Problem z wodą

{"cache":{"menuItems_8d665_bdc5b":{"__typename":"RootQueryToMenuItemConnection","nodes":[{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2MA==","parentId":null,"label":"Natura","path":"/kategoria/natura","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2Mw==","parentId":null,"label":"Historia","path":"/kategoria/historia","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2Mg==","parentId":null,"label":"Zdrowie","path":"/kategoria/zdrowie","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY1OQ==","parentId":null,"label":"Kosmos","path":"/kategoria/kosmos","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4NjY2MQ==","parentId":null,"label":"Technologia","path":"/kategoria/technologia","target":null,"title":null},{"__typename":"MenuItem","id":"cG9zdDo4OTQxNA==","parentId":null,"label":"Publicystyka","path":"/kategoria/publicystyka","target":null,"title":null}]},"post_18f38_0176c":{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo0NjI=","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Problem z wodą\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":0},"featuredImage":null,"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"title_b28e9_bf21a":"Problem z wodą","content_b28e9_bf21a":"

Jak zdobywa się wodę w Afryce?

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2008-03-11T13:12:55","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4NzQ3Nw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/cropped-favicon.9553bdbe.png"}},"id":"dXNlcjozNDY=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/21313f31e4c3a966c0f1eefd53d13d12?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Redakcja","slug":"redakcja","description":null,"seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"authorPosition":"Wpisy redakcji","tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]},"slug":"problem-z-woda"},"posts_f30bc_e2a1a":{"__typename":"RootQueryToPostConnection","nodes":[{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDk0MQ==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDk0Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/rsz_owad-makro.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Zaczekaj, zanim zabijesz tę muchę. Owady też odczuwają ból","slug":"zaczekaj-zanim-zabijesz-te-muche-owady-tez-odczuwaja-bol","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T18:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Zaczekaj, zanim zabijesz tę muchę. Owady też odczuwają ból - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

To, czy owady odczuwają ból, czy też nie, od dekad jest przedmiotem gorących debat naukowych. Wyniki najnowszych badań brytyjskich naukowców wskazują, że owady najprawdopodobniej mają centralny układ nerwowy kontrolujący nocycepcję. Mówiąc wprost: prawdopodobnie odczuwają ból.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Nocycepcja to nic innego jak fizjologiczny proces odbierania i odczuwania bólu. Zdolność ta pełni ważną rolę w życiu człowieka – bolesnych doznań staramy się unikać, choć bez nich nie bylibyśmy w stanie prawidłowo funkcjonować. Nie byłoby “lampki alarmowej” informującej o niekomfortowej sytuacji, w której się znaleźliśmy, np. kiedy oparzymy się w dłoń, odruchowo cofamy rękę, by ograniczyć uszkodzenia tkanek.

\n\n\n\n

Inne zwierzęta odczuwają ból w procesie znanym jako zstępująca kontrola nocycepcji. Jeśli zwierzę zostanie zranione podczas walki, kontrola nocycepcji może zwiększyć jego wydajność w walce, poprzez zapewnienie, że nie traci energii na reagowanie na uraz. Podobnie, gdy zwierzę powróciło do bezpieczeństwa, kontrole zstępujące mogą ułatwiać przetwarzanie nocyceptywne, zachęcając zwierzę do ochrony zranionego miejsca, aby ułatwić jego gojenie.

\n\n\n\n

Czy owady odczuwają ból?

\n\n\n\n

Do tej pory nie było jasne, czy zstępująca kontrola nocycepcji występuje także u owadów. Naukowcy z Queen Mary University w Londynie potwierdzili, że owady prawdopodobnie odczuwają ból. Chociaż nie ma bezpośredniego sposobu na zmierzenie doświadczenia bólu u jakiegokolwiek gatunku zwierząt, odkrycie zstępującej kontroli nocycepcji u owadów wskazuje, że faktycznie odczuwają one bolesne doświadczenia.

\n\n\n\n

Ludzie są w stanie wyłączyć odpowiedź na ból, jeśli dzieje się to w nagłych wypadkach – niektórzy nie zdają sobie sprawy, że zostali ranni, zanim nie trafią do szpitala. Dzieje się tak, gdyż traumatyczne wydarzenie może skłonić mózg do produkcji opiatów. U owadów taki mechanizm nie występuje, choć zwierzęta te wytwarzają inne neuropeptydy, które mogą służyć temu samemu celowi. Badania powinny być kontynuowane, bo mogą pomóc rozwiązać kwestie etyczne związane z traktowaniem owadów przez ludzi wyrządzających im krzywdę.

\n\n\n\n

Matilda Gibbons z Queen Mary University mówi:

\n\n\n\n

Jedną z cech charakterystycznych ludzkiego postrzegania bólu jest to, że może być on modulowany przez sygnały nerwowe z mózgu. Żołnierze są czasami nieświadomi poważnych obrażeń na polu walki, ponieważ własne opiaty organizmu tłumią sygnał nocyceptywny. Można też świadomie “zacisnąć zęby” i znieść ból, na wypadek gdyby takie “bohaterskie” zachowanie przyniosło nam nagrodę lub prestiż. Zapytaliśmy więc, czy mózg owada zawiera mechanizmy nerwowe, które uprawdopodobniają doświadczenie percepcji podobnej do bólu, a nie tylko podstawowej nocycepcji.

\n\n\n\n

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) zaleca masową produkcję owadów na żywność – implikacje etyczne tych działań nie zostały dokładnie zbadane, ponieważ ochrona dobrostanu zwierząt zwykle nie obejmuje owadów. Najnowsze badania mogą pomóc to zmienić. Szczegóły można przeczytać w Proceedings of the Royal Society B.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDkzMA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDkzMg==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/rsz_awokado-owoc-cholesterol.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Jedz awokado, będziesz zdrowszy. Owoc obniża poziom cholesterolu, ale nie sprawi, że schudniesz","slug":"jedz-awokado-bedziesz-zdrowszy-owoc-obniza-poziom-cholesterolu-ale-nie-sprawi-ze-schudniesz","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T16:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Jedz awokado, będziesz zdrowszy. Owoc obniża poziom cholesterolu, ale nie sprawi, że schudniesz - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Awokado jest nie tylko smaczne, ale i zdrowe. Najnowsze badania wskazują, że regularne spożywanie tego owocu pomaga obniżyć poziom “złego” cholesterolu we krwi.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Awokado naturalnie występuje w tropikach Ameryki Środkowej i Południowej. Owoc o kształcie gruszki i charakterystycznej chropowatej skórce przez wielu jest uznawany za najzdrowszy na świecie. Teraz pięć uniwersytetów postanowiło przyjrzeć się cudownym właściwościom awokado. Okazało się, że jedzenie jednego owocu dziennie przez sześć miesięcy nie wpływało na ograniczenie tkanki tłuszczowej na brzuchu, ale doprowadziło do spadku poziomu frakcji “złego” cholesterolu (LDL) we krwi.

\n\n\n\n

Awokado nie odchudzi, ale i tak warto je jeść

\n\n\n\n

Wcześniejsze badania sugerowały związek między regularnym spożywaniem awokado a niższą masą ciała oraz wskaźnikiem BMI. Naukowcy z Uniwersytetu Stanu Pensylwania wykazali jednak, że awokado działa korzystnie na naszą dietę.

\n\n\n\n

Prof. Penny Kris-Etherton z Penn State mówi:

\n\n\n\n

Chociaż awokado nie miało wpływu na tłuszcz na brzuchu lub przyrost masy ciała, badanie nadal dostarcza dowodów na to, że awokado może być korzystnym dodatkiem do dobrze zbilansowanej diety. Włączenie awokado dziennie w tym badaniu nie spowodowało przyrostu masy ciała, a także spowodowało niewielki spadek cholesterolu LDL, co jest wszystkimi ważnymi ustaleniami dla lepszego zdrowia.

\n\n\n\n

Badania opublikowane w Journal of the American Heart Association zostały przeprowadzone wspólnie z Loma Linda University, Tufts University, UCLA i Wake Forest University. Wykazały one, że codzienne spożywanie awokado poprawiło ogólną jakość diety uczestników aż o osiem punktów w 100-stopniowej skali.

\n\n\n\n

Kristina Petersen, adiunkt nauk żywieniowych z Texas Tech University dodaje:

\n\n\n\n

Nasze wyniki sugerują, że jedzenie awokado dziennie może znacznie zwiększyć ogólną jakość diety. Jest to ważne, ponieważ wiemy, że wyższa jakość diety jest związana z niższym ryzykiem kilku chorób, w tym chorób serca, cukrzycy typu 2 i niektórych nowotworów.

\n\n\n\n

Przeprowadzony eksperyment trwał sześć miesięcy i wzięło w nim udział ponad 1000 osób z nadwagą lub otyłością. Połowa spożywała jedno awokado każdego dnia, a połowa nie jadła więcej niż dwa owoce miesięcznie. Pod koniec badania zmierzono poziom tkanki tłuszczowej na brzuchu i stopień stłuszczenia narządów przy pomocy MRI.

\n\n\n\n

Prof. Joan Sabaté z Loma Linda University School of Public Health wyjaśnia:

\n\n\n\n

Podczas gdy jedno awokado dziennie nie prowadziło do klinicznie istotnej poprawy w zakresie tłuszczu brzusznego i innych czynników ryzyka kardiometabolicznego, spożywanie jednego owocu dziennie nie powodowało przyrostu masy ciała. Jest to pozytywne, ponieważ spożywanie dodatkowych kalorii z awokado nie wpływa na masę ciała lub tłuszcz brzuszny, a nieznacznie obniża cholesterol LDL.

\n\n\n\n

Naukowcy już zapowiedzieli, że będą kontynuować badania. W przyszłych eksperymentach będą chcieli ocenić, czy sposób jedzenia awokado ma znaczenie i przekłada się na poziom cholesterolu LDL.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDkyMA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDkyMg==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/rsz_1nerve-cells-gd295e9c11_1920.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Jak komunikują się neurony? Naukowcy mają teraz nad nimi kontrolę","slug":"jak-komunikuja-sie-neurony","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Jak komunikują się neurony? Naukowcy mają teraz nad nimi kontrolę - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Kluczowe w komunikacji neuronów w mózgu są struktury zwane synapsami. Są to swoiste bramki między komórkami nerwowymi, które mogą mieć postać pobudzającą lub hamującą.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Synapsy chemiczne pobudzające to takie, w których błona postsynaptyczna zawsze ulega depolaryzacji, a komórka zostaje pobudzona. Neuroprzekaźnikami w takich synapsach są np. acetylocholina, noradrenalina, dopamina czy serotonina. W synapsach chemicznych hamujących błona postsynaptyczna ulega zawsze hiperpolaryzacji, co uniemożliwia wytworzenie potencjału czynnościowego i przekazanie impulsu nerwowego do komórki postsynaptycznej. Neuroprzekaźnikami w takich synapsach są kwas gamma‐aminomasłowy (GABA) oraz glicyna.

