Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem

Część Portugalii i Hiszpanii cierpią na największy niedobór opadów od co najmniej 1200 lat. Susza, jaka panuje w części Półwyspu Iberyjskiego, ma związek z długoterminowym powiększaniem się Wyżu Azorskiego, który jest głównym sterownikiem klimatu w tym regionie. Wyniki badań naukowych nie napawają optymizmem – w ciągu kolejnych dekad opadów może być jeszcze mniej.
Największa susza od 1200 lat. Portugalia i Hiszpania zmierzą się z trudnym żywiołem

Wyż Azorski – czym jest i gdzie się znajduje?

Wyż Azorski jest olbrzymim obszarem podwyższonego ciśnienia atmosferycznego. Jego nazwa bierze się od archipelagu Wysp Azorskich, na którym zazwyczaj stacjonuje. Wyż ma olbrzymi wpływ na klimat w Europie Zachodniej – w zależności od jego położenia przynosi on nad kontynent obfite opady i polarno-morski chłód lub gorące masy powietrza i uciążliwe susze.

Amerykańscy naukowcy opublikowali na łamach czasopisma Nature Geoscience wyniki badań, które udowadniają, że na przestrzeni 1200 lat Wyż Azorski zwiększył swoją powierzchnię. Wskutek ekspansji układu barycznego ilość opadów nad Portugalią i Hiszpanią wyraźnie zmalała przez minione stulecia.

Obszar podwyższonego ciśnienia oznaczono czerwonym kolorem. Dane uśrednione z okresu 1979-2000 / źródło: NOAA, National Weather Service, Wikimedia Commons

Klimat podzwrotnikowy w Hiszpanii i Portugalii

Przypomnijmy, że Półwysep Iberyjski znajduje się w innej strefie klimatycznej niż Polska. Klimat podzwrotnikowy cechuje się innym rozkładem opadów – lata są zazwyczaj suche i upalne, z temperaturami powyżej 30 stopni. Zimy natomiast należą do stosunkowo ciepłych, ale bardzo mokrych. Opady śniegu występują tylko w górach. Jak się okazuje, właśnie tych życiodajnych opadów w chłodnej porze roku jest coraz mniej.

Czytaj też: Sztuczna inteligencja będzie czytać umysły polityków? W Chinach stworzyli przerażający algorytm

Badacze zbadali tempo przyrastania stalagmitów – jaskiniowych form naciekowych rosnących z dna jaskini. Grubość struktur laminarnych na formach ma silny związek z ilością wody przeciekającej szczelinami ze stropu jaskini. Woda ta natomiast pochodzi wprost z opadów występujących na danym obszarze. Im cieńsze warstewki, tym mniej deszczu spadło w konkretnym sezonie.

Na przełomie 1200 lat ilość opadów nad Półwyspem Iberyjskim wyraźnie malała. Tempo spadku przyspieszyło około 200 lat temu, osiągając w XX wieku bezprecedensowe wartości. Naukowcy wprost informują, że największy spadek opadów zbiega się wraz z początkiem ery przemysłowej – nasuwa to dość jasne wnioski: działalność człowieka miała wpływ na ilość opadów na badanym obszarze.

Prognozy naukowców pokazują, że do 2100 roku ilość opadów spadnie o kolejne 10-20 proc.

Wina i oliwa – branża napotka olbrzymie problemy

Coraz bardziej suchy klimat w Hiszpanii i Portugalii będzie miał groźne implikacje dla gospodarki. Nie tylko nasilą się problemy z dostarczaniem odpowiedniej ilość wody do wodociągów, ale także sytuacja wpłynie na branżę spożywczą i alkoholową.

Czytaj też: Oceany nadal skrywają swoje tajemnice. Na mapie widać, gdzie człowiek już zdołał dotrzeć

Produkcja oliwy i wina, tak bardzo zależna od opadów, spadnie o kilkadziesiąt procent w ciągu najbliższych dekad. Już teraz obserwuje się, jak winnice i plantacje oliwne są zakładane na coraz większych wysokościach. Ponadto producenci próbują uprawiać odporniejsze na upały i suchy klimat odmiany oliwek i winogron.

Więcej:klimat