała przez minione stulecia.

\n\n\n

\n\n\n

Klimat podzwrotnikowy w Hiszpanii i Portugalii

\n\n\n\n

Przypomnijmy, że Półwysep Iberyjski znajduje się w innej strefie klimatycznej niż Polska. Klimat podzwrotnikowy cechuje się innym rozkładem opadów – lata są zazwyczaj suche i upalne, z temperaturami powyżej 30 stopni. Zimy natomiast należą do stosunkowo ciepłych, ale bardzo mokrych. Opady śniegu występują tylko w górach. Jak się okazuje, właśnie tych życiodajnych opadów w chłodnej porze roku jest coraz mniej.

\n\n\n\n

Czytaj też: Sztuczna inteligencja będzie czytać umysły polityków? W Chinach stworzyli przerażający algorytm

\n\n\n\n

Badacze zbadali tempo przyrastania stalagmitów – jaskiniowych form naciekowych rosnących z dna jaskini. Grubość struktur laminarnych na formach ma silny związek z ilością wody przeciekającej szczelinami ze stropu jaskini. Woda ta natomiast pochodzi wprost z opadów występujących na danym obszarze. Im cieńsze warstewki, tym mniej deszczu spadło w konkretnym sezonie.

\n\n\n\n

Na przełomie 1200 lat ilość opadów nad Półwyspem Iberyjskim wyraźnie malała. Tempo spadku przyspieszyło około 200 lat temu, osiągając w XX wieku bezprecedensowe wartości. Naukowcy wprost informują, że największy spadek opadów zbiega się wraz z początkiem ery przemysłowej – nasuwa to dość jasne wnioski: działalność człowieka miała wpływ na ilość opadów na badanym obszarze.

\n\n\n\n

Prognozy naukowców pokazują, że do 2100 roku ilość opadów spadnie o kolejne 10-20 proc.

\n\n\n\n

\n\n\n\n

Wina i oliwa – branża napotka olbrzymie problemy

\n\n\n\n

Coraz bardziej suchy klimat w Hiszpanii i Portugalii będzie miał groźne implikacje dla gospodarki. Nie tylko nasilą się problemy z dostarczaniem odpowiedniej ilość wody do wodociągów, ale także sytuacja wpłynie na branżę spożywczą i alkoholową.

\n\n\n\n

Czytaj też: Oceany nadal skrywają swoje tajemnice. Na mapie widać, gdzie człowiek już zdołał dotrzeć

\n\n\n\n

Produkcja oliwy i wina, tak bardzo zależna od opadów, spadnie o kilkadziesiąt procent w ciągu najbliższych dekad. Już teraz obserwuje się, jak winnice i plantacje oliwne są zakładane na coraz większych wysokościach. Ponadto producenci próbują uprawiać odporniejsze na upały i suchy klimat odmiany oliwek i winogron.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybToyOTI=","uri":"/tag/klimat","name":"klimat","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"klimat - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxNjQ=","name":"Medycyna","slug":"medycyna","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Medycyna - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDc1Mw==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDc1NA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/sperm-g6a9d994d7_1920.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Świeże czy mrożone? Poznaliśmy prawdę, które nasienie jest lepsze","slug":"swieze-czy-mrozone-poznalismy-prawde-ktore-nasienie-jest-lepsze","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T14:00:46","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Świeże czy mrożone? Poznaliśmy prawdę, które nasienie jest lepsze - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Naukowcy potwierdzili, że mrożone nasienie wykorzystywane do inseminacji jest równie efektywne co świeże. Największe badania w swoim rodzaju nie wykazały szkodliwego wpływu kriokonserwacji na metody leczenia niepłodności.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Pacjentki poddawane inseminacji domacicznej (IUI) mogą być spokojne. Użycie zamrożonego nasienia zamiast świeżego nie wpływa negatywnie na sam proces zapłodnienia. Wyniki badania, przedstawione przez dr Panagiotisa Cherouveima z Massachusetts General Hospital i Harvard Medical School, opierają się na analizie 5335 cykli IUI przeprowadzonych w jego ośrodku w latach 2004-2021. To odkrycie o ważnym znaczeniu w kontekście walki z niepłodnością.

\n\n\n\n

Obalmy popularny mit – mrożenie nasienia nie wpływa negatywnie na jego jakość

\n\n\n\n

Kriokonserwacja to preferowana, a w niektórych miejscach regulowana prawnie, metoda przechowywania spermy w bankach nasienia. Jest to idealne rozwiązanie dla pacjentów rozpoczynających leczenie onkologiczne i dla par przygotowujących się do zabiegów wspomaganego rozrodu. Procedura ta jest prosta i bezpieczna, a teraz wykazano, że efektywna. Nie wpływa w żaden sposób na jakość samego nasienia.

\n\n\n\n

Pomimo dużej popularności na całym świecie, wśród pacjentów wciąż istnieją obawy, że zamrażanie nasienia może zmniejszać żywotność plemników lub wpływać na ich strukturę. To jeden z popularnych mitów, z którymi lekarze walczą od lat.

\n\n\n\n

Zespół dr Cherouveima przeanalizował szereg wyników po zabiegach IUI z użyciem zarówno świeżego, jak i zamrożonego nasienia, m.in. pozytywny test ciążowy, ciążę kliniczną i odsetek poronień. Potwierdzono to, o czym lekarze mówią od dawna. Wskaźniki ciąż klinicznych między pacjentkami poddanymi inseminacji przy użyciu świeżego i zamrożonego nasienia były podobne. Odnotowano jedynie niewielkie różnice w podgrupie pacjentek, u których przed zabiegiem stosowano farmakologiczną stymulację jajników (użycie cytrynianu klomifenu lub letrozolu).

\n\n\n\n

Dr Panagiotis Cherouveim podkreśla:

\n\n\n\n

Nie zauważono szkodliwego wpływu kriokonserwacji plemników na wyniki IUI. Chociaż specyficzne podgrupy mogą odnieść korzyści z wykorzystania świeżej spermy, a czas do zajścia w ciążę może być krótszy w przypadku nasienia świeżego niż mrożonego, pacjenci powinni być poinformowani o braku wyższości jednego nad drugim.