\n\n\n\n

Mechanizmy odpowiedzialne za tworzenie synaps do tej pory były niejasne. Naukowcy z Uniwersytetu w Buffalo wykazali, że to białka wydzielane przez neurony decydują o tym, jaki rodzaj synapsy powstanie. Modyfikując tę substancję, można jednocześnie wpływać na sam rodzaj synaps. Szczegóły opisano w Nature Communications.

\n\n\n\n

Jak wpływać na zachowanie synaps?

\n\n\n\n

Uczonym udało się zmusić neurony pobudzające, które są związane z synapsami pobudzającymi, do uwolnienia neuroprzekaźników zwykle produkowanych przez neurony hamujące. To sprawiło, że powstała synapsa hamująca.

\n\n\n\n

Było to możliwe dzięki zmianie poziomu trzech białek: dwóch, które pomagają w wytwarzaniu neuroprzekaźnika GABA oraz jednego, które pomaga załadować GABA do tzw. pęcherzyków synaptycznych, które są transportowane między neuronami. Taka precyzyjna manipulacja może pomóc w leczeniu niektórych chorób mózgu, zwłaszcza tych związanych z niewłaściwym przetwarzaniem informacji między synapsami.

\n\n\n\n

Soham Chanda, adiunkt biochemii i biologii molekularnej na Colorado State University, który kierował badaniem, mówi:

\n\n\n\n

Wiemy bardzo niewiele o tym, jak funkcjonuje ludzki mózg, a w jego centrum musimy zrozumieć, jak neurony komunikują się ze sobą. Zrozumienie podstawowych mechanizmów tworzenia i utrzymywania synaps ma ogromne implikacje w zrozumieniu zaburzeń mózgu.

\n\n\n\n

Neurony wysyłają wiadomości w całym układzie nerwowym za pomocą sygnałów elektrycznych zwanych potencjałami czynnościowymi. Kiedy wejście synaptyczne sprawia, że neuron jest bardziej skłonny do uruchomienia potencjału czynnościowego, nazywamy to pobudzeniem, a kiedy wejście synaptyczne sprawia, że neuron jest mniej skłonny do uruchomienia potencjału czynnościowego, jest to hamowanie. Istnieją również synapsy modulujące, które mają bardziej skomplikowane działanie. Niesamowite jest to, że wystarczy zaledwie kilka drobnych korekt w ekspresji konkretnych białek, aby zmienić zachowanie synaps.

\n\n\n\n

Prof. Xu-Friedman z College of Arts and Sciences dodaje:

\n\n\n\n

Soham odkrył sposób na przekształcenie synaps pobudzających w hamujące, przynajmniej częściowo, co jest dość zaskakujące, ponieważ bycie pobudzającym lub hamującym jest tak kluczowe dla tożsamości synapsy. Odkrył, że poprzez nadekspresję tych trzech różnych białek w neuronie pobudzającym, może zmienić jego synapsy w hamujące. Niezwykłe jest to, że wystarczyło to, aby te neurony pobudzające wygenerowały całą tę inną maszynerię do tworzenia synaps hamujących.

\n\n\n\n

Odkrycie naukowców z Uniwersytetu w Buffalo może mieć ogromne implikacje kliniczne, ale konieczne jest kontynuowanie badań.

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T15:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxNjQ=","name":"Medycyna","slug":"medycyna","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Medycyna - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDkwNw==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDkwOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/mapka.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Nie „czy” a „kiedy”. Ten region w każdej chwili może spotkać gigantyczne trzęsienie ziemi","slug":"trzesienie-ziemi-papua-nowa-gwinea-lae","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T14:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDU2Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/173150695_3753030154732297_204665997863757715_n.jpg"}},"id":"dXNlcjozMDI4OQ==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/060ffe6b27d36a937e1bbcf68be44a1d?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Jakub Zygmunt","slug":"zyga","description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Nie „czy” a „kiedy”. Ten region w każdej chwili może spotkać gigantyczne trzęsienie ziemi - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

O tym jak niszczycielskie potrafi być trzęsienie ziemi, przekonaliśmy się niejednokrotnie. Najbardziej dotkliwy ten kataklizm jest dla krajów rozwijających się, które nie mają tak rozbudowanej aparatury mierniczej i systemów ostrzegania. Papua-Nowa Gwinea znajdująca się na styku dwóch płyt tektonicznych może wkrótce stać się ofiarą kolejnego, ogromnego trzęsienia ziemi. Badacze przygotowali model prezentujący, który dokładnie region kraju jest szczególnie narażony.

\n\n\n\n

Papua-Nowa Gwinea jest krajem znajdującym się na styku dwóch płyt tektonicznych. Spotykają się tutaj ze sobą pływa australijska i pacyficzna. Na tej granicy dochodzi każdego roku do wielu trzęsień ziemi. Badania z 2020 roku przyniosły zaskakujące dane – rokrocznie tę część świata nawiedza ponad 100 wstrząsów powyżej 5 stopni w skali Richtera.

\n\n\n\n

Niestabilna Papua-Nowa Gwinea. Region Lae narażony na trzęsienie ziemi

\n\n\n\n

Najbardziej niestabilny sejsmicznie region kraju znajduje się w okolicach 100-tysięcznego miasta Lae na wschodnim wybrzeżu wyspy. Naukowcy z Uniwersytetu Technologicznego w Lae oraz Uniwersytetu Papui-Nowej Gwinei w stołecznym Port Moresby przeprowadzili projekt oceny ryzyka wystąpienia kataklizmu w tej części kraju.

\n\n\n\n

Czytaj też: Oceany nadal skrywają swoje tajemnice. Na mapie widać, gdzie człowiek już zdołał dotrzeć

\n\n\n\n

Na podstawie wcześniejszych badań wiadomo było, że Lae znajduje się w aktywnej strefie uskokowej Ramu-Markham. Nie obejmuje ona tylko jednej, konkretnej linii uskokowej, ale cały system różnych załamań i odkształceń skorupy ziemskiej. Badacze podzielili strefę Ramu-Markham na segmenty i zbadali, który z nich jest najbardziej aktywny.

\n\n\n\n

Okazało się, że odcinek uskoku o długości 100 km charakteryzujący się największą aktywnością sejsmiczną znajduje się zaledwie 15 km od Lae. Znaczy to tyle, że prawdopodobieństwo wystąpienia silnego trzęsienia ziemia z epicentrum w tym miejscu jest bardzo duże.

\n\n\n\n

\"\" — Papua-Nowa Gwinea jest niezwykle górzystym krajem uformowanym na styku płyty pacyficznej i australijskiej

\n\n\n\n

Skąpe przekazy historyczne zawierają informacje na temat „ogromnego kataklizmu” w okolicach Lae 250 lat temu, co tylko utwierdza badaczy w twierdzeniu, że tak naprawdę w każdej chwili na wschodnim wybrzeżu Papui może zatrząść się ziemia i będzie to miało katastrofalne skutki.

\n\n\n\n

Czytaj też: Niezwykłe znalezisko w Tybecie. Te bakterie mogą zagrażać nam wszystkim

\n\n\n\n

Projekt oceny ryzyka nadal jest w toku. Naukowcy zbierają dane naziemne GPS. Ponadto zostaną utworzone stacje sejsmiczne monitorujące każdy ruch skorupy ziemskiej. Wszystkie działania badaczy przynoszą powiew nadziei, że uda się w przyszłości uniknąć ogromnych strat i ostrzec ludność przed kataklizmem na czas.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo5OTUz","uri":"/tag/trzesienie-ziemi","name":"trzęsienie ziemi"}]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1NQ==","name":"Natura","slug":"natura","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Natura - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDkxMg==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDkxNQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/rsz_1animal-g7c6873cc6_1920.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Liofilizacja sposobem na wydajniejsze klonowanie organizmów? Są pewne postępy","slug":"liofilizacja-sposobem-na-wydajniejsze-klonowanie-organizmow-sa-pewne-postepy","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T13:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxMzQ=","name":"Zwierzęta","slug":"zwierzeta","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zwierzęta - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Liofilizacja sposobem na wydajniejsze klonowanie organizmów? Są pewne postępy - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":3},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Liofilizacja to powszechny proces, najczęściej wykorzystywany w technologii żywności. Najnowsze badania japońskich uczonych wskazują, że technika ta może być przydatna do przechowywania DNA i informacji o komórkach do celów klonowania.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Liofilizacja od strony technicznej, to suszenie sublimacyjne zamrożonych substancji. Preparaty zliofilizowane mają formę bezpostaciowych proszków lub grudek o dużej powierzchni – rozpuszczają się szybciej niż preparaty krystaliczne lub szkliste. Okazuje się jednak, że liofilizację można wykorzystać także do innych celów, np. związanych z przechowywaniem komórek do procesów klonowania. Szczegóły opisano w Nature Communications.

\n\n\n\n

Dr Sayaka Wakayama z Uniwersytetu Yamanashi w Japonii mówi:

\n\n\n\n

Utrzymanie bioróżnorodności jest podstawowym zadaniem, ale przechowywanie komórek rozrodczych jako zasobów genetycznych przy użyciu ciekłego azotu jest trudne, kosztowne i łatwo ulega zakłóceniu podczas katastrof. Tutaj pokazujemy, że liofilizowane komórki somatyczne mogą produkować zdrowe, płodne klony, sugerując, że ta technika może być ważna dla ustanowienia alternatywnych, tańszych i bezpieczniejszych rozwiązań biobankowania bez ciekłego azotu.

\n\n\n\n

“Liofilizacja DNA”. Nowy sposób na klonowanie?

\n\n\n\n

Liofilizacja jest delikatnym, choć intensywnym procesem. Wieloetapowe schładzanie (do temperatury -80oC) zamienia wodę w lód, bez tworzenia kryształów lodu przebijających ściany komórkowe, a wysokie ciśnienie powoduje natychmiastowe odparowanie resztek cieczy. Całą procedurę powtarza się kilkukrotnie.

