Chyba każdy co jakiś czas doświadcza uczucia, że właśnie przeżywa coś po raz drugi, że był w danym miejscu, że odbył tę samą rozmowę. Eksperyment w Colorado przyniósł interesujące wytłumaczenie tego zjawiska.
Samo wyrażenie déjà vu pochodzi z języka francuskiego i oznacza “już widziałem”. Najnowsze badania przynoszą jednak wyniki rozwiewające nadzieję – nie widziałeś, po prostu czujesz się w tym miejscu podobnie do czegoś co widziałeś wcześniej. To tylko uczucie, przykro nam, nie ma tu dowodu na duszę, reinkarnację, przewidywanie przyszłości czy podróże między planami rzeczywistości.
Badający ludzką pamięć i mózg często szukali rozwiązania tego fenomenu w interpretacji podobnej do mechanizmu “wyrazu na końcu języka”.
Anne Cleary, psycholog poznawcza z Uniwersytetu Stanowego Kolorado, opublikowała pracę naukową na łamach Psychological Science, z której wynika, że nasz mózg rozpoznaje podobne do odwiedzonych miejsca i reaguje na nie takim właśnie uczuciem.
– Nie możemy świadomie pamiętać czegoś, co dopiero nastąpi, natomiast nasze mózgi potrafią rozpoznawać podobieństwa. Pokazuje się to w formie uczucia, ze coś już widzieliśmy, ale nie umiemy przypasować do tego dokładnego wspomnienia – tłumaczy Cleary.
Już w eksperymencie z 1959 donoszono, że stymulacja kory skroniowej mózgu wywołuje u badanych tajemnicze przeczucie.
W badaniu przeprowadzonym przez Cleary wzięło udział 298 osób. Wykorzystano do niego popularną grę komputerową The Sims. W jej środowisku zaprojektowano kilka przestrzeni o identycznym rozkładzie elementów, ale innym wyglądzie tematycznym: na przykład ogród, ulica, czy złomowisko.
Uczestnicy oglądali filmiki z przechodzeniem przez te lokacje, każdy z nich otwierał kobiecy głos powtarzający nazwę lokacji: akwarium, ogród itd. Następnie pokazywano tym samym ludziom filmy z lekko zmienionym otoczeniem, w którym jednak około 50% pozostało takie samo.
W pewnym momencie byli pytani o swoje odczucia i decyzję, gdzie zamierzają iść dalej. Wtedy około połowa z nich mówiła o doświadczeniu przeczucia/déjà vu. Jednak mimo tego ich odpowiedzi co do kierunku nie były trafniejsze od tych podawanych przez drugą połowę badanych.
Eksperyment będzie kontynuowany, jednak już teraz raczej nie należy się spodziewać, że poznamy dramatyczne i poetyckie wytłumaczenie tego zjawiska – jest to wspomnienie rzeczy podobnych, nasze zmysły nie potrafią przewidzieć przyszłości.
Źródło: Science Alert