Sto lat temu, w zupełnie przypadkowych okolicznościach, udało się odkryć stanowisko znane obecnie jako Kopila. Jest ono zaliczane do grona najbardziej tajemniczych na Adriatyku i wcale nie powinno to dziwić, gdy weźmiemy pod uwagę przeszłość tego miejsca.  Przypadkowe odkrycie na chorwackiej wyspie Korčula Ukryte przez wieki, zawiera dawną nekropolię, ale i liczne artefakty z kolejnych […]

Planeta PSR J2322-2650b, odkryta przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, zaskoczyła naukowców swoim składem – jej atmosfera składa się niemal wyłącznie z czystego węgla. To prawdziwa zagadka dla astronomów, bo według obowiązujących modeli taki świat w ogóle nie powinien istnieć. Ta niezwykła planeta krąży wokół pulsara PSR J2322-2650, tworząc tzw. układ czarnej wdowy. Tego typu systemy […]

Kiedy myślimy o szczurach, zwykle wyobrażamy sobie stworzenia buszujące w śmietnikach czy piwnicach. fTymczasem w niemieckich jaskiniach rozgrywa się zupełnie inny scenariusz, który każe nam na nowo przemyśleć zdolności adaptacyjne tych zwierząt. Okazuje się, że te pozornie zwyczajne gryzonie potrafią opanować techniki łowieckie godne znacznie bardziej wyspecjalizowanych drapieżników. Badacze po raz pierwszy udokumentowali niezwykłe zachowanie […]

Przez całe pokolenia matematycy byli przekonani, że każdy wypukły wielościan może w specyficzny sposób przecisnąć się przez tunel wydrążony w swojej własnej kopii. Ta geometryczna intuicja wydawała się tak oczywista, że przez długi czas nikt nie kwestionował jej słuszności. Dopiero niedawno Jakob Steininger i Sergey Yurkevich zaprezentowali kształt nazwany noperthedron – pierwszy wypukły wielościan, który […]

Gdy myślimy o niezbadanych przestrzeniach, wyobraźnia często kieruje nas ku gwiazdom i odległym galaktykom. Tymczasem tuż pod powierzchnią mórz i oceanów kryje się świat równie tajemniczy co kosmos. Ekspedycja Japan Ring of Fire dostarczyła dowodów na to, jak niewiele wciąż wiemy o rodzimej planecie. W strefie hadalnej, na głębokościach sięgających prawie 10 kilometrów, gdzie ciśnienie […]

Co może znajdować się pod ziemią przez sześć tysięcy lat, unikając przez cały ten czas ludzkiego wzroku? Jak wyglądało życie w tym samym miejscu przez dziesiątki pokoleń? Odpowiedzi na te pytania zaczynają właśnie wychodzić na światło dzienne, choć wciąż pozostaje więcej zagadek niż pewników. Przerwany harmonogram budowy Francuski Narodowy Instytut Badań Archeologii Prewencyjnej rozpoczął prace […]

Na skalistych brzegach jeziora Yövesi w fińskiej Ristiinie czas zdaje się stać w miejscu. Czerwona sylwetka łosia, namalowana przed pięcioma tysiącami lat, spogląda w dal z granitowej ściany jak żywy świadek epoki, w której cały ten obszar tętnił życiem prehistorycznych myśliwych. Astuvansalmi skrywa największy w Skandynawii zbiór sztuki naskalnej, ale dopiero teraz, dzięki najnowszym osiągnięciom […]

Półkula północna absorbuje coraz więcej światła słonecznego niż południowa, co może oznaczać, że nasza planeta traci dotychczasową równowagę energetyczną i wkracza w nieznany pod względem klimatycznym teren. Przez tysiąclecia nasza planeta utrzymywała zadziwiająco stabilną równowagę energetyczną między półkulami. Mimo że północna część globu charakteryzuje się większą ilością lądu, miast i przemysłowych zanieczyszczeń, obie półkule odbijały […]