\n\n\n\n

Liofilizację stosuje się nie tylko w przemyśle spożywczym, ale także farmaceutycznym, a nawet taksydermii (przygotowywania eksponatów martwych zwierząt). Ważną cechą liofilizatów jest to, że mogą one zostać przywrócone do pierwotnej postaci, bez utraty żadnych kluczowych właściwości. Naukowcy już od jakiegoś czasu sprawdzają, czy liofilizację można użyć do przechowywania komórek reprodukcyjnych.

\n\n\n\n

Naukowcy z University of Yamanashi badali zachowanie liofilizowanego nasienia, które przez rok przechowywali w szufladzie biurka w laboratorium i przez pięć lat na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W obu przypadkach uzyskano w pełni użyteczne nasienie zdolne do zapłodnienia.

\n\n\n\n

Dr Sayaka Wakayama dodaje:

\n\n\n\n

Liofilizacja może być najlepszym sposobem na zachowanie zasobów genetycznych na długi okres w sposób bezpieczny, tani i niezależny od lokalizacji. Jednak do tej pory jedynymi komórkami, które wytworzyły potomstwo po liofilizacji, są dojrzałe plemniki. Pobieranie plemników od niepłodnych samców i oocytów/zarodków od płodnych samic jest trudne.

\n\n\n\n

Obecnie komórki somatyczne (niereprodukcyjne) i rozrodcze są przechowywane w biobankach w ciekłym azocie. Japońscy naukowcy chcieli sprawdzić, czy liofilizacja jest dobrym sposobem przechowywania komórek somatycznych (np. fibroblastów) w temperaturze -30oC przez dziewięć miesięcy. Warto wspomnieć, że po tym czasie komórki były martwe, ale udało się wyodrębnić materiał genetyczny, który posłużył do stworzenia nowych linii komórkowych. Z tych z kolei wyodrębniono DNA i wstawiono do embrionu, który przekształcił się w zdrową mysz.

\n\n\n\n

Liofilizacja nie jest idealnym sposobem przechowywania komórek, ale wystarczającym do celów laboratoryjnych. Warto wspomnieć, że stworzenie klonu owcy Dolly miało tylko 0,4% szans na powodzenie, a tu wartość jest jeszcze niższa – zaledwie 0,2%.

\n\n\n\n

Naukowcy zamierzają kontynuować badania, aby usprawnić sam proces (o ile to możliwe), bo wydaje się być on cennym narzędziem do eksperymentów laboratoryjnych prowadzonych na różnego rodzaju liniach komórkowych.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDg5OA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDg5OQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/wood-4745768_1280.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Samo sadzenie drzew nie pomoże w walce z globalnym ociepleniem. Ujawniono, jaki wpływ ma wylesianie na klimat","slug":"sadzenie-drzew-w-walce-z-globalnym-ociepleniem","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T12:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDU2Mw==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/173150695_3753030154732297_204665997863757715_n.jpg"}},"id":"dXNlcjozMDI4OQ==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/060ffe6b27d36a937e1bbcf68be44a1d?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Jakub Zygmunt","slug":"zyga","description":"Z pochodzenia Sądeczanin, z wykształcenia geolog, z pasji miłośnik państw bałtyckich (zwłaszcza Estonii) i górski wędrowiec, zawodowo \"człowiek-orkiestra\", w sieci można go znaleźć jako Sądeckiego Włóczykija.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1NQ==","name":"Natura","slug":"natura","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Natura - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Samo sadzenie drzew nie pomoże w walce z globalnym ociepleniem. Ujawniono, jaki wpływ ma wylesianie na klimat - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Szeroko promowana rekultywacja terenów zielonych okazuje się nie być najskuteczniejszym sposobem na walkę z globalnym ociepleniem. Według najnowszych badań zastopowanie wylesiania na całym świecie w niewielkim stopniu obniży globalny wzrost temperatury.

\n\n\n\n

Zespół naukowców z Uniwersytetu Melbourne w Australii opublikował wyniki badań wskazujące na to, że zatrzymanie masowego wylesiania do 2030 roku obniży wzrost temperatury na świecie przed 2100 rokiem o jedyne 0,18 stopnia Celsjusza. W porównaniu do prognozowanego wzrostu na poziomie 1,9-2 stopni jest to niewielka zmiana. Co więc zatem jest w stanie powstrzymać globalne ocieplenie?

\n\n\n\n

Czytaj też: Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem

\n\n\n\n

Zdaniem australijskich badaczy przede wszystkim redukcja emisji gazów cieplarnianych, a więc również odejście od eksploatacji paliw kopalnych, może skutecznie przeciwdziałać globalnemu ociepleniu. Jak zaprezentowali w swoich badaniach, emisja gazów z wydobycia paliw kopalnych stanowi aż 86 proc. światowej produkcji CO₂. Natomiast wylesianie gruntów pod uprawy monokulturowe odpowiadają jedynie za 11 proc. emisji dwutlenku węgla.

\n\n\n\n

BREAKING: New report shows carbon offset schemes won’t save us from catastrophe.

Current promises for nature restoration in the next century will only balance out 6 years of current emissions.

In the history of carbon, that’s not even a crumb of climate action! pic.twitter.com/EYA1EtFncE
— Tzeporah Berman (@Tzeporah) July 5, 2022

\n\n\n\n

Monokultura – najgorszy sposób na wylesianie

\n\n\n\n

Naukowcy również otwarcie krytykują niektóre działania, które tylko z pozoru można uznać za rekultywację terenów zielonych. Mowa o prowadzeniu upraw monokulturowych i zalesianiu zdegradowanych obszarów jednym gatunkiem drzew. Takie tereny nie charakteryzują się bioróżnorodnością i przyczyniają się do pogłębiania zanieczyszczenia atmosfery.

\n\n\n\n

Czytaj też: Wybuch wulkanu Cumbre Vieja trwał wyjątkowo długo. Przyczyna tkwiła w nietypowej lawie

\n\n\n\n

\n\n\n\n

Odpowiedzialna rekultywacja zdegradowanych terenów i zatrzymanie masowej wycinki lasów przyczyni się do redukcji emisji 378 mld ton dwutlenku węgla z atmosfery w okresie 2020-2100. Choć liczba brzmi imponująco, jest ona kroplą w morzu potrzeb – w samym tylko 2019 roku wyemitowano aż 59 mld ton CO₂.

\n\n\n\n

Autorzy badań nie próbują przekonywać, że odbudowa zasobów naturalnych nie jest istotna. Zwracają bardziej uwagę na to, że największa uwaga winna być skupiona na redukcji emisji gazów cieplarnianych ze spalania paliw kopalnych. Jednakże jak wiadomo, jest to niezwykle trudne zadanie.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo3MDMz","uri":"/tag/lasy","name":"lasy","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"lasy - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDg4Nw==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDg5MQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/zaba.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Wpaść jak… żaby w bagno. Naukowcy znaleźli śmiertelną pułapkę sprzed 45 milionów lat","slug":"wpasc-jak-zaby-w-bagno-naukowcy-znalezli-smiertelna-pulapke-sprzed-45-milionow-lat","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Wpaść jak... żaby w bagno. Naukowcy znaleźli śmiertelną pułapkę sprzed 45 milionów lat - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Paleontolodzy prowadzący swoje badania na terenie współczesnych Niemiec doszli do wniosku, że 45 milionów lat wcześniej w tym samym miejscu znajdowała się zabójcza – przynajmniej dla żab – pułapka.

\n\n\n\n\n\n\n\n

O ile możemy stwierdzić, że skamieniałe żaby były zdrowe w momencie śmierci, a kości nie wykazują żadnych pozostałości po drapieżnikach lub padlinożercach – nie ma też dowodów na to, że zostały wymyte podczas powodzi lub zginęły, ponieważ bagno wyschło. Poprzez proces eliminacji, jedynym wyjaśnieniem, które ma sens jest to, że padły podczas godów.
Daniel Falk, University College Cork

\n\n\n\n

Cała akcja rozegrała się w tym, co obecnie nazywa się Geiseltal i jeszcze do niedawna stanowiło zagłębie węglowe. Wydobywany w nim węgiel brunatny okazuje się cenny nie tylko w kontekście źródła paliwa, ale również ze względu na jego przydatność w przechowywaniu liczących miliony lat szczątków. Jak do tej pory odnaleziono tam ponad 50 000 skamieniałości, wliczając w to pozostałości małych ssaków, ptaków, krokodyli, gadów i ryb. W niektórych przypadkach były one zachowane tak dobrze, iż dało się zaobserwować tkanki miękkie i narządy.

\n\n\n\n

Żaby, dla których gody okazały się zabójcze

\n\n\n\n

Autorzy najnowszych poszukiwań przedstawili swoje dokonania w Papers in Palaeontology. W toku analiz okazało się, że poległe na miejscu żaby należały do rodziny grzebiuszkowatych. Obecnie na Ziemi można spotkać tylko jeden rodzaj tych żab, który ogranicza się do występowania na suchym lądzie. Okresowe wizyty jego przedstawicieli w pobliżu wody mają miejsce wyłącznie w okresie godowym.

\n\n\n

\n\n\n

Jak wyjaśnia jedna z autorek badań, Maria McNamara z University College Cork, samice żab są w większym stopniu narażone na utonięcie w czasie godów. Wynika to z faktu, że mogą ulec podtopieniu przez jednego lub więcej samców. Okazuje się jednak, iż nawet śmierć samicy nie musi być problemem z perspektywy dalszego rozmnażania. Występująca w Amazonii Rhinella proboscidea potrafi wydobyć jaja od zmarłej samicy, ściskając ją, by później je zapłodnić. I choć podobnego fenomenu nie zaobserwowano u współcześnie żyjących grzebiuszkowatych, to nie można wykluczyć, iż 45 milionów lat temu sytuacja była nieco inna.

\n\n\n\n

100 milionów lat na Ziemi

\n\n\n\n

Poza znalezieniem dowodów na dość brutalną weryfikację żabich zapędów, o której dowiedzieliśmy się dzięki pracy paleontologów, przy okazji można też zwrócić uwagę na inny fenomen: mimo milionów lat ewolucji pewne zachowania tych zwierząt w zasadzie się nie zmieniły. Co jeszcze bardziej fascynujące, żaby mogły pojawić się na naszej planecie na długo przed tym, jak wyginęły dinozaury. Pierwsze z nich prawdopodobnie żyły tutaj aż 100 milionów lat temu.