\n\n\n\n

Większość kriokonserwowanych próbek nasienia w tym badaniu pochodziła od anonimowych dawców, co odzwierciedla codzienną praktykę większości ośrodków leczenia niepłodności. Nowe badanie dostarcza uspokajających danych na temat potencjalnie gorszej jakości stosowania mrożonej spermy.

\n\n\n\n

Dr Panagiotis Cherouveim dodaje:

\n\n\n\n

Fakt, że nasze dane nie ujawniły żadnej znaczącej różnicy w sukcesie pomiędzy wykorzystaniem świeżej ejakulowanej i zamrożonej spermy, z wyjątkiem podgrupy pacjentek, którym podawano doustne środki indukujące owulację, jest bardzo uspokajający dla wszystkich zaangażowanych. Może to być szczególnie mile widziane u samotnych matek i par tej samej płci, dla których IUI z kriokonserwowaną próbką może stanowić jedyną i niepowtarzalną okazję do poczęcia w danym cyklu menstruacyjnym. To jeszcze bardziej podkreśla znaczenie jakości próbki.

\n\n\n\n

Zabieg inseminacji można powtarzać wiele razy – do skutku – ale zwykle wykonuje się nie więcej niż sześciu prób w kolejnych cyklach miesięcznych. Skuteczność leczenia z zastosowaniem inseminacji domacicznej zależy od wielu czynników, ale zwykle wynosi 10-25% na cykl.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Ng==","name":"Technologia","slug":"technologia","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Technologia - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDcwOA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDcwOQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/beijing-1859987_1280.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Sztuczna inteligencja będzie czytać umysły polityków? W Chinach stworzyli przerażający algorytm","slug":"sztuczna-inteligencja-bedzie-czytac-umysly-politykow-w-chinach-stworzyli-algorytm","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-05T13:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDU2Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/173150695_3753030154732297_204665997863757715_n.jpg"}},"id":"dXNlcjozMDI4OQ==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/060ffe6b27d36a937e1bbcf68be44a1d?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Jakub Zygmunt","slug":"zyga","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"},"avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=200&d=mm&r=g"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxNjQ=","name":"Medycyna","slug":"medycyna","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Medycyna - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Sztuczna inteligencja będzie czytać umysły polityków? W Chinach stworzyli przerażający algorytm - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Od lat Chiny udowadniają, że najlepiej się znają się na rozmaitych metodach kontroli swoich obywateli. W komunistycznym Państwie Środka powstała kolejna, niepokojąca metoda, aby sprawdzać wierność jedynej „słusznej” partii. Sztuczna inteligencja stworzona przez chińskich naukowców potrafi czytać umysły politycznych decydentów, aby sprawdzić ich podatność na komunistyczną propagandę.

\n\n\n\n

O nowatorskim i nieco przerażającym narzędziu AI poinformował Didi Tang, reporter z pekińskiego oddziału gazety The Times. Artykuł na ten temat pojawił się 1 lipca, po czym jeszcze tego samego dnia został usunięty. Zdaniem dziennikarza algorytm sztucznej inteligencji został opracowany przez naukowców z Hefei Comprehensive National Science Centre.

\n\n\n\n

Czytaj też: Oceany nadal skrywają swoje tajemnice. Na mapie widać, gdzie człowiek już zdołał dotrzeć

\n\n\n\n

Analizuje on wyraz twarzy oraz przebieg fal mózgowych członków Partii Komunistycznej, aby dowiedzieć się, jak bardzo podatni są oni na narzuconą z góry propagandę i edukację. Do artykułu na ten temat było dołączone również nagranie prezentujące badacza siedzącego w kiosku przed ekranem i oglądającego materiały propagandowe. Technologia zamontowana w kiosku pozwalała analizować reakcje oglądającego.

\n\n\n\n

\n\n\n\n

Sztuczna inteligencja, która zbada lojalność wobec partii

\n\n\n\n

Celem opracowanego algorytmu AI jest dowiedzenie się, jak bardzo członkowie „komunistów” są wierni swojej ideologii. Nie od wczoraj chińskie władze starają się przekonywać, że prawdziwą siłą budującą lojalność wobec Partii Komunistycznej jest edukacja polityczna.

\n\n\n\n

Czytaj też: Oto Święty Graal katalizy. Naukowcy mają sposób na przekształcanie metanu w metanol

\n\n\n\n

Opisywany algorytm nie jest jedynym przejawem troski władz Chin o „dobrą edukację” i kontrolę swoich obywateli. Istnieje już specjalna indoktrynacyjna aplikacja na telefon. Czytając odpowiednią liczbę artykułów, udzielając się w dyskusjach, oglądając jak najwięcej wideo, zdobywa się tam punkty, które potem można zamienić na tablety lub słodycze w ciastkarni.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxNTMyOA==","uri":"/tag/sztuczna-inteligencja","name":"sztuczna inteligencja","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"sztuczna inteligencja - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}}]},"post_18f38_956a5":{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo2ODg4","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo3MDIwOQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/media/default/0001/30/dlaczego-pierwszy-raz-jest-taki-wazny-mamy-naukowa-odpowiedz.jpeg"}},"title_b28e9_bf21a":"Pierwszy raz programuje nas na całe życie? Naukowcy: oznacza zmianę statusu","slug":"dlaczego-pierwszy-raz-jest-taki-wazny","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2020-11-09T09:17:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4OTA0OQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/61c1b1ed3be550e90ecdc64cd0f2d784401409b8.jpeg"}},"id":"dXNlcjoxNTM=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/264df58c6c0f39741c456958640eb6a1?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Katarzyna Sroczyńska","description":"Redaktor naczelna magazynu \"Coaching\"","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"},"slug":"katarzyna-sroczynska"}},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Dlaczego pierwszy raz jest taki ważny? Mamy naukową odpowiedź\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":10},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"

Pierwsze doświadczenia miłosne mogą nas zaprogramować na całe życie.

Szaleństwo, pociąg, zamroczenie. Spada niebo, rozbłyskuje supernowa – siłę pierwszego uczucia trudno przecenić. Dlaczego taką wagę przywiązujemy do pierwszego pocałunku? Dlaczego na pewno pamiętamy swój „pierwszy raz”, a drugi czy trzeci już niekoniecznie? Neurobiolodzy, psychologowie i antropolodzy coraz poważniej interesują się miłością, także tą pierwszą.

