Focus Historia Ekstra 5/21

Czy sprawcy zbrodni podczas II wojny światowej zostali rozliczeni? Tylko nieliczni. Na przykład włoscy zbrodniarze, odpowiedzialni za masakry w Jugosławii (a wcześniej w Etiopii) mogli liczyć na parasol ochronny ze strony zachodnich aliantów, gdyż byli antykomunistami. W ten sposób uniknął kary marszałek Graziani, który przesiedział w więzieniu raptem kilka miesięcy, a potem stał się guru włoskich neofaszystów.

Podobnie stało się z Japończykami z niesławnej Jednostki 731, która testowała broń biologiczną na ludziach. Jej szef Shiro Ishii znalazł przystań w USA, a jego współpracownicy mogli żyć spokojnie w Japonii i nie byli niepokojeni przez amerykańskie władze okupacyjne.

Także pomniejsi sojusznicy Hitlera, jak chorwaccy faszyści, znaleźli po wojnie schronienie. Ante Pavelić z pomocą Watykanu wylądował w Argentynie. Los dopadł go kilkanaście lat po wojnie: został postrzelony przez serbskiego weterana i ranny musiał znów uciekać. Ostatecznie zmarł w Hiszpanii, nigdy nieosądzony za wojenne masakry.

W tym numerze skupiamy się jednak na zbrodniarzach z III Rzeszy. Na opętanych hitlerowską ideologią Niemcach (i Austriakach), którzy zgotowali piekło milionom, a potem odpowiedzieli za zbrodnie... lub nie. Niestety.

Spis treści

6 | Śmierć siewców śmierci / Marcin Szymaniak
Aliantom zależało na schwytaniu żywcem Hitlera i liderów III Rzeszy.  Ci woleli jednak popełnić samobójstwo.

14 | Infografika: Norymberga
Ile było procesów norymberskich i ilu zbrodniarzy w nich skazano?

16 | Publiczna sprawiedliwość / Bartłomiej Rabij, Andrzej Gass
Publiczne egzekucje w Polsce miały być moralnym zadośćuczynieniem, a stały się ówczesnym reality show...

24 | Luksusy siepaczy / Piotr Różański
Do peerelowskich więzień trafiło wielu zbrodniarzy. Niektórzy mogli się jednak tam poczuć jak na wczasach! Dlaczego?

30 | Dopaść rzeźnika Warszawy / Adam Węgłowski
Oskar Dirlewanger odpowiadał za wymordowanie tysięcy Polaków. Kto postanowił się na nim zemścić?

38 | Strzelałem w głowę / wywiad Beaty Dżon
Chaim Miller był członkiem żydowskiej organizacji „Nakam”, czyli „Zemsta”, która polowała na byłych członków SS.

46 | Bicze Hitlera / Zuzanna Kisielewska
Była gosposia domowa. Perwersyjna księgowa. Pielęgniarka zwana bestią. Oto trzy zbrodnicze fanatyczki.

52 | Niedorajda, który został oprawcą / Joanna Lamparska
Gallasch był niepozornym człowiekiem, który przeszedł do legendy jako kat, który zbierał złote zęby ofiar obozów.

58 | Koniec amanta / Marek Teler
Przed wojną Igo Sym był gwiazdą kina. W czasie okupacji okazał się hitlerowskim agentem.

64 | Miłość, kolaboracja i zemsta / Wojciech Kwilecki
Po wojnie kilkanaście tysięcy Norweżek poddano represjom za kontakty z Niemcami. Nie oszczędzono też dzieci.

72 | Infografika: Gdzie jest Hitler?
Skąd wziął się pomysł, że Hitler mógł uciec do Ameryki Południowej?

74 | Nazi Stasi / Marcin Szymaniak
Komuniści z NRD werbowali byłych nazistów, aby wygrać wojnę wywiadów z Zachodem.

82 | Gruba kreska kanclerza / Jakub Witczak
Dlaczego sądy RFN wcale nie ukarały najwierniejszych wyznawców Hitlera?

88 | Latynoska filia III Rzeszy / Kazimierz Pytko
Argentyna udzieliła schronienia głównemu logistykowi Holocaustu, najokrutniejszemu lekarzowi z Auschwitz, katom Lyonu, Rzymu i Rygi, setkom esesmanów. Jak do tego doszło?

100 | Arabska IV Rzesza / Andrzej Fedorowicz
Co najmniej 120 ściganych za zbrodnie nazistów znalazło schronienie w Egipcie i Syrii.

108 | Pionierzy ludobójstwa / Kazimierz Pytko
Palenie opornych wsi, marsze śmierci, roboty przymusowe, selekcje więźniów w obozach, masowe egzekucje... Oto niemiecka Afryka.

118 | Sieg Heil pod palmami / Patryk Zając
Naziści cieszyli się wsparciem ze strony rodaków żyjących na terenie byłych kolonii w Afryce. Po wojnie niektórzy właśnie tam znaleźli azyl.

124 | Nazista na Marsie / Ryszard Wolff
Jak twórca niemieckich rakiet V-2 trafił do USA i zabrał ludzkość w kosmos?