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T10:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybToxMzQ=","name":"Zwierzęta","slug":"zwierzeta","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zwierzęta - Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDg3Ng==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDg4NA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/wisiorek.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Wisiorki z ludzkich kości. Naukowcy na tropie kanibali sprzed tysięcy lat","slug":"prehistoryczni-kanibale-wisiorki-z-ludzkich-kosci","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-07T08:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo2MQ==","name":"Archeologia","slug":"archeologia","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Archeologia - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Nw==","name":"Historia","slug":"historia","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Historia - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Wisiorki z ludzkich kości. Naukowcy na tropie kanibali sprzed tysięcy lat - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Jeśli przypuszczenia archeologów się potwierdzą, to około 8200 lat temu na terenie rosyjskiej wyspy arktycznej Olenij mieszkali kanibale. O ich działalności ma świadczyć między innymi obecność niecodziennych wisiorków.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Śledztwem w tej sprawie zajęli się naukowcy z Uniwersytetu Helsińskiego, którzy przeanalizowali wspomniane wisiorki. Łącznie znaleziono ich 37, a co najmniej dwanaście zostało wykonanych z ludzkich kości. Co ciekawe, przedmioty te znaleziono jeszcze w latach 30. ubiegłego wieku, jednak dopiero teraz udało się określić ich skład. Postęp w sprawie był możliwy między innymi dzięki wykorzystaniu techniki zwanej spektrometrią mas.

\n\n\n\n

12 wisiorków wykonanych z ludzkich kości

\n\n\n\n

I choć sami autorzy przyznają, że nie ma pewności, czy ci prehistoryczni ludzie faktycznie uprawiali kanibalizm, to taka możliwość wydaje się prawdopodobna. Ozdoby znajdowały się w trzech grobach, a poza ludzkimi kośćmi do wytworzenia wisiorków użyto też kości łosi i bydła. Rdzenne ludy z tego obszaru wierzyły w przeplatanie się losów ludzi i dzikich zwierząt, dlatego istnieje możliwość, że kości i wykonane z nich ozdoby były używane w kontekście rytualnym.

\n\n\n\n

Przeciwko hipotezie o kanibalistycznych skłonnościach ludzi sprzed około 8200 lat przemawia brak charakterystycznych nacięć na kościach. Ich obecność mogłaby stanowić pozostałość po procesie oddzielania mięsa od kości zmarłych bądź zabitych osób. Z drugiej strony, fragmenty wykorzystane do stworzenia wisiorków są na tyle małe, iż ewentualne ślady uległyby zatarciu wraz z upływem czasu. Publikacja autorów badań jest dostępna na łamach Journal of Archaeological Science: Reports.

\n\n\n\n

Kanibalistyczne skłonności prehistorycznych ludzi?

\n\n\n\n

Jak wyjaśnia Kristiina Mannermaa, które stanęła na czele zespołu zajmującego się tą sprawą, kanibalizm w celach rytualnych mógł być w epoce kamiennej bardziej powszechny niż sądzono. Nie są jednak znane stojące za nim przyczyny. Wykorzystanie ludzkich kości w formie surowca do wyrobu przedmiotów nie było natomiast niczym niespotykanym w innych częściach świata, na przykład w Azji i Ameryce Południowej. Tam zdarzało się, że pokonanych wrogów przerabiano na trofea, które następnie prezentowano publicznie. Szczątki zmarłych członków rodziny wykorzystywano natomiast do produkcji wszelkiego rodzaju ozdób.

\n\n\n\n

Fakt, że użycie ludzkich kości nie było w żaden sposób podkreślane, a przedmioty te są nieodróżnialne i podobne do rzeczy wykonanych z kości zwierzęcych, może wskazywać na przeplatanie się zwierząt i ludzi w światopoglądzie epoki kamienia. Używanie kości zwierzęcych i ludzkich razem w tym samym ornamencie lub ubraniu mogło symbolizować zdolność ludzi do przekształcania się w zwierzęta w swoich umysłach, a poza tym wierzyli oni, że zwierzęta są zdolne do przyjmowania ludzkiej formy.
podsumowuje Mannermaa

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDg2OA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDg2OQ==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/mycie-zebow.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Ręczne mycie i nitkowanie zębów pójdzie w niepamięć. Wkrótce zajmą się tym roboty","slug":"roboty-mycie-zebow-nitkowanie-mikroroboty","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T20:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjozMDI2Mw==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Aleksander Kowal","slug":"aleksander","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/93bf4075e781e0a323929ddf318328c6?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Pierwsze kroki w dziennikarstwie internetowym stawiałem ponad 10 lat temu, choć moja wyższa edukacja pokierowała mnie w stronę studiów językowych w dziedzinie romanistyki, a także studiów pedagogicznych. Zajmuję się m.in. kosmosem oraz nowymi technologiami, lecz postaram się również dzielić artykułami dot. historii czy archeologii.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Ng==","name":"Technologia","slug":"technologia","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Technologia - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Ręczne mycie i nitkowanie zębów pójdzie w niepamięć. Wkrótce zajmą się tym roboty - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Mycie i nitkowanie zębów to jedne z tych czynności, w przypadku których kluczowa jest wysoka regularność, aby zapewnić odpowiedni stan naszej jamy ustnej. Wygląda jednak na to, że wkrótce mogą się tym zająć roboty, które zastąpią ludzi.

\n\n\n\n\n\n\n\n

Jak to w ogóle możliwe? Wbrew pozorom o kondycję naszych zębów nie zadbają humanoidalne maszyny, lecz znacznie mniejsze mikroboty. Te, zdolne do zmieniania kształtu, będą w stanie uformować struktury przypominające szczoteczkę wymiatającą płytkę nazębną z powierzchni zębów a nawet wydłużone sznurki zdolne do wchodzenia między zęby niczym nić dentystyczna. Jakby tego było mało, nanocząstki tworzące te mikroroboty mogą wytwarzać środki przeciwbakteryjne zdolne do zabijania bakterii w jamie ustnej.

\n\n\n\n

Roboty zajmą się myciem, nitkowaniem i płukaniem zębów

\n\n\n\n

Za tym przełomowym projektem stoją naukowcy z Uniwersytetu Pensylwanii, którzy zaprezentowali swoje dokonania na łamach ACS Nano. Ich osiągnięcia są nie tylko teoretyczne, ponieważ opisywane rozwiązanie zostało również sprawdzone w praktyce. Roje mikrorobotów dopasowywały się do różnych kształtów zębów, niemal całkowicie eliminując tworzone przez bakterie biofilmy, które prowadzą do ubytków i chorób dziąseł.

\n\n\n

\n\n\n

Oczywiście takie rozwiązanie nie jest przeznaczone wyłącznie dla leni, lecz przede wszystkim dla osób z ograniczoną sprawnością ruchową. Możemy sobie wyobrazić, że na przykład sparaliżowani pacjenci czy też przebywający w śpiączce bądź pozbawieni rąk mogliby skorzystać z opisywanej innowacji. Niewielkich rozmiarów roboty za jednym zamachem mogłyby zająć się umyciem zębów, ich nitkowaniem oraz przepłukaniem jamy ustnej. Wszystko to z wykorzystaniem jednego i tego samego roju mikroskopijnych urządzeń.

\n\n\n\n

Szansa dla osób z ograniczoną sprawnością manualną

\n\n\n\n

Co istotne, cały system jest w pełni programowalny. Możliwe jest dostrojenie ruchów mikrorobotów oraz kontrola sztywności i długości “szczeciny”. Ta jest wystarczająco twarda, aby usuwać biofilmy, a przy tym na tyle delikatna, by nie doprowadzić do uszkodzeń dziąseł. Poza tym, nie ma znaczenia, czy dana osoba ma proste zęby, czy wykrzywione – rój dostosuje się do różnych powierzchni. Nanocząstki tlenku żelaza zostały zatwierdzone przez amerykańską Agencję Żywności i Leków do innych zastosowań, a rozwiązanie zostało już przetestowane na ludzkich zębach.

\n\n\n\n

Mamy tę technologię, która jest tak samo lub bardziej skuteczna jak szczotkowanie i nitkowanie zębów, ale nie wymaga zręczności manualnej. Chcielibyśmy zobaczyć, jak pomaga ona starszej populacji i osobom niepełnosprawnym. Wierzymy, że wpłynie to na obecne metody i znacznie rozwinie dbanie o zdrowie jamy ustnej.
Hyun Koo, The University of Pennsylvania School of Dental Medicine

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}},{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo5MDg2MA==","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo5MDg2Ng==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/07/implant-piersi.jpg"}},"title_b28e9_bf21a":"Żegnaj, silikonie. Nadchodzą implanty piersi z drukarki 3D","slug":"zegnaj-silikonie-nadchodza-implanty-piersi-z-drukarki-3d","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2022-07-06T18:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo4ODcxOA==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/2022/06/281304910-371515401623709-2919354311998713416-n-1.jpeg"}},"id":"dXNlcjo3NDc=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/7da98bdb8e864804ae0357691ea996a2?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Marcin Powęska","slug":"marcin-poweska","description":"Biolog, dziennikarz popularnonaukowy, specjalista ds. promocji badań instytutów PAN: Międzynarodowego Centrum Badań Oka (ICTER) i Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności w Olsztynie. Autor blisko 10 000 tekstów popularnonaukowych w portalu Interia, ponad 50 publikacji w magazynach \"Focus\", \"Wiedza i Życie\" i \"Świat Wiedzy\". Regularnie uczestniczący w projektach związanych z popularyzacją nauki.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Żegnaj, silikonie. Nadchodzą implanty piersi z drukarki 3D - Focus.pl\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":2},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"\n

Implanty piersi cieszą się dzisiaj dużą popularnością. Często są wybierane z powodów estetycznych, ale szczególne znaczenie mają u kobiet poddanych mastektomii. Pojawiły się start-upy, które proponują realną alternatywę dla silikonu.

\n\n\n\n\n\n\n\n

W ostatnich latach poprawiła się wykrywalność raka piersi, a w wielu przypadkach najlepszą możliwą metodą pozbycia się nowotworu jest mastektomia. Kobiety, które przeszły leczenie onkologiczne, często poddają się operacji rekonstrukcji piersi. Istnieją także zespoły medyczne, które objawiają się wrodzonym brakiem sutka, np. zespół Polanda. Współczesna medycyna dysponuje naprawdę dobrymi metodami rekonstrukcyjnymi. Niektóre wykorzystują płat skórno-podskórny z okolicy podbrzusza, inne płat mięśniowo-skórny pobrany z pleców, a jeszcze inne stawiają na ekspandoprotezę. Jako wypełnienie wciąż najczęściej stosuje się silikon.