OKRES BURZY I NAPORU

Każdy pierwszy raz – pierwszą miłość, pierwszy pocałunek, pierwszą pracę, pierwsze samodzielne wakacje – pamiętamy lepiej niż inne zdarzenia z naszego życia. Prawdopodobnie są one głębiej kodowane, a poza tym wiele razy odtwarzane i przypominane – stale wracamy do nich pamięcią, tysiące razy zwierzamy się z nich bliskim, analizujemy je. Te elementy naszej biografii stają się punktami odniesienia dla późniejszych doświadczeń, odgrywają rolę wzorców, a więc zajmują szczególne miejsce w strukturze pamięci. To, co przydarza się nam we wczesnej młodości, decyduje o naszej tożsamości, o tym, jak siebie postrzegamy i jak oceniamy późniejsze swoje poczynania. Kto nie porównywał kolejnych miłości z tą pierwszą?

Mniej więcej między 15. i 25. rokiem życia tworzymy autobiograficzną narrację o swoim życiu: określamy, kim byliśmy, jesteśmy, kim będziemy – być może – w przyszłości. W tej historii – jak w każdym dobrym filmie – szczególne znaczenie mają kluczowe sceny: chwile euforii, momenty mrożące krew w żyłach i punkty zwrotne. To one organizują tę historię, wyznaczają początek i koniec poszczególnych etapów życia. Mimo że generalnie wydarzenia z naszej biografii zacierają się w pamięci tak jak wszystkie inne informacje (choć zapominamy je wolniej niż np. wzory chemiczne czy losy bohaterów szkolnych lektur), to po 40. roku życia szczególnie mocno pamiętamy okres między 15. i 25. urodzinami. Większość ludzi nazywa go nawet „swoim czasem”: za moich czasów nosiło się obcisłe dżinsy i stawiało włosy na cukier, za moich czasów słuchało się Republiki i Lady Punk, za moich czasów nie było centrów handlowych… Z tej właśnie dekady – z okresu dorastania i wczesnej młodości – mamy najwięcej wspomnień, więcej niż wynikałoby to z naturalnego tempa zapominania, i to niezależnie od tego, czy świętowaliśmy ostatnio 50., czy 80. urodziny. Chodzi zatem nie o okres przechowywania wspomnień, lecz o szczególny moment w historii życia. Psychologowie nazywają to zjawisko reminiscencją.

Dlaczego ten okres jest tak wyjątkowy? Zdaniem niektórych psychologów chodzi o to, że w tym czasie osiągamy szczyt naszych zdolności poznawczych, a co ważniejsze – przeżywamy wówczas mnóstwo nowych doświadczeń. W dodatku po tym burzliwym okresie dorastania następuje znacznie spokojniejszy okres stabilizacji, na którego tle poprzednie lata wyróżniają się jak kolorowa koszulka z podobizną ulubionego muzyka założona do szarej biznesowej marynarki.

ŚWIETLNA STRZAŁA AMORA

Pierwsza miłość spada na nas jak grom z jasnego nieba – ta zużyta metafora przybliża nas do kolejnej prawidłowości rządzącej ludzką pamięcią. Amerykańscy psychologowie Roger Brown i James Kulik, analizując reakcje swoich rodaków na śmierć prezydenta Johna F. Kennedy’ego, zwrócili uwagę na szczególny rodzaj wspomnień związanych z przełomowymi i nieoczekiwanymi wydarzeniami. Sposób, w jaki je utrwalamy, nazwali w 1977 roku pamięcią fleszową. Badani przez Browna i Kulika ludzie świetnie pamiętali, co i gdzie robili w chwili, gdy dowiedzieli się o śmierci JFK, kto ich o tym poinformował, jak zareagowali oni sami i ich otoczenie, a nawet jak się później zachowywali. Jeśli urodziliście się dostatecznie wcześnie, zapewne potraficie bez trudu przypomnieć sobie, co robiliście, gdy powiedziano wam o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce, albo gdzie byliście, gdy pierwszy raz zobaczyliście, jak samolot wbija się w bliźniacze wieże WTC.

Brown i Kulik uważali, że wspomnienia ważnych i zaskakujących zdarzeń powstają jak fotografia zrobiona z fleszem: nagły błysk i włącza się mechanizm neuronalny „zapisz teraz”. Okazuje się, że podobnie jak katastrofy i zabójstwa polityków oraz gwiazd zapamiętujemy niektóre wydarzenia z własnej biografii. Odnosi się to zwłaszcza do zdarzeń nowych, które wywołują zaskoczenie, a w związku z tym także silne emocje, oraz do tych ważnych, a więc szczególnie do rozmaitych pierwszych doświadczeń. Pamiętasz swój pierwszy pocałunek? „Po raz pierwszy przycisnąłem upragnioną istotę do piersi i ust. Co się działo dalej, nie potrafię powiedzieć, na jedno mgnienie oka rozbłysła i zgasła gwiazda” – pisał niemiecki romantyk Jean Paul. Ale zdaniem Johna Bohannona III, psychologa z Butler University, nie trzeba być poetą, by sięgnąć po metafory i hiperbole, gdy się opisuje pierwszy pocałunek. Towarzyszące mu odczucie bycia poza ciałem jest charakterystyczne dla tego wydarzenia w życiu, podobnie jak poczucie nierealności

Przeprowadzone w latach 90. XX wieku badania, związane m.in. z tym, jak Amerykanie zapamiętali katastrofę promu kosmicznego Challenger w 1986 r., dowiodły, że pamięć fleszowa nie jest tak trwała i wierna, jak sądzili twórcy tego terminu. Ważne dla nas wydarzenia wspominamy mnóstwo razy, a przy każdym odtworzeniu i zapisaniu ich na nowo czyścimy je z niewygodnych szczegółów, co sprawia, że z każdym rokiem stają się coraz bardziej wyidealizowane.

