Obecnie za największe zwierzę na Ziemi uważa się płetwala błękitnego. Jednak liczne badania udowodniają, że zanim płetwal został królem oceanów, wody te były domem dla wielu innych olbrzymów. Zespół naukowców ze Stanów Zjednoczonych zidentyfikował właśnie najstarszego oceanicznego giganta – ichtiozaura z epoki środkowego triasu.
Cymbospondylus youngorum – morski potwór z etykiety piwa
Nowy gatunek ichtiozaura otrzymał nazwę Cymbospondylus youngorum. Nazwa dinozaura, a właściwie jej drugi człon, nawiązuje do nazwiska sponsorów badań terenowych, dzięki którym możliwe było wydobycie i zbadanie skamieniałych szczątków dinozaura. Mowa o właścicielach lokalnego browaru – Tomie i Bondzie Youngach. Stworzyli oni piwo Icky IPA, na którego etykiecie widnieje właśnie ichtiozaur.
– Ichtiozaury wywodzą się z nieznanej grupy lądowych gadów i oddychały powietrzem, choć żyły w wodzie. Te „rybo-zaury” były jednymi z pierwszych dużych gadów znanych nauce, na długo przed dinozaurami. Od pierwszych odkryć szkieletów ichtiozaurów w Anglii i Niemczech, które miały miejsce ponad 250 lat temu, zawładnęły wyobraźnią ludzi i naukowców – mówi główny autor badania dr Martin Sander, paleontolog z Instytutu Dinozaurów w Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles.
Miłość browarników do paleontologii sprawiła, że naukowcy w końcu mogli odkopać kości, na które po raz pierwszy natrafiono w 1998 roku. Skamieniałe szczątki dinozaura przez lata tkwiły w zboczu Gór Augusta, niewielkiego pasma górskiego w północno-zachodniej Nevadzie. Choć prace wykopaliskowe rozpoczęto w 2010 roku, to dopiero w 2015 roku naukowcy byli w stanie wydobyć wszystkie znajdujące się w skale kości.
Kolekcja skamieniałości obejmowała mierzącą ponad 2 metry czaszkę, część kręgosłupa i barku oraz wyrostek przypominający płetwę. Wszystkie znaleziska przetransportowano helikopterem do Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles, gdzie materiał oczyszczono i poddano badaniom.
Ichtiozaur z triasu to najstarszy morski potwór
Badania wykazały, że C. youngorum miał ponad 17 metrów długości, ważył ok. 45 ton i żył w epoce środkowego triasu, między 247,2 a 237 mln lat temu. Tym samym został okrzyknięty „pierwszym olbrzymem Ziemi”. Był bowiem najwcześniejszym i największym znanym nam zwierzęciem, jakie w tym okresie istniało na Ziemi – w wodzie lub na lądzie.
C. youngorum z pewnością zamieszkiwał wody Panthalassy – rozległego superoceanu, który w czasach paleozoiku i mezozoiku był największym zbiornikiem wodnym na Ziemi. Na podstawie rozmiaru i kształtu zębów olbrzymiego ichtiozaura naukowcy ocenili, że prawdopodobnie żywił się rybami, kałamarnicami i mniejszymi ichtiozaurami. Nie wszystkie ichtiozaury żyjące w triasie były bowiem równie potężne, co nowo opisany osobnik. Podobnie jak wśród dzisiejszych waleni, w ich rodzinie znajdowały się też znacznie mniejsze gatunki.
Wyglądem olbrzymi ichtiozaur mógł przypominać morskiego smoka – twierdzi prof. Lars Schmitz, biolog ze Scripps College w Kalifornii, współautor badań. – Musimy wyobrazić sobie zwierzę o opływowym ciele, dość długim, z kończynami zmienionymi w płetwy i z długim ogonem – mówi naukowiec.
Ilustracja pokazująca jak mógł wyglądać gigantyczny ichtiozaur / Natural History Museum of Los Angeles County
Tym co dodatkowo wyróżnia C. youngorum spośród innych prehistorycznych olbrzymów jest fakt, że żył „zaledwie” 5 mln lat po wymieraniu perskim. To masowe wyginięcie miało miejsce 252 mln lat temu. Uważa się, że doprowadziło do zagłady blisko 90% wszystkich istniejących wówczas na Ziemi gatunków. – Ogromne rozmiary ichtiozaura są tym bardziej imponujące, że życie na Ziemi potrzebowało około 9 milionów lat, aby podnieść się po tym masowym wymieraniu – mówi prof. Schmitz.
Ichtiozaury ewoluowały błyskawicznie
Na podstawie badań skamieniałych szczątków okazu paleontolodzy i paleobiolodzy porównali nowy gatunek ze współczesnymi oceanicznymi gigantami – waleniami. Ich odkrycie sugeruje, że ichtiozaury urosły do zaskakująco ogromnych rozmiarów w „bardzo krótkim czasie”.
Wieloryby (czyli największe z waleni) na osiągnięcie tak imponujących rozmiarów, jakie obserwujemy obecnie, poświęciły około 90% swojej trwającej 55 mln lat historii ewolucji. Z kolei ichtiozaury stały się olbrzymami zaledwie 2,5 mln lat po tym, jak pierwszy osobnik wybrał życie w wodzie. Ten okres stanowi niespełna 2% ze 150 mln lat ich istnienia.
– Odkryliśmy, że ichtiozaury ewoluowały znacznie szybciej niż wieloryby, i to w czasie, gdy świat dochodził do siebie po niszczycielskim wymieraniu permskim. To wspaniały promyk nadziei i świadectwo odporności życia, który pokazuje, że jeśli warunki środowiskowe są odpowiednie, ewolucja może przebiegać bardzo szybko, a życie może wrócić do normy – mówi prof. Schmitz.
Źródło: Science.