Średniowieczne rękopisy już w internecie

Ponad sześćsetletnie rękopisy pochodzą z dawnej Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki w Królewcu i należą do wspólnego polsko-niemieckiego oraz europejskiego dziedzictwa. Są wśród nich obiekty o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej: m.in. kodeksy z dawnych bibliotek krzyżackich – kopie listów papieża Grzegorza VII (cztery pergaminowe karty) z końca XI wieku, „kieszonkowy” kodeks z tekstem Statutów zakonu krzyżackiego w języku niemieckim i francuskim powstały na początku XIV w. z inicjatywy wielkiego mistrza Karola z Trewiru, zdobiony oryginalną dekoracją filigranową, Kronika ziemi pruskiej (Di Kronike von Pruzinlant) Mikołaja von Jeroschin z 2. połowy XIV w.: drugi najstarszy zachowany w całości rękopis kroniki, kodeks z poetyckimi parafrazami ksiąg biblijnych: Hioba i Daniela, Legendą o Barlaamie i Jozafacie pióra Rudolfa von Ems (zmarł ok. 1248) oraz pieśnią ku czci Najświętszej Marii Panny z Pasjonału z miniaturami przedstawiającymi Daniela, Barlaama i Matkę Bożą.

19 średniowiecznych rękopisów zostało zdigitalizowanych w Bibliotece Uniwersyteckiej
w Toruniu w ramach programu „Ochrona i cyfryzacja dziedzictwa kulturowego” dotowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Obok rękopisów o „krzyżackiej” proweniencji zdigitalizowano także inne królewieckie kodeksy, np. żywot błogosławionej Doroty z Mątowów (Leben der seligen vrouwen Dorothee) Jana z Kwidzynia z około 1400 r.: najstarszy zachowany przekaz żywotu; rękopis z komentarzem do IV. księgi Dekretałów papieża Grzegorza IV z inicjałem przedstawiającym scenę zaślubin, pochodzący z dawnej biblioteki katedralnej w Królewcu; Sermones quadragesimales (Kazania wielkopostne) z biblioteki skasowanego w 1823 r. opactwa cystersów w Pelplinie (najcenniejsze kodeksy pelplińskie przewieziono do Królewca); włoski modlitewnik z końca XV w. z piękną miniaturą przedstawiającą Zwiastowanie; Prawo starochełmińskie (Der alte Kulm) i Ewangelię Nikodema.

W ramach projektu pod nazwą „Digitalizacja najcenniejszych średniowiecznych rękopisów Biblioteki Głównej UMK” w Pracowni Konserwacji Biblioteki Uniwersyteckiej dokonano zabiegów uelastycznienia skóry oprawy, wzmocnienia grzbietów ksiąg, prostowania pofalowanych, pergaminowych kart), a następnie rękopisy zostały sfotografowane w Pracowni Digitalizacji – na specjalnie do tego celu wykonanej konstrukcji, która zapewniała księgom dużego formatu odpowiedni, bezpieczny dla nich kąt otwarcia i wreszcie rękopisy opublikowano na stronach Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Ukryte dotąd w magazynie dzieła średniowiecznych skrybów: traktaty, kroniki, kazania i modlitewniki stały się w ten sposób dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Dzięki możliwości powiększania obrazu przeglądać „cyfrowe księgi” mogą także osoby niedowidzące. Wystarczy w okienko przeglądarki Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej wpisać tytuł lub sygnaturę obiektu (np. Rps 1/I).