CHEMIA MIŁOŚCI

Dlaczego lepiej zapamiętujemy to, co wywołało silne uczucia? Larry Cahill i James McGaugh z University of California w Irvine postanowili to sprawdzić, pokazując badanym kilka slajdów. Jednym opowiedziano do tego dość nudną historyjkę o chłopcu, który idąc ulicą, dostrzega kilka rozbitych samochodów, co budzi jego zainteresowanie. Druga grupa badanych usłyszała ostrzejszą wersję opowieści: jej bohater ulegał krwawemu wypadkowi. Godzinę wcześniej połowie uczestników każdej grupy podano placebo, a pozostałym środek blokujący działanie noradrenaliny, neuroprzekaźnika odgrywającego istotną rolę w funkcjonowaniu hipokampa. Ta należąca do układu limbicznego struktura, która jednym przypomina konika morskiego, a innym baranie rogi egipskiego boga Amona, zarządza naszymi wspomnieniami. Gdy tydzień później wszystkich badanych poddano testowi pamięci, okazało się, że pełną emocji historię o wypadku samochodowym lepiej pamiętali ci, którzy dostali „pustą” pigułkę. Potwierdziło to tezę, że noradrenalina (której wydzielanie zwiększa się pod wpływem emocji) korzystnie wpływa na proces zapamiętywania.

Co jednak wspólnego ma noradrenalina z pierwszą miłością? Zdaniem neurologów, ta pochodna fenyloetyloaminy (zwanej PEA) odgrywa kluczową rolę w stanie zakochania. „Nie, ta sztuczka się nie uda… Jak można wytłumaczyć prawami chemii i fizyki tak ważny biologiczny fenomen, jakim jest pierwsza miłość?” – wątpił Albert Einstein.

Dr Michael Liebowitz, psychiatra z New York State Institute of Psychiatry, postanowił przyjąć wyzwanie genialnego fizyka i opisać miłość od strony neurochemicznej. Według Liebowitza pozytywne emocje, takie jak miłość, powodują wydzielanie się PEA. To z kolei sprawia, że w mózgu powstaje więcej niż zwykle noradrenaliny, pobudzającej ośrodek przyjemności. A wtedy jesteśmy w siódmym niebie… Z punktu widzenia neurochemii efekt jest taki jak po zażyciu narkotyku.

WDRUKOWANE ZAKOCHANIE

Pierwsza miłość jest tak silna i intensywna, zapamiętujemy ją tak mocno, że rzuca cień na całe nasze życie, szczególnie na późniejsze związki. Dr Malcolm Brynin z Institute for Social and Economic Research na University of Essex zdaje się powtarzać za Jane Austen: strzeż się pierwszej miłości i nie obawiaj drugiej. Zdaniem Brynina, pierwszy poważny związek często w ogromnym stopniu idealizujemy, tworząc niedościgniony wzór dla następnych romantycznych relacji, co nie wpływa dobrze na ich jakość. Czujemy stale niedosyt, stawiamy sobie i partnerowi nierealistyczne wymagania. Psycholog David Nias z University of London uważa, że ten mechanizm ma wiele wspólnego z imprintingiem, czyli silnym przywiązywaniem się do osób, z którymi łączyła nas pierwsza relacja określonego typu. Związek z pierwszym ukochanym czy ukochaną byłby zatem pod pewnym względem podobny do relacji matki i dziecka – oznaczałby stworzenie modelu związku również na przyszłość.

Opinię, że pierwsza miłość może odcisnąć w nas piętno na całe życie, podziela Susan Andersen, psycholog z New York University. Twój pierwszy chłopak był wysokim, niebieskookim blondynem i lekko się jąkał? Niewykluczone, że od tamtej pory każdy mężczyzna z podobną wadą wymowy budzi w tobie cieplejsze uczucia. Zjawisko to psychologowie nazywają transferencją – przenosimy cechy osoby, z którą byliśmy szczególnie związani, na innych, pod jakimś względem przypominających ją ludzi. Jeśli związek z owym atletycznym blondynem dawał ci wiele radości i czułaś się w nim bezpieczna, zapewne przyczyniło się to do tego, że do kolejnych związków podchodziłaś z ufnością, a to z kolei sprzyjało budowaniu opartych na zaufaniu, zdrowych relacji intymnych. Niestety, negatywne pierwsze doświadczenia mogą nas wpędzać w pułapkę niszczących związków.

Laura Carpenter, antropolog z Vanderbilt University i autorka książki „Virginity Lost: An Intimate Portrait of First Sexual Experiences”, zapytała 33 kobiety i 28 mężczyzn w wieku od 18 do 33 lat o ich pierwsze doświadczenia seksualne. Wśród badanych – wywodzących się z różnych ras, religii i środowisk – dominowały osoby heteroseksualne, ale byli także geje, lesbijki i biseksualiści; większość straciła dziewictwo, ale było także pięć dziewic, nie zabrakło nawet tzw. powtórnych dziewic, czyli kobiet, które zdecydowały się na odtworzenie błony dziewiczej z pomocą lekarza. Carpenter uważa, że ludzie traktują dziewictwo i jego utratę na jeden z trzech sposobów: jako dar, piętno lub rytuał przejścia. Ci, dla których dziewictwo to dar, czekają na kogoś wyjątkowego, by mu go ofiarować. Często taka postawa jest umotywowana względami religijnymi. O tym, na ile udany będzie ich „pierwszy raz”, decyduje wzajemność ze strony partnera i poczucie, że seks wzmocnił relację. Jeśli jednak to pierwsze doświadczenie nie spełni ich oczekiwań (najczęściej bardzo wysokich), są głęboko rozczarowani.

\nDruga grupa postrzega dziewictwo jako piętno, którego w pewnym wieku należy się za wszelką cenę pozbyć. Trzecia zaś traktuje swój „pierwszy raz” jak rytuał przejścia lub etap dojrzewania. Zwykle planują pierwszy seks i pamiętają o zabezpieczeniu się przed niechcianą ciążą. Dzięki pragmatycznemu podejściu lepiej niż inni znoszą też niepowodzenia i rozczarowania.

„Jeśli pierwsze doświadczenie seksualne jest satysfakcjonujące fizycznie i psychicznie, tworzy grunt pod przyszłe pozytywne doświadczenia. Jeśli jednak było ono bolesne lub wiązało się z odrzuceniem przez partnera, może sprawić, że poczujemy się bezwartościowi albo na jakiś czas stracimy ochotę na seks – mówi Laura Carpenter. – Warto jednak dodać, że wiele osób, które badałam, świetnie sobie poradziło ze złymi wspomnieniami o pierwszym razie i mają naprawdę udane życie erotyczne”.