\n\n\n\n

Niestety, implanty silikonowe nie są pozbawione wad. Do najważniejszych pacjentki zaliczają brak możliwości osiągnięcia temperatury właściwej ciała i konieczność regularnych wymian (co ok. 10-15 lat). Coraz częściej zaczynają pojawiać się alternatywy – dużo bezpieczniejsze i wygodniejsze dla pacjentek.

\n\n\n\n

Czym zastąpić silikon?

\n\n\n\n

Coraz więcej firm stawia na technologię druku 3D do wytworzenia szkieletu wypełnionego żywymi komórkami, które stopniowo integrują się z otaczającą tkanką. Samo rusztowanie nie zostaje jednak w ciele pacjentki na zawsze – z czasem jest rozpuszczane.

\n\n\n

\n\n\n

Właśnie na tym opiera się Mattise, implant wykonany przez firmę Lattice Medical z degradowalnego biopolimeru, po którym po 18 miesiącach w organizmie nie pozostaje ślad. Badania kliniczne z udziałem ochotników rozpoczną się jeszcze w tym miesiącu w Gruzji. Podobny implant ma także start-up Healshape, który planuje rozpocząć badania kliniczne w ciągu najbliższych dwóch lat.

\n\n\n\n

Healshape zamierza użyć hydrożelu do wydrukowania miękkiego implantu, który zostanie wchłonięty przez komórki tłuszczowe w ciągu 6-9 miesięcy. Z kolei firma CollPlant pracuje nad biotuszem pochodzącym z liści tytoniu, które zmodyfikowano genetyczne do produkcji ludzkiego kolagenu.

\n\n\n

\n\n\n

Prof. Stephanie Willerth z kanadyjskiego University of Victoria, która nie jest związana z firmami, mówi:

\n\n\n\n

To ekscytujące. Jako inżynierowie, bawimy się drukiem 3D od pół dekady, ale posiadanie aplikacji klinicznej, którą lekarze widzą jako pomocną dla pacjentów, jest niezbędne do rozpowszechnienia tej technologii.

\n\n\n\n

Wiele wskazuje na to, że wkrótce pacjentki będą mogły decydować, z jakiego materiału chcą skorzystać w przypadku operacji rekonstrukcji piersi. W klinikach chirurgii estetycznej oferujących zabiegi powiększenia piersi, dominującym materiałem jeszcze przez długi czas pozostanie silikon.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[]}}]},"post_18f38_47ecd":{"__typename":"Post","featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo3NjkyMg==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/media/default/0001/37/8-skutecznych-krokow-do-zawodowego-sukcesu-fot-getty-images.jpeg"}},"id":"cG9zdDoxNjQzMQ==","title_b28e9_bf21a":"8 skutecznych kroków do zawodowego sukcesu","slug":"8-skutecznych-krokow-do-zawodowego-sukcesu","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2021-04-06T09:00:00","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjo4MDU=","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/ad45c110c8836a153e10289399816e5e?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Patrycja Załug","slug":"patrycja-zalug","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/ad45c110c8836a153e10289399816e5e?s=200&d=mm&r=g"},"description":"Dyplomowana trenerka i coach pewności siebie, właścicielka Instytutu Przemiany oraz współwłaścicielka Akademii Kobiet Sukcesu. Stworzyła autorski program warsztatów Codziennie Pewna Siebie”, z którego skorzystało już prawie 1000 kobiet.","seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo3Ng==","name":"Praca","slug":"praca","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Praca - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"8 skutecznych kroków do zawodowego sukcesu\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":14},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"content_b28e9_bf21a":"

W pracy dajesz z siebie wszystko, ale masz wrażenie, że to nie wystarczy? Masz rację! Aby odnieść zawodowy sukces potrzebne jest dużo więcej niż tylko bycie dobrym w tym, co robisz!

Ważne są także znajomość swoich talentów, umiejętność budowania własnej marki, nawiązywanie nowych kontaktów (networking), a przede wszystkim, znajomość swojego celu. Dość płynięcia z prądem. Jeśli chcesz tchnąć nową energię w swoją pracę i ruszyć z miejsca, czas podejść do tego w świadomy, zaplanowany sposób. Poznaj 8 istotnych czynników sukcesu i przejmij ster swojej kariery!

1. TWÓJ KOMPAS

\n
– „Czy możesz powiedzieć mi, którą drogą mam iść?” – zapytała Alicja.
\n
– “To zależy, dokąd chcesz dojść” – odpowiedział Kot.
\n
– “Nie wiem.”
\n
– “W takim razie nie ma znaczenia, którą drogę wybierzesz”.
\n
Alicja w krainie czarów, Lewis Carroll
\n

Pierwszą rzeczą, którą musisz wiedzieć, to dokąd chcesz dojść. Ale to nie wystarczy. Musisz wiedzieć jeszcze po co. Dlaczego to jest dla ciebie ważne. I czuć to całym sobą. Dopiero takie silne wewnętrzne przekonanie, czego chcesz i dlaczego to jest ważne, da ci energię do działania i pomoże korzystać z nadarzających się szans, wybierać wartościowe projekty, które pomogą ci się rozwinąć, dokonać czegoś ważnego dla siebie i innych.

Miała za sobą 25 lat kariery w biznesie i sprzedaży bezpośredniej, kiedy zdecydowała się odejść z pracy. Pomimo bogatego doświadczenia, od wielu lat na wyższe stanowisko awansowano mężczyzn, a ją pomijano. Działo się to w latach 60-tych XX wieku i nie było wówczas niczym dziwnym. Jednak ona nie chciała się na to godzić. Po odejściu z pracy zaczęła pisać książkę, bo chciała pomóc kobietom sięgnąć po możliwości, których im odmawiano. W trakcie pisania odkryła, że tworzy coś większego, tworzy zarys firmy, której misją jest dawać możliwości, a nie ograniczać:

“Wyobraziłam sobie firmę, w której każdej kobiecie dajemy szansę odnieść tak wielki sukces, jaki tylko jest w stanie sobie wymarzyć. Przed kobietami odważnymi na tyle, by móc marzyć, stałyby szeroko otwarte drzwi, za którymi czekałyby na nie niemal nieograniczone możliwości rozwoju. Jedynie od nich samych zależałoby, ile w życiu osiągną.”

Mary Kay Ash, bo o niej mowa, osiągnęła spektakularny sukces w bezpośredniej sprzedaży kosmetyków, dzięki zaangażowaniu się w ideę, która była dla niej ważna i wewnętrznej łączności z własną misją.

Kiedy wiesz, gdzie chcesz dojść, łatwiej ci dobierać zawodowe doświadczenia, które cię do tego zbliżają. Rozwijasz się dzięki temu w zaplanowany, celowy sposób. Angażujesz się w to, co pomaga ci się rozwijać i na ile to możliwe, odsiewasz udział w projektach, które cię nie wzbogacają w pożądany sposób.

Ale pamiętaj – nie za wszelką cenę. Musisz wiedzieć co jest dla ciebie ważne i dbać o życiowy balans, równowagę między pracą a życiem osobistym. Patrz na swój zawodowy rozwój w szerszym kontekście całego twojego życia, rodziny, dzieci, pasji. Pamiętaj, że spełnione życie to nie tylko sukces w pracy. Patrz przed wszystkim nie na to, czy coś ci się opłaca, ale jak mówi Jacek Walkiewicz, na to, czy warto.

Pytania, które pomogą ci wytyczyć twój zawodowy cel:

Jak chcesz się rozwinąć? Kim chcesz się stać? Jaką masz wizję siebie za 5-10 lat?
W co wierzysz lub mocno popierasz? Dlaczego to dla ciebie ważne?
Gdybyś miała zarazić innych tylko jedną ideą, to co to by było? Do czego chciałabyś zainspirować ludzi całym swoim sercem?

2. NIECH INNI WIEDZĄ, ŻE JESTEŚ DOBRYM STERNIKIEM

Druga rzecz, wiele z nas kobiet, ma takie przekonanie, że aby awansować wystarczy dobrze wykonywać swoją pracę. Nie wystarczy. Zanim zaczęłam prowadzić własny biznes i zajęłam się coachingiem, przez prawie 10 lat pracowałam na etacie. Byłam świetna w dobrym wykonywaniu swojej pracy. Podczas oceny rocznej byłam wysoko oceniania, jednak moje próby uzyskania awansu nie przynosiły rezultatu. Starałam się i starałam, ale tak naprawdę nie wiedziałam, czego się ode mnie oczekuje. Aż pewnego dnia, na ostatniej z rozmów, zapytałam wprost i uzyskałam odpowiedź! Potem zastanawiałam się, po co czekałam tak długo, żeby uzyskać jasne wskazówki, jakie muszę spełnić kryteria, żeby awansować. Szefowa powiedziała mi, że najważniejsza rzecz, którą muszę wzmocnić, aby dostać menedżerskie stanowisko, to umiejętność budowania i pielęgnowania relacji z ważnymi osobami w firmie. Intensywnie nad tym pracowałam i następnego roku awansowałam.

Twój szef może ci nie powiedzieć, co musisz rozwinąć, żeby awansować, ale ty musisz być pewna, czego się od ciebie oczekuje, bo tylko tak możesz w świadomy sposób pracować nad osiągnięciem upragnionego rezultatu. Ludzie w firmie muszą wiedzieć, że jesteś dobra w tym, co robisz. Musisz im to w umiejętny, nienachalny sposób, bez przechwalania się, pokazać. Prezentuj efekty. Taka samo jak uprawiasz PR firmy, produktu, tak samo musisz dbać o swój własny PR i być swoim najlepszym rzecznikiem. Do tego potrzebujesz adekwatnego poczucia własnej wartości, znajomości siebie i swoich talentów. Jeśli ty nie będziesz wierzyła w siebie, to kto będzie?

Buduj własną markę:

Wypisz swoje zawodowe atuty, talenty, mocne strony. Poproś 3 współpracowników o informację zwrotną, co cię wyróżnia, w czym jesteś dobra. Pogłębiaj zawodową samoświadomość.
Regularnie prezentuj efekty swojej pracy – poświęć przynajmniej część czasu przeznaczonego na pracę na budowanie własnej marki, bądź widoczna! Niech to nie będą jednak puste słowa, za każdym działaniem PR-owym niech stoi rzetelna praca i wymierne rezultaty, którymi możesz się pochwalić.
Poznaj oczekiwania twoich przełożonych wobec ciebie i wobec osoby na wyższym stanowisku i zacznij je spełniać zanim jeszcze zaczniesz negocjować awans.

