Choć rok marsjański rok jest dwukrotnie dłuższy, zasięg i kompozycja lodu zmienia się na Marsie podobnie jak podczas pór roku na Ziemi. Latem biegun jest przysłonięty głównie przez zamrożoną wodę. Zimą, gdy temperatura spada poniżej -125 stopni Celsjusza, dokłada się kilkumetrowa warstwa zamrożonego dwutlenku węgla. Zimą też zaczynają się gromadzić chmury z CO2, utrudniając naukowcom obserwację powierzchni z orbity.
Zdjęcie powyżej wykonało urządzenie HRSC (High Resolution Stereo Camera) zamontowane na sondzie Mars Express. Pojazd ten krąży nad Marsem od 2003 roku a sama fotografia pokazuje biegun północny latem 2006 roku. Obraz pierwszy raz pokazano publicznie w połowie stycznia 2020 roku podczas konferencji Mars Polar 2020 (Seventh International Conference on Mars Polar Science and Exploration) w Argentynie.
Krajobraz został uchwycony w wysokiej rozdzielczości (1 piksel = 10 metrów) w paśmie światła widzialnego. Powierzchnię tworzą pasma kolorów, od odcieni bieli zamrożonej wody po czerwienie i brązy marsjańskiego, pokrytego pyłem gruntu.
Zdjęcie bieguna, fot. NASA/JPL/Malin Space Science Systems
Dający się zaobserwować w większej skali charakterystyczny układ ciemnych śladów tworzących olbrzymią spiralę to konsekwencja połączenia silnych wiatrów zstępujących i obrotu planety (efekt Coriolisa). Gęste zimne powietrze opada gwałtownie na pokrywę lodową wywołując jej erozję (wiatr katabatyczny), a ruch obrotowy Marsa wokół własnej osi ”zagina” ślady w kierunku przeciwnym do ruchu zegara.
Wiatr katabatyczny fot. CC BY-SA 3.0
W lewej części zdjęcia widać kilka chmur układających się prostopadle do ciemnych smug gruntu poniżej. Wywołane one są, twierdzi ESA, przez lokalne burze. Gwałtowny ruch powietrza wzmacnia proces erozji stoków lodowca i wzbija do atmosfery marsjański pył.
Bieguny Czerwonej Planety i widoczne tam aktywne procesy szczególnie mocno pobudzają wyobraźnię naukowców na Ziemi. Pokrywa lodowa kryje w sobie, uważają badacze, tajemnice historii Marsa. Szczególnie tej dotyczącej zmian klimatycznych. Kamera HRSC została zbudowana właśnie w celu przedstawienia szerszego kontekstu do badań zjawisk atmosferycznych i geologicznych.