Pracownicze Plany Kapitałowe a rozwiązania w innych krajach – jak to działa?

W wielu krajach na świecie podstawowy system emerytalny nie jest w stanie zapewnić pracownikom wystarczającego bezpieczeństwa finansowego po zakończeniu aktywności zawodowej. Z tego powodu wprowadza się dodatkowy system oszczędzania na emeryturę. W Polsce od lipca 2019 roku zaczęto wdrażać Pracownicze Plany Kapitałowe. Jak wyglądają na tle rozwiązań w innych krajach?

Najnowszy raport firmy doradczej Mercer wskazał tylko dwa systemy emerytalne – holenderski i duński – które spełniają prawie wszystkie kryteria brane pod uwagę w badaniu. Systemy w tych krajach uzyskały powyżej 80 pkt i uplasowały się na pierwszych miejscach w rankingu.

Podczas analizy systemów emerytalnych brano pod uwagę, czy zapewniają emeryturę podstawową dla najbiedniejszych, czy mają stopę zastąpienie netto na poziomie minimum 65%, czy co najmniej 70% ludności pracującej uczestniczy w prywatnych programach emerytalnych. Sprawdzano także udział osób zatrudnionych w wieku 55-64 lata (powinien wynosić minimum 70%).

Ocena systemów emerytalnych

Jeśli przeanalizujemy wyniki wspomnianego wcześniej raportu Mercer, okazuje się, że w Danii jest bardzo wysoki udział osób uczestniczących w programach emerytalnych, ponieważ zapisują się do nich wszyscy zatrudnieni powyżej 16. roku życia. Natomiast na wysoką ocenę holenderskiego systemu emerytalnego wpływa wysoka stopa zastąpienia netto – wynosi 101%. To oznacza, że przeciętny senior w tym kraju otrzymuje wyższą kwotę emerytury, niż zarabiał, będąc pracownikiem.

Warto zauważyć, że średnia stopa zastąpienia w innych krajach europejskich wynosi tylko 65%. Dodatkowo w państwach tych mamy rosnący wiek emerytalny. W Danii na emeryturę przechodzą osoby w wieku 65-68 lat. W przyszłości granica wieku ma być jeszcze przesunięta do 74 lat. Polski system emerytalny otrzymał 57,4 pkt, co dało nam 21. miejsce w rankingu.

– Pracownicze Plany Kapitałowe to w Polsce nowe rozwiązanie oszczędnościowe. Jednak podobne systemy z powodzeniem sprawdzają się w innym krajach europejskich – mówi ekspert PPK.info, portalu o Pracowniczych Planach Kapitałowych

– Ta popularność programów oszczędnościowych na świecie jest spowodowana pogłębiającym się niżem demograficznym. Perspektywa emerytur niewystarczających na podstawowe potrzeby seniora sprawia, że pracownicy coraz przychylniej patrzą na dodatkowe metody odkładania pieniędzy. W Polsce PPK dopiero rozpoczynają działanie, więc trudno na razie określić, jak duże będzie zainteresowanie tym programem – podkreśla ekspert. 

Pracownicze Plany Kapitałowe w Polsce

Pracownicze Plany Kapitałowe są dopiero wdrażane w największych polskich przedsiębiorstwach zatrudniających więcej niż 250 pracowników. Po kolejnych sześciu miesiącach do PPK będą musiały zapisać się również mniejsze firmy. Do programu mają należeć wszystkie osoby aktywne zawodowo w wieku od 18 do 55 lat.

Po ukończeniu 55 lat pracownik sam decyduje, czy chce dalej oszczędzać w PPK. Program zakłada, że każdy uczestnik będzie co miesiąc odkładał pieniądze na swoim prywatnym koncie, którym zarządzać będzie wybrana instytucja finansowa. Składki będą wpłacane z wynagrodzenia pracownika (podstawowe 2% i dodatkowe 2%), od pracodawcy (podstawowe 1,5% i dodatkowe do 2,5%) oraz od państwa (wpłata powitalna 250 zł i dopłata roczna 240 zł). Wypłata zgromadzonych środków może nastąpić po ukończeniu przez uczestnika 60. roku życia. Jednorazowo będzie mógł pobrać z PPK 25% kwoty, natomiast pozostałe środki zostaną rozłożone na raty i będą wypłacana co miesiąc przez minimum 10 lat. Korzystając z kalkulatora dostępnego na stronie PPK.info, możesz obliczyć wysokość emerytury z PPK.

Rozwiązania emerytalne w innych krajach

Polski program PPK jest najbardziej zbliżony do systemu funkcjonującego w Wielkiej Brytanii. Główna różnica między nimi to sposób zachęty pracowników do uczestnictwa. W Polsce jest to dopłata od państwa, natomiast brytyjski rząd oferuje ulgi podatkowe uczestnikom. W Anglii do tamtejszego programu oszczędzania na emeryturę są włączani pracownicy w wieku od 22 do 65 lat. Brytyjska wersja programu jest bardziej rozbudowana od Polskiej, a do tego jest bardzo skuteczna – uczestniczy w nim aż 84% osób aktywnych zawodowo. Do angielskiego PPK, podobnie jak do polskiego, każdy pracownik jest zapisywany automatycznie. Aby się wypisać z programu, trzeba złożyć odpowiednią deklarację.

Pionierem w funkcjonowaniu pracowniczego programu emerytalnego jest Nowa Zelandia. W tym kraju od 2007 roku istnieje system nazwany KiwiSaver. W programie tym pracownik odkłada na fundusz oszczędnościowy od 3 do 8% wynagrodzenia, dodatkowo otrzymuje od pracodawcy składkę w wysokości 3%. Wpłaty te są obciążone podatkiem dochodowym. W ramach zachęty do uczestnictwa w programie obywatele Nowej Zelandii otrzymują coroczną dopłatę w wysokości do 521,43 dolarów nowozelandzkich. Dodatkowe systemy emerytalne funkcjonują również w Czechach, Holandii, Niemczech, Słowacji, USA i Szwajcarii.

Z programów podobnych do Pracowniczych Planów Kapitałowych chętnie korzystają pracownicy na całym świecie. Duży odsetek uczestników programów emerytalnych potwierdza, że takie systemy oszczędzania są obecnie bardzo potrzebne. W Polsce PPK dopiero zaczyna funkcjonować, jednak szacuje się, że z programu może skorzystać nawet 11 mln aktywnych zawodowo Polaków.