Czy jeden z najcięższych pierwiastków w układzie okresowym może całkowicie zmienić swoje właściwości pod wpływem delikatnego nacisku? Okazuje się, że bizmut, tradycyjnie znany jako półprzewodnik, przechodzi fascynującą metamorfozę w metal, gdy zostanie sprasowany do grubości zaledwie kilku atomów. To zaskakujące zjawisko rzuca nowe światło na niezwykłe możliwości ukryte w materiałach dwuwymiarowych. Badacze z Singapurskiego Uniwersytetu […]

Nadprzewodniki od dekad uchodzą za Świętego Graala fizyki – materiały, które mogłyby zrewolucjonizować transport energii, elektronikę i medycynę. Teraz naukowcy proponują zupełnie nową drogę do osiągnięcia tego celu, łącząc teorię zentropii z fizyką kwantową. Osiągnięcie nadprzewodnictwa w temperaturze pokojowej to jeden z największych, nierozwiązanych problemów współczesnej nauki. Choć nadprzewodniki odkryto ponad sto lat temu, większość […]

W jakim momencie ludzkiej historii właśnie się znajdujemy? To pytanie, które wydaje się czysto filozoficzne, może znaleźć zaskakującą odpowiedź w świecie liczb i równań. Badania pokazują, iż nasza obecna pozycja w dziejach gatunku może zdradzać coś niepokojącego o naszej przyszłości. Istnieje bowiem koncepcja, która łączy matematyczne obliczenia z refleksją nad ludzkim istnieniem. Astrofizyk J. Richard […]

Nie byliśmy ani najsilniejsi, ani najinteligentniejsi. A jednak to my zostaliśmy jedynym gatunkiem człowieka, który przetrwał. Nowy serial BBC Earth “Człowiek: historia ewolucji” prowadzi widzów w podróż przez 300 tys. lat historii, w której odkrycia archeologiczne, DNA i emocje splatają się w fascynującą opowieść o nas samych – opowieść, którą można oglądać całą rodziną. Nowa […]

W meksykańskiej dżungli na Jukatanie archeolodzy natrafili na ukryty pod warstwami ziemi i czasu kamienny monument, który przetrwał wieki, by teraz opowiedzieć swoją historię. Zdaniem ekspertów może on stanowić klucz do odczytania zapomnianych kart historii Majów. Monument z Cobá skrywa tajemnice władzy, polityki i duchowości, które przez długie lata pozostawały poza zasięgiem. Kobieca władza w […]

Do niebywałej historii doszło niedawno we Włoszech, gdzie podwodni archeolodzy dokonali niezwykłego odkrycia. To, co przez niemal cztery tysiąclecia spoczywało w głębinach, zaczyna opowiadać swoją historię. Jezioro Mezzano w północnym Lacjum skrywało jeden z najlepiej zachowanych skarbów starożytnej Europy. Przez 3700 lat warstwy gliny i osadów chroniły pozostałości osady, która może zmienić nasze wyobrażenie o […]

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego twój samochód przyciąga ptasie odchody jak wielki magnes? Wbrew pozorom, nie jest to pech, a konkretne preferencje naszych skrzydlatych sąsiadów. To właśnie one decydują o tym, który pojazd zostanie “ozdobiony”, czego szczegóły wyjawiło nowe amerykańskie badanie. Ptasie odchody niszczą nasze samochody Chemia jest bezlitosna. Ptasie odchody to mieszanina kwasu moczowego, […]

Nietoperze od lat budzą mieszane uczucia – z jednej strony fascynację, z drugiej niepokój. Ich nocny tryb życia i powiązania z różnymi chorobami sprawiły, że wiele osób postrzega je przez pryzmat strachu. Tymczasem te niezwykłe stworzenia odgrywają kluczową rolę w ekosystemach, zapylając rośliny i kontrolując populacje owadów. Prawdziwa tajemnica nietoperzy kryje się w ich ewolucyjnej […]

