Historia pożyczania pieniędzy w pigułce

Współczesny świat żyje na kredyt – pieniądze pożyczają zwykli ludzie, firmy, instytucje, a nawet kraje. Słowa: kredyt, pożyczka, chwilówka funkcjonują w codziennej rzeczywistości zarówno w sferze wielkich finansów, jak i przeciętnego zjadacza chleba.

Bez dodatkowego finansowania trudny byłby rozwój gospodarki, nauki i kultury. Pożyczanie pieniędzy jest jednym z determinantów rozwoju cywilizacji, a zostało zapoczątkowane wieki temu.

Pożyczanie stare jak ludzkość

Ludzie prawdopodobnie od zawsze pożyczali sobie różne dobra i co ciekawe, dość szybko uznali, że w zamian za taką usługę należy im się wynagrodzenie. W starożytności gdy pożyczano krowę, oczekiwano jej zwrotu wraz z przychówkiem, zaś za pożyczone ziarno zabierano także część plonów. Ówcześni bogacze egipscy, greccy i rzymscy chętnie udzielali pożyczek potrzebującym, zaś nierzetelnych dłużników karali niewolnictwem, wygnaniem lub nawet śmiercią. Początkowe kredyty towarowe z czasem przeobraziły się w pożyczki udzielane w kruszcu, a potem także w lokalnie wybijanych monetach.

Udzielaniem pożyczek zajmowała się bogata arystokracja, sprytni lichwiarze i banki, które zaczęły powstawać już w XII w. p.n.e. Dopiero upadek Cesarstwa Rzymskiego zatrzymał rozwój bankowości, zaś na spadek popularności pożyczek w średniowieczu wpłynęła rosnąca w siłę religia chrześcijańska, która otwarcie sprzeciwiała się pożyczaniu pieniędzy na procent. Ponowny rozwój pożyczek odnotowuje się dopiero w XII w. n.e., kiedy to organizatorzy wypraw krzyżowych potrzebowali na swoje podróże ogromnych ilości pieniędzy. Sto lat później zaczęły powstawać w miastach włoskich (Genui, Florencji, Mediolanie) banki handlowe, które na dużą skalę zaczęły przyjmować depozyty i udzielać kredytów głównie kupcom.

Rozwój handlu i przemysłu a potrzeby pożyczkowe

Wraz z gwałtownym rozwojem handlu, zwłaszcza w XVI w. (m.in. w wyniku odkryć geograficznych) , zaczęły powstawać banki w całej Europie. Szczególną rolę odegrał bank w Amsterdamie, który pożyczał pieniądze krajom na pokrycie deficytu budżetowego. Z kolei banki angielskie przyczyniły się do rozwoju wielu przedsiębiorstw i fabryk podczas rewolucji przemysłowej, udzielając im zarówno krótkoterminowych pożyczek, jak długoterminowych kredytów inwestycyjnych.

Rozwijający się przemysł w XVIII i XIX w. potrzebował wielu rąk do pracy, najlepiej tych najtańszych. Ówcześni robotnicy pracowali w ciężkich warunkach za głodowe pensje, które nie wystarczały na godziwe przeżycie. Brak pieniędzy u amerykańskich robotników został zauważony przez prywatnych lichwiarzy, którzy w XIX w. wymyślili Payday Loans, czyli dzisiejsze chwilówki. Nie mogąc uzyskać pożyczki w banku, robotnik chętnie sięgał po krótkoterminową chwilówkę, którą musiał spłacić w dniu wypłaty kolejnego wynagrodzenia. Idea takich krótkoterminowych pożyczek przetrwała do dzisiaj z tą różnicą, że współczesne chwilówki udzielane są przez Internet.

Uregulowanie rynku bankowego i współczesny świat pożyczek

Pierwsza połowa XX wieku przyniosła kryzysy gospodarcze oraz zawieruchy wojenne, które pozbawiły majątku wielu ludzi. Ogromne potrzeby kapitałowe odczuwali wszyscy, począwszy od zwykłych ludzi, przez przedsiębiorców, na wyniszczonych krajach skończywszy. Konieczne było uregulowanie działalności banków i zmiana zasad zabezpieczania depozytów oraz udzielania kredytów. Banki narodowe zyskały funkcje kontrolne i emisyjne, powstały też potężne instytucje bankowe o zasięgu międzynarodowym.

Obecnie udzielaniem kredytów zajmują się wyłącznie banki, lecz jednocześnie istnieje ogromny rynek pożyczek gotówkowych udzielanych przez firmy i osoby prywatne. Dynamicznie rozwijają się także szybkie chwilówki przez Internet (takie jak szybkagotowka.pl) oraz pożyczki społecznościowe. I co ciekawe, współcześnie obowiązujące zasady udzielania kredytów i pożyczek są takie same jak 2000 lat temu, i zapewne nie zmienią się przez kolejne stulecia.