ZŁOTY WIEK

Dlaczego pierwsze doświadczenie seksualne uważamy za tak ważne? „Pierwszy raz – w każdej sferze życia – oznacza zmianę statusu. W wypadku utraty dziewictwa sprawia, że przechodzimy z grupy niedoświadczonych seksualnie do grupy wtajemniczonych” – tłumaczy Laura Carpenter. W dodatku pierwsze zakochanie to jedyny moment absolutnego szczęścia, gdy kochamy, a jeszcze nie wiemy, co to złamane serce. „Urok pierwszej miłości polega na naszej niewiedzy, że to się może kiedyś skończyć” – zauważył brytyjski premier Benjamin Disraeli. Ech, w epoce wiktoriańskiej nawet politycy bywali romantyczni…

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo0NDAx","uri":"/tag/milosc","name":"miłość","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"miłość - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxNA==","uri":"/tag/nauka","name":"nauka","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"nauka - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxMjk2","uri":"/tag/psychologia","name":"psychologia","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"psychologia - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToyNzQ=","uri":"/tag/seks","name":"seks","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"seks - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},"post_18f38_21459":{"__typename":"Post","id":"cG9zdDoxNTAwMQ==","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Szalupy morderców. Aby ratować życie rozbitkowie dopuszczają się potwornych czynów\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":15},"featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo2OTM5NQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/media/default/0001/29/kadr-z-filmu-titanic-chronik-eines-untergangs-1990.jpeg"}},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"title_b28e9_bf21a":"Szalupy morderców. Aby ratować życie rozbitkowie dopuszczają się potwornych czynów","content_b28e9_bf21a":"

Ponad 100 lat temu pasażerowie tonącego Titanica, byli bezwzględni w stosunku do innych, żeby tylko uratować życie. Zgodnie ze zwyczajami morza, nie ponieśli za to żadnych konsekwencji. Równie łaskawie traktuje się wszystkich rozbitków. Jeśli oczywiście przeżyją…

Dnia 15 kwietnia 1912 roku o godzinie 2.30 w nocy, 10 minut po zatonięciu Titanica w miejscu katastrofy kłębi się 500 rozbitków. Chcą dopłynąć do oddalonych o 200 metrów szalup. Niektórzy wiedzą już, że nie dadzą rady. Nad lodowatą wodą niesie się krzyk przerażonych ludzi.

Piąty oficer z Titanica Harold Godfrey Lowe przesadza kobiety i dzieci z szalupy nr 14 do innych łodzi i z czterema ochotnikami płynie w stronę rozbitków. Jednak po 60 metrach każe zatrzymać szalupę. Czeka godzinę i dopiero gdy na powierzchni unoszą się już głównie ciała, dopływa do nich. Z wody wyciąga tylko czterech żywych ludzi. Potwór? Nie, Lowe został uznany za bohatera.

Z 18 szalup, które udało się spuścić z Titanica, tylko jego łódź i jeszcze jedna ruszyły na pomoc rozbitkom. Chociaż we wszystkich było jeszcze 467 wolnych miejsc! Lowe chciał pomóc, wiedział jednak, że dopóki znajdujący się w wodzie ludzie mają jeszcze dużo sił, w rozpaczliwej walce o życie mogą wywrócić szalupy i utopić ich pasażerów. Dlatego kazał czekać, aż osłabną, skazując większość z nich na pewną śmierć.

Deska Karneadesa

Na pytanie, czy ratowanie własnego życia usprawiedliwia zabicie innego człowieka, postanowił odpowiedzieć już w II w. p.n.e. grecki filozof Karneades z Cyreny w swoim etycznym eksperymencie. Założenie było proste: w morzu jest dwóch rozbitków, na wodzie unosi się deska zdolna unieść ciężar tylko jednego człowieka. Ten, kto ją zdobędzie, ma szansę na doczekanie ratunku. Pierwszy dopływa rozbitek A. Jednak rozbitek B, widząc, że za chwilę utonie, odpycha od deski rozbitka A, który znika pod wodą. Czy rozbitek B jest winien morderstwa, czy był to akt samoobrony? Odpowiedź Karneadesa brzmi: samoobrona.

„Deska Karneadesa” stała się na wieki podstawą tzw. Customs of the Sea (Zwyczajów morza) i miała wielki wpływ na decyzje sądów w podobnych sprawach. Na przykład w odnotowanej na początku XVII w. sprawie Saint Christopher, w której sądzono siedmiu angielskich marynarzy. Kiedy ich statek zatonął, przez 17 dni błąkali się w szalupie. Jeden z nich zaproponował, żeby ciągnąć losy – kto przegra, zostanie zabity i zjedzony, by pozostali mogli przeżyć. Pechowy los wyciągnął pomysłodawca makabrycznej loterii. Kiedy rozbitkowie zostali uratowani, wrócili do Saint Christopher, gdzie postawiono ich przed sądem za umyślne zabójstwo. Jednak sędzia uniewinnił całą siódemkę, twierdząc, że przestępstwo zostało „zmazane” przez „nieuchronną konieczność”.

Tratwa Meduzy

6 czerwca 1816 roku. Minęła pierwsza noc rozbitków z francuskiej fregaty Meduza, którzy postanowili ratować życie na zbudowanej z części statku tratwie. W ciągu tej nocy 20 ludzi zostało zabitych w walce o dostęp do wina – wody pitnej nie ma wcale – lub popełniło samobójstwo. Na tratwie o wymiarach 7 na 20 metrów było początkowo 146 osób, mężczyzn i kobiet. Na jednego człowieka przypadał mniej niż metr kwadratowy powierzchni. A jednak ludzie zdecydowali się na taką podróż, wierząc, że razem łatwiej będzie im przetrwać i doczekać ratunku. Mylili się.

