Nie-wielkie mury chińskie

Wielki Mur Chiński był w rzeczywistości systemem niewielkich murów biegnących równolegle do siebie

Odkrycia dokonali chińscy archeolodzy, którzy od 2006 r. prowadzą projekt szczegółowej dokumentacji największego systemu obronnego świata. Takie rozwiązanie było prawdopodobnie bardziej efektywne z punktu widzenia obrońców, którzy, w razie silnego ataku nieprzyjaciela, mogli stopniowo wycofywać się za kolejne umocnienia. Tylko na niektórych odcinkach mur jest dobrze znaną turystom monolityczną budowlą wysokości dwupiętrowego domu.
Wielki Mur Chiński nie od razu został zaprojektowany jako jeden gigantyczny system obronny. W IV i III w p.n.e. terytorium Chin było podzielone na wiele feudalnych państw, z których każde wznosiło własne fortyfikacje. Dopiero cesarz Qin Shi Huangdi, który pomiędzy 221 a 210 p.n.e. zjednoczył niezależne państwa, rozkazał połączyć istniejące odcinki murów w jedną całość. Drugi wielki etap prac nad murem chińskim rozpoczął się za panowania cesarza Wu-Di z dynastii Han, w połowie II w. p.n.e. Przedłużono w tym czasie mur prawie o 500 km przez niegościnne tereny pustyni Gobi. W tym stanie fortyfikacje przetrwały ponad 1400 lat, dobudowywano jedynie „krótkie”, kilkusetmetrowe odcinki.
Przy budowie muru zatrudniono miliony ludzi. W 555 r. przy budowie 450-kilometrowego odcinka pracowało 1,8 miliona robotników. Dla porównania: historyk grecki Herodot podaje, że Wielką Piramidę w Gizie wzniosło 100 tysięcy robotników, jednak współcześni badacze redukują tę liczbę do ok. 10 tysięcy. Warunki pracy przy budowie Wielkiego Muru były trudne; robotnicy, którzy marli jak muchy, byli często chowani we wnętrzu muru. Legenda opowiada o pięknej Meng Jiangnu, której mąż zatrudniony przy budowie zmarł z wyczerpania. Meng Jiangnu tak rozpaczała po jego stracie, że od jej płaczu runął ponad 400 kilometrowy odcinek fortyfikacji.
Nie wiadomo dokładnie, ile wynosiła łączna długość Wielkiego Muru. W opracowaniach naukowych można znaleźć liczbę ok. 2400 km, jednak gazeta „China Daily” podaje prawie 9 tys. km, z czego prawie 7 tys. wzniesione rękami ludzi, a pozostałe będące naturalnymi barierami geograficznymi: rzekami, wąwozami i terenami skalistymi.
Do niejednolitej struktury Wielkiego Muru nawiązuje stosowane w biznesie amerykańskie powiedzenie „Chinese Wall” używane, kiedy różne części jednej firmy działają oddzielnie i nie wymieniają miedzy sobą informacji. Określenie to weszło w życie podczas wielkiego załamania rynków finansowych w 1929 r.