3. BUDUJ RELACJE Z ZAŁOGĄ

Trzecia ważna rzecz to networking. Poznawaj ludzi i buduj relacje. Nie tylko w firmie, ale także z osobami z twojej branży, którzy robią w innych filmach to, co ty w swojej. Bądź znana na rynku. Tutaj ważna jest twoja szczerość, autentyczność i otwartość. W przemyślany świadomy sposób mów o swoich marzeniach, atutach, chęci rozwoju. Czasami jedna taka rozmowa we właściwym momencie może sprawić, że dostaniesz wartościową szansę zawodową. Kiedy chcesz zmienić pracę, dział albo stanowisko, na networking jest za późno. Buduj go zawczasu.

Co dają relacje? Pomagają czerpać nieformalną wiedzę o tym, co się dzieje w firmie, co dzieje się na rynku. Najlepsze, co możesz osiągnąć, to kiedy inni staną się twoimi rzecznikami i pozytywnie mówią o tym, co robisz, kim jesteś. Zadbaj o to, aby znali cię właściwi ludzie, od których zależy twoja kariera. To nie tylko twój szef! Przy awansie przyda się każde wsparcie, a życzliwe poparcie współpracowników czy menedżerów innych zespołów może okazać się bezcenne i upewnić twojego szefa w dokonanym wyborze.

Spraw, aby ludzie w twoim otoczeniu na wieść o Twoim awansie od razu pomyśleli „Ta osoba to doskonały wybór!” Proś o pomoc, kiedy jej potrzebujesz. O poparcie, rekomendację. Nie czekaj aż ktoś domyśli się, że chcesz aby cię poparł, nikt nie czyta w cudzych myślach. Mów wyraźnie, czego chcesz, potrzebujesz, o co prosisz. To cecha życiowych zwycięzców.

Wyznacz sobie cele networkingowe:

W tym tygodniu zadbam o nawiązanie relacji z następującymi osobami: …

(np. możesz chcieć poznać bliżej szefa działu, do którego chciałabyś aplikować ze swojej aktualnej pozycji albo osobę, która zwalnia stanowisko, które ty chciałabyś objąć itp.);

Działania, które podejmę w najbliższym miesiącu, aby pielęgnować biznesowe relacje: ….

(np. możesz wysłać e-mail do swojej sieci kontaktów o tym, że będziesz uczestniczyła w branżowej konferencji z pytaniem, czy się tam spotkacie – przy okazji pokażesz się jako osoba, która stale dba o zawodowy rozwój i inspiruje innych).

4. TRZYMAJ STER

Czwarta rzecz – angażuj się, bądź proaktywna, nie czekaj aż ktoś cię zauważy, bo możesz czekać całą wieczność. Odkrywaj przed sobą i przed innymi swoje talenty, mocne strony, umiejętności. Sprawdzaj się w działaniu.

Wyzwól swoją sprawczość:

Określ, co chcesz i możesz zrobić już teraz (na przykład pokazać swojemu szefowi, że potrafisz świetnie współpracować albo przygotować prezentację na spotkanie i pokazać się jako osoba, która inspiruje innych, zaangażować się w nowy projekt w firmie i wykazać talentem organizacyjnym itp.).
Zapisz, co chcesz dzięki temu osiągnąć i zaplanuj wykonanie działania.
Odważ się podjąć ryzyko: zrób to, co zaplanowałaś.
Poproś o wsparcie, radę inne doświadczone osoby, które już robiły to, co ty chcesz zrobić.
Ucz się z własnego doświadczenia, koryguj niedociągnięcia.
Doceń swoje zaangażowanie po wykonaniu działania i zaplanuj kolejne kroki.

5. BĄDŹ OTWARTA NA INFORMACJE OD SZEFA I WSPÓŁPRACOWNIKÓW

Piąta rzecz – pozwól się ocenić i bądź otwarta na informacje zwrotne od szefa i współpracowników. To i tak się dzieje, taka jest korporacyjna rzeczywistość. Im bardziej będziesz otwarta na feedback (informacje zwrotne), tym bardziej będziesz mogła się doskonalić. Nie traktuj jednak informacji zwrotnych jako prawdy objawionej o tobie. Bierz z informacji zwrotnych to, co pomoże ci się rozwinąć. I nie narzekaj na szefa! Wiele z nas popełnia ten błąd, że próbujemy walczyć ze swoim szefem, zamiast próbować… go zrozumieć. Jeśli chcesz być dobrze oceniana przez innych, zacznij od tego, aby zauważać w swoim szefie i współpracownikach mocne strony, ich cele, potrzeby, pragnienia.

“Idealnie byłoby, gdybyś mogła dowiedzieć się, w jaki sposób i za co twój szef jest oceniany przez jego przełożonych, a także z czym wiąże się ta ocena. Po co ci to? Otóż po to, abyś mogła pomóc mu dostać jak najlepszą ocenę i wiążące się z nią przywileje. Możesz być pewna, że jeśli dzięki tobie jego praca będzie budziła uznanie i będzie odnosił sukcesy – nie zapomni o tobie wtedy, gdy przyjdzie czas na decydowanie, o tym, komu dać awans. Bądź sojusznikiem swojego szefa i dbaj o to, by zawsze dobrze wypadał w oczach swoich przełożonych i klientów. Zadbaj o to, by cieszył się dobrą reputacją w zespole w którym pracujesz. Wiem, czasami może być trudno. Zwłaszcza wtedy, gdy nie do końca zgadzasz się z poglądami i decyzjami szefa. Dlatego jeśli myślisz o poważnie o awansie i naprawdę zależy Ci, by go dostać, ważne jest abyś najpierw zrozumiała swojego szefa” – pisze Beata Rzepka w swojej książce „Kariera na wysokich obcasach.” Już za chwilę sama możesz być szefem i stanąć przed podobnymi wyzwaniami. Walka z twoim szefem lub z ludźmi z pracy, to jak podcinanie gałęzi, na której siedzisz.

Zbierz informacje zwrotne:

Zapytaj swojego szefa o to, jakie widzi w tobie mocne strony i największy obszar do rozwoju, nad czym warto, abyś popracowała, aby rozwinąć się w upragnionym kierunku.
Poproś o feedback swoich współpracowników: co sprawia, że dobrze im się z tobą pracuje, a co powoduje zgrzyty, niedomówienia, trudności.
Po zebraniu feedbacku zdecyduj, co chcesz z nim zrobić i zaplanuj czas na doskonalenie się, np. pójdź na szkolenie, warsztaty, skorzystaj z coachingu.

6. BĄDŹ ODWAŻNA I ODPOWIEDZIALNA, NIE BÓJ SIĘ WYZWAŃ

Jeśli chcesz awansować, jeśli jesteś lub chcesz być na menedżerskim stanowisku, nie bój się podejmowania odpowiedzialności, ryzyka, korzystaj z nadarzających się szans, żeby pokazać swoje pomysły. Nie myśl, że nie masz nic ciekawego do powiedzenia. Więc szósta ważna rzecz – odważ się wpływać na innych, zachowywać jak menedżer, szef. Pokaż, że można na tobie polegać. Wychodź ze strefy komfortu. Nie wpadaj w pułapkę swojego krytyka wewnętrznego, który mówi „nie nadajesz się, nie dasz rady”. Chcieć to móc! Jeśli zależy ci na czymś, to możesz też to osiągnąć.

Kiedy jako młody, niedoświadczony jeszcze pracownik, poszłam do szefa, aby negocjować menedżerskie stanowisko, bardzo się bałam. Nie wierzyłam za bardzo, że mogę je otrzymać, ale postanowiłam działać pomimo tego. Przygotowałam strategię rozwoju marki, którą chciałam przejąć jako menedżer produktu, a potem przedstawiłam ją dyrektorowi firmy, choć w środku szalał krytyk i mówił, że na pewno mi się nie uda.

Możesz sobie wyobrazić moje zdumienie, kiedy dyrektor po krótkim namyśle wezwał mnie do siebie i zgodził się na mój awans! Dlatego nie zajmuj się za wiele tym, co podpowiada ci głowa, tylko planuj mądre działania, wypatruj szans i działaj pomimo lęku! Pewna piękna historia mówi o tym, że ptak, który siedzi na gałęzi, nie boi się, że spadnie nie dlatego, że ma pewność, że gałąź się nie złamie, ale dlatego, że wie, że potrafi latać.

Odpowiedz sobie na ważne pytania:

Jaka szansa stoi przed tobą obecnie?
Co byś zrobiła, gdybyś się nie bała?
Gdyby nie istniało ryzyko porażki i wiedziałabyś, że wszystko się uda, co robiłabyś teraz inaczej?

7. POSZUKAJ MENTORA – INNEGO DOŚWIADCZONEGO STERNIKA

Eric Emmanuel Schmitt w książce „Zapasy z życiem” przywołuje inspirującą historię pewnego chudziutkiego chłopca. Idąc drogą w miasteczku, spotyka on mistrza, który patrzy na niego z namysłem, a potem mówi: „widzę w tobie zawodnika sumo”. Chłopiec wzrusza ramionami, wie przecież jak wygląda, jest chudy, ma patykowate ręce i nogi i daleko mu do wielkich, silnych zawodników sumo. Jednak następnego dnia, kiedy znów spotyka mistrza, sytuacja się powtarza, a mistrz mówi z jeszcze większym przekonaniem: „widzę w tobie zawodnika sumo”. Kiedy chłopiec słyszy to po raz setny, zaczyna w nim kiełkować nadzieja, otwiera się na tę możliwość, która bardzo raduje jego serca. Wstępuje do szkoły dla zawodników sumo i wytrwale ćwiczy. Po kliku latach jest najlepszym zawodnikiem sumo w swoim kraju.

Siódma ważna rzecz to znalezienie mentora. Wspierający mentor to bezcenny skarb. Ktoś kto cię pozna, dostrzeże w tobie talenty. Podzieli się swoją wiedzą i podpowie, jak omijać rafy i wypłynąć na szerokie wody. Nie daj sobie wmówić, że ludzie nie chcą dzielić się swoją wiedzą. Chcą. Wielu osobom sprawia to prawdziwą radość. Poszukaj mentora, z którym czujesz dobre porozumienie, kogoś kto robi coś, co ty chciałabyś robić. Umów się na spotkanie i przekonaj go, aby cię uczył. Efekty mogą być spektakularne!

Rozwijaj się!

Kogo najchętniej widziałabyś w roli swojego mentora? Czego chciałabyś nauczyć się od tej osoby?
Co możesz zaoferować tej osobie w zamian? Wczuj się w jej perspektywę – dlaczego miałaby chcieć ciebie uczyć? Bądź przygotowana, aby przekonać tą osobę do siebie.
Dla kogo ty sama chcesz i możesz być mentorką?