Dzień wcześniej, kiedy opuszczali przewrócony statek, rozbitkowie byli jeszcze pełni optymizmu. Meduza wpadła na mieliznę zaledwie 60 km od wybrzeża Afryki i wszyscy mieli nadzieję, że uda im się do niego dotrzeć. Tratwę miały holować do brzegu dwie szalupy, w których miejsca zajęła część załogi z kapitanem Huguesem de Chaumareys. Jednak już po kilku godzinach kapitan zrozumiał, że holowanie tratwy bardzo opóźni dotarcie do brzegu. Kazał więc odciąć liny. Początkowa rozpacz wśród rozbitków na tratwie szybko zamieniła się w krwawą walkę o przetrwanie.

8 czerwca, czwarty dzień dryfowania. Na tratwie jest już tylko 67 żywych ludzi. Wielu zginęło w ciągu dwóch poprzednich nocy, kiedy wysokie fale zalewały pokład. Tylko niektórych pochłonęło morze, reszta została zabita w czasie walki o miejsce pośrodku tratwy, gdzie było najbezpieczniej.

9 czerwca, 5. dzień. Mężczyzna o imieniu Jean bierze nóż i podchodzi do trupa młodej kobiety, która zmarła w nocy. Kroi i zjada jej ciało. Po chwili przyłączają się do niego inni. Rozbitkowie na chwilę zaspokajają głód, ale tej nocy już nie zasną – z nożami w rękach będą obserwować się nawzajem, w obawie o życie.

12 czerwca, 8. dzień. Najsilniejsi wyrzucają z tratwy słabych i rannych. Pozostawiają tylko kilka ciał, które będą jeść.

17 czerwca, 13. dzień. Tratwę odnajduje statek wojenny Argus. Na jej pokładzie jest tylko 15 żywych, skrajnie wyczerpanych ludzi. W ciągu następnych dni pięciu z nich umrze.

Żaden z rozbitków nie stanął przed sądem. Kapitan de Chaumareys doczekał się procesu, jednak skazano go tylko na trzy lata więzienia. To w proteście przeciw temu wyrokowi młody malarz Theodore Gericault stworzył swój wstrząsający obraz „Tratwa Meduzy”.

Gang w szalupie

Los rozbitków z Meduzy nie był jednak niczym odosobnionym. W marcu 1942 roku podobny horror stał się udziałem pasażerów i załogi holenderskiego statku Roseboom, storpedowanego przez japońską łódź podwodną niedaleko Sumatry. W szalupie przeznaczonej dla 28 ludzi znalazło się 80 rozbitków. Przez pierwszy tydzień dryfowania dyscyplinę na pokładzie zapewniał doświadczony brytyjski oficer Archibald Paris. Kiedy zmarł, zapanowała anarchia.

Kapitan Boon został zabity przez swoich własnych mechaników. Na dziobie łodzi zainstalował się gang złożony z żołnierzy, którzy każdej nocy wyrzucali kilku słabszych rozbitków za burtę. Po kilku dniach tego horroru 27-letni kapral Walter Gibson wraz z innymi rozbitkami zaatakował renegatów: wszyscy zostali wyrzuceni za burtę i utonęli.

Ale wkrótce własny gang stworzyli marynarze z Jawy. Zabijali białych pasażerów, jednego zjedli żywcem. Po 28 dniach od zatonięcia Roseboom, kiedy szalupa dopłynęła do wyspy Sipora, było w niej już tylko pięciu żywych ludzi: trzech Jawajczyków, Walter Gibson i młoda Chinka Doris Lin. Między tą dwójką zawiązała się silna więź, która pomogła im przetrwać. Jednak historia nie miała happy endu – wkrótce rozbitków odnalazł japoński patrol. Gibson trafił do obozu dla jeńców, a Lin została zastrzelona jako szpieg. Brytyjczyk przeżył wojnę i zmarł w 2005 roku w wieku 90 lat.

Jedną z najbardziej mrocznych morskich historii była epopeja rozbitków ze statku wielorybnicznego Essex, który 20 listopada 1820 roku został zniszczony przez 80-tonowego wieloryba na środku oceanu. To właśnie zdarzenie zainspirowało Hermana Melville’a do napisania książki „Moby Dick”.

22 listopada. 20 członków załogi statku Essex opuszcza wrak na trzech szalupach. W każdej jest 90 kg sucharów, 250 litrów wody i po 2 morskie żółwie. Chcą dotrzeć w ciągu 56 dni do odległych o 2500 km wybrzeży Peru lub Chile.

20 grudnia, 28. dzień tułaczki. Dowódcy szalup zmniejszają o połowę racje żywnościowe. Bunt wisi w powietrzu, na szczęście rozbitkowie trafiają na wyspę. W ciągu tygodnia wyłapują wszystkie kraby i zjadają je lub robią zapasy. Trzech marynarzy – Chappel, Weeks i Wright – postanawia zostać na wyspie i tam czekać na ratunek. Doczekają się go po prawie pięciu miesiącach. Pozostałych 17 wyrusza w podróż, która okaże się horrorem.

20 stycznia 1821 roku, 24 dni po odpłynięciu z wyspy. W łodzi dowodzonej przez pierwszego oficera Owena Chase’a umiera marynarz Peterson. Ciało zostaje oddane morzu, tak jak wcześniej zmarłego majtka Matthew Joya. Owen żelazną ręką pilnuje zapasów i wydziela skąpe racje. Jednak jego szalupa żegluje samotnie: zgubił się osiem dni wcześniej. Nie wie więc, że tego samego dnia, na szalupie dowodzonej przez sternika Hendricksa, zostaje zjedzona pierwsza ofiara – zmarły marynarz Thomas. Tu zapasy żywności skończyły się sześć dni temu.

28 stycznia, 32 dni po odpłynięciu z wyspy. Na szalupie Hendricksa zostaje zjedzony drugi trup – marynarz Sheppard. Tego samego dnia na szalupie dowodzonej przez kapitana George’a Pollarda załoga zjada ciało zmarłego marynarza Reeda. Od siedmiu dni i na tej łodzi nie ma żywności.

6 lutego, 41 dni po odpłynięciu z wyspy. Czterech rozbitków z łodzi kapitana Pollarda ciągnie losy. Najkrótszy przypada 18-letniemu kuzynowi kapitana. Ten jest gotów bronić siostrzeńca, ale Coffin godzi się z losem. Zostaje zastrzelony i zjedzony.

8 lutego, 43 dni po odpłynięciu z wyspy. Na łodzi oficera Chase’a zapasy już się wyczerpały. Kiedy umiera marynarz Cole, jego ciało zostaje poćwiartowane, upieczone i zjedzone.

