Dmitrij Mendelejew w Google Doodle

Dziś, z okazji 182 rocznicy urodzin Dmitrija Mendelejewa Google Doodle uhonorowała tego wielkiego chemika.

Dymitr (Dmitrij) Mendelejew urodził się w 1834 r. na Syberii w Tobolsku. Zasłynął przede wszystkim z opracowania układu okresowego pierwiastków.

Swoją tablicę Dimitrij Mendelejew zestawił szeregując pierwiastki według liczb atomowych. Układ został nazwany „okresowym” ze względu na to, że właściwości pierwiastków powtarzają się okresowo, tworząc grupy. Wynika to z faktu, że liczba atomowa pierwiastka oznacza nie tylko liczbę protonów w jądrze, ale też elektronów znajdujących się w stanie obojętnym. A to bezpośrednio determinuje własności chemiczne danego pierwiastka. Właśnie odnalezienie tych prawidłowości stanowiło o wadze odkrycia, jakiego dokonał Dimitrij Mendelejew. Dzięki temu można przewidywać własności pierwiastków, które nie zostały jeszcze odkryte – Dimitrij Mendelejew wyznaczył w ten sposób cechy skandu, galu i germanu. Zasada działa nadal – kilka miesięcy temu potwierdzono istnienie kolejnych pierwiastków, które przewidziane były w tablicy Mendelejewa.

Mendelejew był najmłodszym z piętnaściorga dzieci. Kiedy jego ojciec (kierownik szkoły) oślepł i stracił pracę, matka, aby utrzymać tak liczną rodzinę, założyła wytwórnię szkła. Gdy ojciec zmarł Mendelejew miał zaledwie 15 lat. Kilka lat później zmarła również jego matka. 

Studiował na uniwersytecie w Petersburgu na wydziale matematyczno-fizycznym, na specjalizacji chemicznej. W 1869 r. ułożył pierwiastki ze względu na ciężar atomowy, w kolejności od najmniejszego do największego i zauważył, że pewne właściwości powtarzają się w takich samych odstępach. Prawo to znane jest do dziś pod nawą “prawa okresowości pierwiastków”. Wszystkie odkryte wówczas pierwiastki, a było ich 63, umieścił na jednej tablicy tak, że każdy kolejny ma większy od poprzedniego ciężar atomowy, a ich właściwości fizyczne i chemiczne są jednakowe w każdej kolumnie. Jest to tzw. tablica Mendelejewa lub inaczej – okresowy układ pierwiastków.

Mendelejew odkrył też kilka luk w tablic, z czego wywnioskował, że istnieje jeszcze kilka pierwiastków, których nie odkryto. Dziś znamy już te pierwiastki, to gal, skand i german.

Na jego cześć nazwano radioaktywny sztucznie wytworzony pierwiastek o liczbie atomowej 101 – “mendelew”. Także jeden z kraterów na Księżycu, oraz jedna z planetoid, (2769), nosi nazwę od jego nazwiska – Mendeleev.