Paleontolodzy odkryli nieznany wcześniej gatunek dinozaura o nazwie Khankhuuluu mongoliensis, uznawany za najbliższego znanego przodka ogromnych tyranozaurów. Khankhuuluu mongoliensis może być tym, czego paleontolodzy poszukiwali od dziesięcioleci. To potencjalne brakujące ogniwo, które pozwoli połączyć punkty w ewolucyjnej historii tyranozaurów i wyjaśnić, jak powstały te imponujące maszyny do polowania. Nazwa nie została wybrana przypadkowo – w […]

Głęboko pod powierzchnią Ziemi, w miejscach niedostępnych ludzkiemu wzrokowi, tworzą się prawdziwe cuda natury. Niektóre z nich czekają miliony lat, by ujrzeć światło dzienne i zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych geologów. Tak właśnie stało się w przypadku niezwykłego znaleziska, które zmusza nas do przewartościowania części wiedzy o procesach kształtujących naszą planetę. W świecie diamentów, gdzie każdy […]

Przez dwa stulecia utrwalał się w zbiorowej świadomości obraz żołnierzy Napoleona ginących w rosyjskich śniegach. Katastrofalny odwrót z 1812 roku miał być przede wszystkim opowieścią o mrozie tak potwornym, że zamrażał krew w żyłach. Okazuje się jednak, że ta historyczna narracja mogła pomijać kluczowego zabójcę. Najnowsze odkrycia genetyczne rzucają zupełnie nowe światło na tę jedną […]

Świat bez internetu, bez smartfonów, w którym każda wiadomość musiała pokonać drogę konno lub pieszo. Takie realia towarzyszyły ludzkości jeszcze stosunkowo niedawno. Tymczasem w starożytnej Grecji istniał system pozwalający na niemal natychmiastową komunikację na odległość. Jak to w ogóle było możliwe? Okazuje się, że już w IV wieku p.n.e. greccy inżynierowie opracowali metodę przesyłania informacji, […]

Lata pięćdziesiąte ubiegłego wieku to okres, w którym nocne niebo dostarczało masy zagadek. Zanim pierwsze satelity zaczęły przemierzać orbitę okołoziemską, astronomowie dokumentowali niezwykłe zjawiska – krótkotrwałe błyski światła pojawiające się nagle i znikające bez wyjaśnienia. Przez dekady te enigmatyczne obserwacje pozostawały nierozwiązaną zagadką dla naukowców. Dopiero teraz, po latach analiz archiwalnych danych, badacze natrafili na […]

Mezopotamia od wieków fascynuje badaczy jako miejsce, w którym narodziła się ludzka cywilizacja. Jednak prawdziwe mechanizmy stojące za tym niezwykłym rozwojem wciąż skrywają tajemnice. Co sprawiło, że akurat tam, wśród piasków dzisiejszego Iraku, powstały pierwsze miasta, pismo i zorganizowane społeczeństwa? Naturalny system nawadniania Badacze z Woods Hole Oceanographic Institution i Clemson University odkryli, że między […]

Coś wyjątkowo cennego kryło się pod piaskami pustyni otaczającej Rijad. I to w znacznie większych ilościach, niż ktokolwiek mógłby przypuszczać. Pierwsze efekty ambitnego projektu badawczego przynoszą zaskakujące rezultaty, a eksperci podkreślają, że dopiero zaczynają odkrywać prawdziwą historię Arabii Saudyjskiej. W ramach przedsięwzięcia nazwanego Al-Yamama, które potrwa do 2028 roku, archeolodzy gromadzą coraz więcej dowodów na […]

Mazowsze skrywa historie sprzed wieków. Kiedy archeolodzy rozpoczynali prace na stanowisku Łysa Góra, nie spodziewali się, że natrafią na ślady, które zmienią nasze wyobrażenie o celtyckiej obecności w tej części Polski. Okazuje się, że ziemia ta przechowuje dowody na bardziej zaawansowaną działalność Celtów niż dotąd przypuszczano. Podczas tegorocznych badań udało się odnaleźć przedmioty świadczące o […]