11 lutego, 46 dni po odpłynięciu z wyspy. Na łodzi kapitana Pollarda umiera marynarz Ray, który również zostaje zjedzony.

18 lutego, 53 dni po odpłynięciu z wyspy, 90 dni od katastrofy Esseksa. Brytyjski statek Indian odnajduje łódź z oficerem Chase’em, marynarzem Lawrence’em i chłopcem okrętowym Nickersonem. Pięć dni później statek Douphine odnajdzie kapitana Pollarda i marynarza Ramsdella w szalupie pełnej ludzkich szczątków. Trzeciej łodzi nie odnaleziono.

Siedem przypadków kanibalizmu, jedno zabójstwo. Jednak nikt z ocalonych członków załogi Esseksa nie stanął przed sądem. Większość z nich zrobiła kariery w marynarce.

Pasażerowie za burtę

Już w przypadku marynarzy z Esseksa stare określenie „wilk morski” nabiera innego znaczenia. Czasem jednak na morzu panują prawdziwie wilcze prawa.

19 marca 1841 roku. Statek William Brown tonie 400 km od wybrzeży Kanady po zderzeniu z górą lodową. Nie dla wszystkich wystarcza szalup – z 82 pasażerów i członków załogi tylko 51 znajduje miejsce na pokładach dwóch łodzi. Mniejszą dowodzi kapitan Harris, większą oficer Alexander William Holmes. Wie, że jego łódź jest mocno przeładowana.

20 marca, rano. Harris decyduje, że będzie większa szansa na ratunek, gdy łodzie rozdzielą się. Płynący na jednej szalupie z Holmesem oficer Rhodes melduje, że łódź jest przepełniona i trzeba wyrzucić za burtę kilku pasażerów. Kapitan Harris odpowiada spokojnie: „Wiem, co musicie zrobić. Nie mówcie teraz o tym. Niech to będzie ostateczne wyjście”.

20 marca, wieczór. Cały dzień pada deszcz, woda zbiera się w łodzi mimo ciągłego wylewania jej. Około godz. 22. Holmes krzyczy: „Pomóż mi, Boże! Chłopcy, do roboty!”.

Z pomocą marynarza wybiera 14 mężczyzn i zmusza ich do wyskoczenia za burtę. Spośród mężczyzn jedynie dwóch żonatych, mały chłopiec i członkowie załogi zostają w łodzi. Za burtę trafiają też dwie kobiety, tylko dlatego, że były siostrami jednego z wyrzuconych. Wszyscy giną w lodowatej wodzie.

21 marca, ranek. Holmes znajduje w łodzi dwóch ukrywających się mężczyzn, którzy nie wykonali rozkazu, i wyrzuca ich za burtę. Kilka godzin później rozbitkowie z szalupy zostają uratowani przez statek Crescent.

William Holmes trafił przed sąd, oskarżony o spowodowanie śmierci pasażerów. Nie był sądzony za zabójstwo, gdyż zdaniem prokuratora „działał bez złej woli”. Holmes bronił się, przywołując zasadę samoobrony i wyższej konieczności. Jednak sędzia Baldwin zapytał go, czemu najpierw nie poświęcił życia członków załogi – ludzi, w których zawód wpisane jest takie ryzyko? Oficer został uznany za winnego, jednak wyrok był łagodny – sześć miesięcy więzienia i 20 dolarów grzywny.

Losować czy nie?

Dla wielu rozbitków problemem nie było pytanie, czy kogoś zabić i zjeść, tylko jak to zorganizować, aby wszystko odbyło się zgodnie ze zwyczajami morza. Ta sprawiedliwość in extremis sprowadza się zwykle do losowania.

9 sierpnia 1874 roku na Oceanie Indyjskim zatonął statek Euxine. Członkowie załogi uratowali się na trzech szalupach. Przez trzy tygodnie daremnie wypatrywali ratunku, nie mieli już wody i żywności. 31 sierpnia na łodzi dowodzonej przez Jamesa Archera dwóch marynarzy popełniło samobójstwo, wyskakując za burtę. Tego samego dnia Archer podjął decyzję o losowaniu, czyje życie zostanie poświęcone, by ratować innych. Wybór padł na Francisa Gioffusa, wyrok miał wykonać August Muller. Cztery godziny po zabiciu marynarza rozbitkowie zostali odnalezieni przez holenderski statek Java Packet. Nikt nie został oskarżony.

10 lat później podobną decyzję musieli podjąć rozbitkowie z jachtu Mignonette, który zatonął na Atlantyku 1100 km od najbliższego lądu. W niewielkiej szalupie znaleźli się kapitan Tom Dudley oraz trzej członkowie załogi: Stephens, Brooks i najmłodszy, 17-letni Parker.

Początkowo rozbitkowie nieźle sobie radzili – czwartego dnia złapali morskiego żółwia i zebrali trochę deszczówki. Potem było tylko gorzej. Ósmego dnia pili już własny mocz.

12. dnia kapitan Dudley rozpoczął dyskusję o losowaniu. 15. dnia zdesperowany Parker napił się morskiej wody, po której zachorował. Temat wrócił, ale Brooks i Stephens wciąż nie chcieli zgodzić się na losowanie. 19. dnia Parker był w stanie śpiączki. Nie było już mowy o losowaniu. Dudley i Stephens porozumieli się, że zabiją chłopca. Chcieli to zrobić, zanim umrze, ponieważ jego krew będzie się wtedy lepiej nadawała do picia. Brooks wiedział, co się dzieje, ale nie protestował. Parker został zabity nożem, a jego ciało zjedzone. Po 24 dniach w szalupie rozbitkowie zostali uratowani.

Doodley i Stephens trafili przed sąd wyłącznie przez własną gadatliwość. Dostali po sześć miesięcy więzienia. Brytyjski sąd uznał w 1884 roku – i był to precedens w anglosaskim prawie – że konieczność ratowania życia trzech ludzi nie usprawiedliwia morderstwa z premedytacją. Dlatego na pytanie, czy w takiej sytuacji lepiej jest losować, czy nie, kto zostanie zabity, odpowiedź brzmi – losować. Albo… nie opowiadać nikomu tego, co naprawdę działo się w szalupie.