8. DBAJ O INNYCH

I wreszcie ostatni punkt – wspieraj innych w ich dążeniach, szczególnie inne kobiety. Uczmy się tego od mężczyzn. Bądź życzliwa ludziom, bądź pozytywnie nastawiona. Wszystko wraca.

Nie blokuj szans swojego rozwoju, kiedy w danej chwili nie ma możliwości awansu. Twój rozwój to nie tylko pięcie się w górę, to także nabywanie nowych umiejętności, sprawdzanie się w nowych obszarach, próbowanie nowych rzeczy. To może być rozwój poziomy, albo udział w nowym projekcie, który da ci satysfakcję. W każdej chwili dzierżysz ster swojej kariery. Bądź tego świadoma, kieruj się tam, gdzie chcesz dopłynąć po drodze przeżywając niezapomniane przygody i czerpiąc satysfakcję ze wspaniałych rzeczy, których, jestem pewna, dokonasz.

Dziękuję Pani Małgorzacie Bartler, której wystąpienie podczas konferencji Akademii Kobiet Sukcesu stało się inspiracją do napisania tego artykułu.

\n","authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybToyNDI1OA==","uri":"/tag/psychologia-biznesu","name":"psychologia biznesu","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"psychologia biznesu - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToyNDQ0Mg==","uri":"/tag/rozwoj-zawodowy","name":"rozwój zawodowy","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"rozwój zawodowy - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo1NzA5","uri":"/tag/sukces","name":"sukces"}]}},"post_18f38_a8fc1":{"__typename":"Post","id":"cG9zdDo0MzMw","seo":{"__typename":"PostTypeSEO","fullHead":"Cena geniuszu. Nałogi, choroby, szaleństwo. Płacili artyści i ich rodziny\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n","readingTime":11},"featuredImage":{"__typename":"NodeWithFeaturedImageToMediaItemConnectionEdge","node":{"__typename":"MediaItem","id":"cG9zdDo2OTM3Ng==","sourceUrl_772ce_bf21a":"https://konto.focus.pl/wp-content/uploads/media/default/0001/29/jeanne-modigliani-corka-amedeo-modigliani-i-jeanne-hebuterne.jpeg"}},"wnsingle":{"__typename":"Post_Wnsingle","kiaSubtitle":null,"focusSource":null},"title_b28e9_bf21a":"Cena geniuszu. Nałogi, choroby, szaleństwo. Płacili artyści i ich rodziny","content_b28e9_bf21a":"

Za wielką sztukę trzeba płacić. Płacili nie tylko artyści, ale i kobiety, żyjące w ich cieniu. Poświęcały wszystko, by nakarmić nienasyconego demona geniuszu, który bezustannie łaknął ich dusz i ciał.

Jeanne Hebuterne fatum dopadło w samym środku I wojny światowej, w 1916 roku, gdy rosyjska rzeźbiarka Chana Orloff przedstawiła jej włoskiego Żyda, przystojnego malarza Amadeo Modiglianiego. Zaiskrzyło od pierwszego wejrzenia. Jeanne nieduża, o krągłych kształtach, zmysłowa, z burzą rudawych włosów i alabastrową cerą, o pięknych migdałowych oczach. Miała ledwie 18 lat, on już przekroczył trzydziestkę. Ich romans rozpoczął się rok później w typowy dla kręgów ówczesnej cyganerii sposób – poprosił, by mu pozowała. Godząc się na to, przypieczętowała swój los.
\n

AŻ DO ŚMIERCI I DALEJ

Dla Modiglianiego seks, malarstwo, alkohol i haszysz stanowiły jedność. Żeby malować – musiał pić. Musiał też wejść z modelką w intymny cielesny kontakt. Nie tylko z tymi, które pozowały nago. Modigliani nie namalował właściwie ani jednego aktu Jeanne.

Miała zaledwie 15 lat, gdy postanowiła, że będzie malarką, podobnie jak jej starszy brat André. Rodzina miała nadzieję, że to przelotna zachcianka. Hebuterne’owie należeli do paryskiej elity, matka Jeanne była gorliwą katoliczką. Wiadomość, że córka związała się z żydowskim malarzyną, pijakiem i awanturnikiem bez grosza, była dla niej ciosem. Jeanne zamieszkała z Modim w małym studio na poddaszu, klepali biedę. Godziła się też z pokorą na to, że ukochany szuka podniet poza domem – w Café de la Rotunda, gdzie pokątnie pojono gości absyntem, w swojej pracowni, gdzie malował inne kobiety i, oczywiście, wzmacniał siły twórcze, uprawiając z nimi seks.

Gdy dziewczyna zaszła w ciążę, jej matka nalegała, by oddać dziecko do adopcji – na próżno. Mała Jeanne przyszła na świat z ostatnimi wystrzałami I wojny światowej, w 1918 roku. Nie była pierwszym dzieckiem Modiglianiego, ale jedynym, które postanowił uznać. Niestety, zamiast do ratusza, by zarejestrować narodziny córki, trafił do kawiarni, gdzie spił się do nieprzytomności i zgubił dokumenty. Ściągnięcie duplikatów z Livorno, skąd pochodził, mogło trwać wieki. O tyle też odsuwało się obiecane Jeanne małżeństwo, co najwyraźniej było Modiemu na rękę.

Zamieszkali na poddaszu w trójkę, ale idylla trwała krótko. Jeanne czuła się źle i nie mogła zajmować się dzieckiem, domem i ukochanym. Małą oddano do ochronki pod Paryżem. Matka odwiedzała ją co tydzień, ojciec pojawił się raz.

Sprawy zaczęły się komplikować, gdy Jeanne znów zaszła w ciążę. Modigliani podpisał wówczas na żądanie jej rodziny zobowiązanie, że – gdy odzyska dokumenty – poślubi „Jane Hebuterne”. Nie wiadomo, czy rozmyślnie zrobił błąd w imieniu narzeczonej, mając nadzieję, że dokument będzie dzięki temu nieważny, czy też nie dbał o takie drobiazgi. A Jeanne… musiała borykać się ze swoją słabością, rywalkami okupującymi atelier, napadami pijaństwa Modiego i jego gruźlicą.

Los okazał się niezwykle złośliwy. W 1919 roku – gdy Modigliani zaczął odnosić pierwsze sukcesy w Londynie – choroba się zaostrzyła. Malarz odmawiał spotkania z lekarzem, zaczął pluć krwią, żył jak w malignie. Tak jak wielu gruźlików z zaawansowaną chorobą miewał halucynacje. Twierdził, że jest śledzony, snuł się po mieście, by zatrzeć za sobą ślady. Pił i wdawał się w awantury. Rozbierał się publicznie. Co noc Jeanne zabierała go do domu z komisariatu.

Pewnego dnia wyszedł półprzytomny z ulubionej kawiarni i wlókł się po pustych ulicach, ciągnąc za sobą płaszcz. Na schodach kościoła stracił przytomność. Lekarz stwierdził zapalenie nerek, zostawił lekarstwa i poszedł. Jeanne była w ósmym miesiącu ciąży. Przyjaciele zapadli się pod ziemię. Na poddaszu u Modiglianich był tylko alkohol i sardynki w puszce. Półprzytomnego Modiego Jeanne ogrzewała własnym ciałem. Gdy zapadał w płytki, gorączkowy sen, szkicowała sceny samobójstwa. Siódmego dnia tej udręki sąsiad wezwał wreszcie ambulans. Po trzech dniach w szpitalu Modigliani zmarł. Jeanne wróciła do rodziców, do apartamentu na piątym piętrze przy Rue Amyot i wyskoczyła z okna. Jej ciało znalazł robotnik i wniósł na górę, ale rodzina go nie przyjęła.

\nModiglianiego pochowano z pompą na cmentarzu Pere-Lachaise, Jeanne złożono w anonimowym grobie na przedmieściach Paryża. Rodzina usiłowała pogrzebać ją w tajemnicy przed światem, ale przyjaciele stawili się na cmentarzu. Dopiero osiem lat później Jeanne i jej nienarodzone dziecko złożono w grobie Modiglianiego.
\n

POCAŁUNEK SZALEŃSTWA

Kobiety, które gotowe były ponieść każdą ofiarę, by żyć u boku genialnego twórcy, często same miały ambicje artystyczne. Tak jak Camille Claudel, która – niestety – spotkała na swej drodze Augusta Rodina.

Miała zaledwie 12 lat, gdy jej kiełkujący talent dostrzegł znany rzeźbiarz Alfred Boucher. Przekonał ojca Camille, by dziewczynka studiowała w paryskiej Académie Colarossi, jednej z niewielu akademii sztuk pięknych otwartych dla kobiet. I to on sprawił, że po siedmiu latach nauki trafiła do pracowni Rodina odnoszącego już sukcesy. Starszy o 24 lata rzeźbiarz docenił możliwości młodej adeptki. Szybko też zwabił ją do łóżka, a ona uległa bez reszty tej pierwszej namiętności w swoim życiu.

Rodin i Camille byli w pracy partnerami. Według niektórych krytyków dziewczyna dorównywała talentem mistrzowi, być może nawet go przerastała. Była ambitną, żarliwą artystką i równie namiętną kochanką, ale Rodin nie musiał się obawiać konkurencji z jej strony. Społeczeństwo końca XIX wieku nie było przygotowane na to, by widzieć kobietę w innej roli niż żona i matka. Tymczasem kochankowie nawet nie zamieszkali razem, bo Rodin zaangażowany był w wieloletni związek ze swoją byłą modelką Rose Bereut. I choć mówiono o niej, że to „praczka”, nie zamierzał nic zmieniać w swoim życiu. Czerpał ile się da z sił twórczych i witalnych Camille, uwieczniał jej twarz w licznych rzeźbach, nie widział jednak powodu, by dać jej coś w zamian. Związek z młodą kochanką utrzymywał w tajemnicy.

Ona znosiła upokorzenia. Rose, która zastała ją pewnego dnia w pracowni, rzuciła się na nią z pazurami, wykrzykując: „Dziwka! Ladacznica!”. I co z tego, że Camille pochodziła z dobrej rodziny, była piękna i zdolna?

W 1883 roku, na początku ich znajomości, pisała: „Czuję się, jakbym była w agonii. Dlaczego nie czekałeś na mnie w pracowni? Gdzie byłeś? Zlituj się nad nieszczęsną dziewczyną. Nie mogę tak dłużej, nie mogę wytrzymać nawet jednego dnia, nie widząc ciebie. Doprowadzasz mnie do szaleństwa, nie jestem w stanie pracować. Kocham cię nieskończenie”.

Wystarczyły trzy lata, by ta wielka bezinteresowna miłość zamieniła się w rozpacz i desperację. Rozdarta pomiędzy zżerającą ją zazdrością a pragnieniem niezależności, Camille zmusiła Rodina do złożenia pisemnej obietnicy, że będzie uczył tylko ją, że zerwie kontakty ze swoimi modelkami, że będzie wspierać jej talent, że wyruszą w półroczną podróż, a po powrocie wezmą ślub. Podpisał się wprawdzie pod jej marzeniami, ale nigdy ich nie spełnił.

W 1892 r. zaszła w ciążę i prawdopodobnie została zmuszona do jej usunięcia. Ciągle jeszcze błagała w listach: „Nie zawiedź mnie nigdy więcej”. Nie wiadomo, czy dochodziły do niej takie relacje i świadectwa postronnych osób, jak ta pochodząca od Octave’a Mirbeau, pisarza i dziennikarza, który pisał o Rodinie: „Wygląda jak ten przerażający satyr, którego sam uwiecznił w rzeźbie” i w liście do Edmonda Goncourta ze zgrozą wspominał, jak podczas wizyty u Moneta rzeźbiarz obmacywał wzrokiem jego cztery urodziwe córki, tak że zawstydzone jedna po drugiej odchodziły od stołu.

W 1894 roku Camille zerwała kontakty z Rodinem, co nie znaczy, że zniknął z jej życia. Spędziła obok niego ponad 10 lat, ale piętno tej znajomości nosiła przez następne 40, aż do śmierci. Po rozstaniu zamknęła się w pracowni, piła, tłukła się między ścianami, polowała nocami na koty uzbrojona w szczotkę. Oskarżała byłego kochanka, że kradnie jej pomysły, że próbuje ją zabić. W napadzie szału zniszczyła wiele swoich prac. W końcu została ubezwłasnowolniona przez rodzinę i w 1913 roku zamknięta w szpitalu dla umysłowo chorych. Nie dopuszczano do niej nikogo. Jedyną osobą, z którą mogła korespondować, był młodszy brat Paul, uznany pisarz i poeta. Własna matka darzyła ją nienawiścią, uważając córkę za „robaka, co nadgryzł rodzinę mieszczańską, bogacącą się, długowieczną, cieszącą się wybornym zdrowiem i nad podziw płodną”. Wiele lat później lekarze nalegali, by zabrać starzejącą się kobietę ze szpitala do domu, ale rodzina zawsze stanowczo odmawiała. Camille Claudel zmarła w osamotnieniu i pochowano ją na komunalnym cmentarzu nieopodal Avignonu. W jednym z ostatnich listów napisała: „Nie zrobiłam tego wszystkiego, co zrobiłam, tylko po to, żeby zakończyć życie jako numer 1 jakiegoś szpitala, zasłużyłam na coś innego…”
\n

EGZYSTENCJALIZM BEZ HAMULCÓW

O ile Jeanne była cichą i oddaną dziewczyną, Camille walczyła o swoją tożsamość i przegrała z kretesem, o tyle Jean Paul Sartre i Simone de Beauvoir byli równorzędnymi partnerami. Po zakończeniu II wojny światowej ich nazwiska nie opuszczały gazetowych szpalt. Zgodnie ze swoimi radykalnymi poglądami prowadzili swobodne libertyńskie życie. On był prorokiem mrocznego egzystencjalizmu, ona – wojującego feminizmu. W swoich dziełach Simone odmalowywała ich idylliczne życie jako pary żyjącej bez zobowiązań, ale oddanej i lojalnej wobec siebie. Wizerunek ten został nieco zmącony po śmierci pisarki, gdy w 1986 r. w jej szafce odnaleziono listy, które jakoby zaginęły.

\nJuż w 1929 roku, decydując się na związek, dali sobie nawzajem wolną rękę. Jednak żaden z ich biografów nie przypuszczał nawet, na jak wielką skalę uprawiali swoje „przygody” erotyczne. „Jak na mężczyznę, który powiedział, że woli croissanty od seksu, Sartre miał ogromną liczbę romansów” – ironizował Ronald Hayman, recenzent „The New York Times Book Review” po opublikowaniu prywatnej korespondencji pary egzystencjalistów. Aktywność Beauvoir również robiła wrażenie: „Była prawie tak rozwiązła jak on, uprawiała miłość lesbijską ze studentkami i innymi młodymi kobietami, które miały także romans z Sartre’em”. W listach detalicznie przedstawiali swoje doświadczenia i doznania seksualne. Jedną ze swoich studentek Sartre opisywał jako „pełną zapachów i dziwnie owłosioną, z małą kępką czarnych włosów u nasady krzyża”. Dzielili się relacjami ze swoich podbojów, tworzyli ze swoimi kochankami trójkąty, czworokąty w różnorodnych kombinacjach. Bywało, że odbierali sobie partnerów, bawili się nimi, wykorzystywali. Bianca Bienenfeld, polska Żydówka, która odegrała w tej erotycznej choreografii niepoślednią rolę, w książce-wyznaniu „Haniebny romans” napisała: „Poszukujący spełnienia geniusz poświęci rodziców, współmałżonka, dzieci i przyjaciół. Taka jest natura tej bestii”.
\n

MASZYNA DO CIERPIENIA

Dora Maar pojawiła się w życiu Picassa nawet nie jako „ta trzecia”, ale „ta czwarta”. Był wówczas jeszcze żonaty z Rosjanką Olgą Koklową i miał romans z Marią Teresą Walter. Dora była buńczuczna i przebojowa, skłonna do ekstrawagancji. Mimo to godziła się na brutalne traktowanie, fizyczne i psychiczne udręki. Nazywał ją pogardliwie „kobietą płaczącą” i „maszyną do cierpienia”. Gdy w końcu Maria Teresa zażądała, by wybrał pomiędzy nią a Dorą, Picasso stwierdził, że „nie interesuje go podejmowanie decyzji”. Jemu podobał się ten układ. „Powiedziałem im – wspominał – że muszą o to walczyć między sobą. Więc zaczęły się bić. To jedno z moich najulubieńszych wspomnień”.

Swojej następnej kochance Françoise Gilot, która urodziła mu dwójkę dzieci, powiedział któregoś dnia bez ogródek: „Nie rozumiem, po co się z tobą spotykam, przyjemniej byłoby iść do burdelu”. Maltretowane, poniżane, dręczone nigdy nie zerwały z nim ostatecznie. Po jego śmierci dwie spośród nich popełniły samobójstwo. Ostatnia w jego życiu kobieta Jacqueline Roque zwykła mówić: „Nie podziwia się zachodu słońca, gdy obok siedzi Picasso”.

Przed dwoma laty na aukcjach dzieł sztuki padły kolejne rekordy. Portret Dory Maar – dzieło Picassa – został sprzedany w Nowym Jorku za 95 milionów dolarów, portret Jeanne Hebuterne pędzla Modiglianiego uzyskał na licytacji w Londynie cenę 30 milionów. Czy to mniej, czy więcej niż zapłaciły one, by nasycić Bestię?
\n

\n","pri":{"__typename":"PostTypePRI","kategoria":[],"autorzy":[]},"date":"2020-05-18T13:15:12","author":{"__typename":"NodeWithAuthorToUserConnectionEdge","node":{"__typename":"User","wnauthor":{"__typename":"User_Wnauthor","avatarAutora":null},"id":"dXNlcjoyNA==","avatar_3a717_bf21a":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/5f7a74bc350b4b1bf46dabca7f6f67f1?s=96&d=mm&r=g"},"name":"Hanna Adamkowska","slug":"hanna-adamkowska","avatar_3a717_6a1aa":{"__typename":"Avatar","url":"https://secure.gravatar.com/avatar/5f7a74bc350b4b1bf46dabca7f6f67f1?s=200&d=mm&r=g"},"description":null,"seo":{"__typename":"SEOUser","fullHead":"Focus.pl\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}},"authorPosition":null,"tags_67cce_bf21a":{"__typename":"PostToTagConnection","nodes":[{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo4MjYw","uri":"/tag/cywilizacje","name":"cywilizacje"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo3NTM=","uri":"/tag/kobiety","name":"kobiety"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo0NDk4","uri":"/tag/malarstwo","name":"malarstwo"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo4OTE1","uri":"/tag/nalogi","name":"nałogi"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo2NTk=","uri":"/tag/pocalunek","name":"pocałunki"},{"__typename":"Tag","id":"dGVybToyNzQ=","uri":"/tag/seks","name":"seks","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"seks - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}},{"__typename":"Tag","id":"dGVybTo0NDk1","uri":"/tag/zwiazki","name":"związki","seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"związki - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]},"slug":"niebezpieczne-zwiazki","categories_3cd3e_bf21a":{"__typename":"PostToCategoryConnection","nodes":[{"__typename":"Category","id":"dGVybTo1Mg==","name":"Zdrowie","slug":"zdrowie","categoryimage":{"__typename":"Category_Categoryimage","image":null},"parent":null,"children_1e47b_bf21a":{"__typename":"CategoryToCategoryConnection","pageInfo":{"__typename":"WPPageInfo","startCursor":null}},"seo":{"__typename":"TaxonomySEO","fullHead":"Zdrowie - Focus.pl\n\n\n\n\n\n \n \n \n \n \n \n \n \n \n \n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n\n"}}]}}}}

Warto sprawdzić

Zaczekaj, zanim zabijesz tę muchę. Owady też odczuwają ból

Jedz awokado, będziesz zdrowszy. Owoc obniża poziom cholesterolu, ale nie sprawi, że schudniesz

Jak komunikują się neurony? Naukowcy mają teraz nad nimi kontrolę

Nie „czy” a „kiedy”. Ten region w każdej chwili może spotkać gigantyczne trzęsienie ziemi

Liofilizacja sposobem na wydajniejsze klonowanie organizmów? Są pewne postępy

Samo sadzenie drzew nie pomoże w walce z globalnym ociepleniem. Ujawniono, jaki wpływ ma wylesianie na klimat

Wpaść jak… żaby w bagno. Naukowcy znaleźli śmiertelną pułapkę sprzed 45 milionów lat

Wisiorki z ludzkich kości. Naukowcy na tropie kanibali sprzed tysięcy lat

Ręczne mycie i nitkowanie zębów pójdzie w niepamięć. Wkrótce zajmą się tym roboty

Żegnaj, silikonie. Nadchodzą implanty piersi z drukarki 3D