Ratujcie nasze dusze

Świadkowie największej morskiej katastrofy w dziejach – zatonięcia statku Wilhelm Gustloff – nigdy nie opowiedzieli szczegółów tego, co wydarzyło się w nocy 30 stycznia 1945 r.na Bałtyku. Trafiony trzema torpedami z radzieckiej łodzi podwodnej statek przewoził niemieckich uchodźców, marynarzy i żołnierzy z Gdyni do Kilonii. Na pokładzie było prawie 9 tysięcy cywilów i 1,5 tysiąca wojskowych, w tym załoga. Miejsca w łodziach ratunkowych wystarczały tylko dla 1050 osób. Walczono o nie bez żadnej litości – kto miał broń, nie wahał się jej użyć. „Z dzieckiem na rękach kierowałam się nie w tłum oszalałych kobiet i dzieci, nie ku lamentom i strzelaninie. Tam działy się rzeczy potworne” – wspominała po latach Lucie Rybandt, jedna z ocalonych. „Szłam do marynarzy. Nie wiem, jak znalazłam się w wodzie. Dziecka na rękach już nie miałam. Kurczowo uchwyciłam się pontonu. Chcieli mnie oderwać, bo byłam obciążeniem. Ale po jakimś czasie mnie wciągnęli. Kiedy mnie ocucili, okazało się, że mam nogi podrapane do krwi. Tonący chwytali się wszystkiego, orali paznokciami”.

W trwającej godzinę walce o szalupy cywile nie mieli szans w starciu z uzbrojonym wojskiem. Z 9 tysięcy uciekinierów uratowało się tylko 419 osób. Przeżyła natomiast więcej niż połowa żołnierzy oraz załogi – ponad 800. Nigdy nie opowiedzieli, co robili, by uratować życie. Na katastrofę Gustloffa na ponad pół wieku spuszczono zasłonę milczenia.

Dziś satelity są w stanie błyskawicznie namierzyć rozbitków, a ratownicy dotrzeć do nich o wiele szybciej niż kiedyś. Ale na morzu wciąż dochodzi do dramatycznych scen. 6 marca 1987 roku w belgijskim porcie Zeebrugge zatonął prom Herald of Free Enterprise. Pasażerowie ratowali się, schodząc po drabinkach do łodzi, które przypłynęły na ratunek. Ale na jednej z drabinek młody człowiek zamarł ze strachu – nie mógł ruszyć się i blokował przejście innym. Został siłą oderwany i wrzucony do wody. Utonął. Prokuratura nie wszczęła żadnego śledztwa przeciw pasażerom, uznając, że działali w stanie wyższej konieczności.

Ostatni znany przypadek kanibalizmu na morzu zdarzył się cztery lata temu. W kwietniu 2008 roku 33 imigrantów z Dominikany próbowało nielegalnie przedostać się w łodzi na amerykańskie terytorium Puerto Rico. To miała być krótka podróż – zaledwie 250 km – nie mieli więc dużych zapasów. Drugiego dnia silnik przestał pracować. Wspomina Maria Marizan, jedna z uratowanych: „Szóstego dnia zmarł pierwszy pasażer. Następnej nocy zniknął kapitan. Nie wiem, czy popłynął wpław, by szukać pomocy, czy został wyrzucony za burtę przez pasażerów. Ósmego dnia zaczęli umierać kolejni, w tym mój brat Emmanuel. Po dwóch tygodniach jeden z pasażerów, rybak, powiedział, że musimy zjeść jedno ciało, by przeżyć. Z nogi i torsu wyciął małe kawałki mięsa i rozdał nam. Były wielkości pastylek i smakowały jak wołowina. Następnego dnia zostaliśmy uratowani przez amerykańskie helikoptery”.

A walka o szalupy? Kiedy 13 stycznia br. tonął wycieczkowiec Costa Concordia, członkowie jego załogi pierwsi ruszyli do walki o miejsce w łodziach. Inni próbowali sprzedawać miejsca w szalupach. Concordia zatonęła blisko brzegu – gdyby katastrofa wydarzyła się na pełnym morzu, sceny na pokładzie zapewne nie różniłyby się bardzo od tych z Gustloffa.

Ocean jest okrutnym żywiołem i perspektywa pochłonięcia na zawsze przez bezkresną morską otchłań wyzwala w ludziach instynkt przeżycia za wszelką cenę. Czy nie dlatego właśnie tonące statki wysyłają sygnał SOS – Save Our Souls – Ratujcie Nasze Dusze?

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2021-04-06T07:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODk3Mg==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/7361560cd56804a2bb71238a58a5283cbc9c030d.jpeg"}},"id":"dXNlcjo5OA==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/37330c9c0b40b0a17e59e0b9ea123eeb?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Andrzej Fedorowicz","slug":"andrzej-fedorowicz"}},"authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybTozMzI=","uri":"/tag/kanibalizm","name":"kanibalizm"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxNzUyOA==","uri":"/tag/katastrofy-morskie","name":"katastrofy morskie"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToxODE3Ng==","uri":"/tag/titanic","name":"titanic"}]},"slug":"szalupy-mordercow","categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1OQ==","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"name":"Świat","children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Świat - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"},"slug":"swiat"}]}}}}

Warto sprawdzić

Nietypowy satelita NASA „uciekł” z ziemskiej orbity. Celem jego misji jest dotarcie zupełnie gdzie indziej

Myrkl – pierwsza na świecie tabletka na kaca. Można ją kupić, ale budzi sporo kontrowersji

Badają grobowiec sprzed 5000 lat. Prawdopodobnie jest powiązany z królem Arturem

Psy są świetne w wizualizacji. Wyobrażają sobie to, o czym mówimy

Bozon Higgsa poznany lepiej niż kiedykolwiek. Pojawiły się wyniki kluczowych badań

Czy masz gorącą głowę? Temperatura naszego mózgu nie jest stała

Łysienie bez tajemnic. Wiemy, jak przeciwdziałać utracie włosów

Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem

Świeże czy mrożone? Poznaliśmy prawdę, które nasienie jest lepsze

Sztuczna inteligencja będzie czytać umysły polityków? W Chinach stworzyli przerażający algorytm