W górzystych terenach południowo-wschodniej Turcji archeolodzy dokonali znaleziska, które rzuca nowe światło na historię całego regionu. Pod warstwami ziemi kryje się opowieść o starożytnej społeczności, której ślady przetrwały w zaskakująco dobrym stanie przez szesnaście stuleci. Nowo odkryte stanowisko może mieć związek z jedną z największych zagadek archeologii tego obszaru, czyli legendarnym miastem Arsameia nad Eufratem, […]

Zespół z Wydziału Fizyki i Centrum Optycznych Technologii Kwantowych Uniwersytetu Warszawskiego opracował nowy typ anteny radiowej opartej na atomach rydbergowskich. To pierwsza w pełni optyczna konstrukcja tego rodzaju – pozbawiona zasilania elektrycznego i metalowych elementów, działająca wyłącznie dzięki precyzyjnie kontrolowanym wiązkom laserowym. W klasycznych antenach radiowych energia fali elektromagnetycznej przekształcana jest na sygnał elektryczny, który […]

Letni dzień 1992 roku na tarasie kawiarni CERN zapisał się na kartach historii fizyki teoretycznej. Właśnie wtedy wybuchła dyskusja, która po trzech dekadach wciąż dzieli środowisko naukowe. Chodzi o jedno z najbardziej fundamentalnych pytań: ile liczb tak naprawdę potrzebujemy, by opisać rzeczywistość wokół nas? Debata wybuchła spontanicznie przy stoliku, gdzie spotkali się trzej wybitni fizycy […]

Promieniowanie, które od milionów lat towarzyszy naszej planecie, dziś staje się kluczem do odkrywania jej ukrytych zasobów. Zainicjowany w 2019 roku program Earth MRI całkowicie zmienia sposób, w jaki naukowcy mapują radioaktywność i analizują minerały w amerykańskim podłożu. Dane pokazują niezwykłą skalę tej transformacji – dostępność publicznych danych radiometrycznych wysokiej rozdzielczości wzrosła o około 1800 […]

Wyobraź sobie, że stajesz przed zadaniem wymyślenia rozwiązania, które może zmienić sposób, w jaki korzystamy z najcenniejszego zasobu naszej planety – wody. To właśnie wyzwanie, z którym zmierzą się studenci i doktoranci w ramach drugiej edycji programu #NestleDlaNauki. Podjęta przez Nestlé Polska inicjatywa stwarza przestrzeń dla młodych badaczy i innowatorów, którzy chcą nie tylko ćwiczyć […]

Co się dzieje, gdy przenosimy się do świata atomów i cząstek elementarnych? Okazuje się, że reguły gry zmieniają się diametralnie. Badanie opublikowane w Science Advances sugeruje, że w skali kwantowej obowiązują zupełnie inne zasady niż te, które znamy z makroświata. Dlaczego zasada Carnota traci znaczenie w mikroświecie? Zespół niemieckich fizyków odkrył, że słynna zasada Carnota […]

W angielskim Yorkshire rolnik i detektoryści metalu natrafili na wyjątkowe źródło wiedzy o dawnych społecznościach zamieszkujących te tereny. Co skrywała ziemia przez dwa tysiące lat? Okazało się, że nie był to przypadkowy zbiór przedmiotów. Ktoś z niezwykłą starannością ukrył tam ponad 800 metalowych artefaktów, tworząc największy skarb z epoki żelaza w Wielkiej Brytanii. Najciekawsze jednak […]

Kto mógł się spodziewać, że tuź pod powierzchnią czekają znaleziska gotowe zmienić nasze wyobrażenie o starożytnych cywilizacjach? Właśnie taki przypadek miał miejsce w jednej z południowokoreańskich warowni, gdzie badacze natrafili na coś, co do tej pory uważano jedynie za teoretyczną możliwość. Niezwykłe znalezisko w historycznej fortecy Podczas prac wykopaliskowych w twierdzy Busosanseong wpisanej na listę […]

Przez dziesiątki lat astronomowie z zaciekawieniem obserwowali na Słońcu niezwykłe zjawisko przypominające ziemski deszcz. Mowa o kondensującej się plazmie, która opada z korony z powrotem na powierzchnię naszej gwiazdy. Prawdziwą zagadką pozostawało jednak to, dlaczego ten słoneczny deszcz tworzy się tak błyskawicznie podczas rozbłysków, podczas gdy wszystkie dotychczasowe modele sugerowały, że proces ten powinien trwać […]

Naukowcy po raz kolejny przesuwają granice niemożliwego: mężczyzna sparaliżowany od klatki piersiowej w dół potrafi teraz “poczuć” przedmioty… przez rękę innej osoby. To przełom w dziedzinie implantów mózgowych i zapowiedź nowej ery w rehabilitacji uszkodzeń rdzenia kręgowego. Keith Thomas doznał urazu rdzenia kręgowego w 2020 r., po wypadku skoku do basenu. W efekcie utracił czucie […]

Czterdzieści lat temu pojawiła się gra, która na zawsze odmieniła krajobraz rozrywki elektronicznej – Super Mario Bros. Jednak za kultowym Super Grzybem, który od dekad pomaga hydraulikowi rosnąć i pokonywać przeciwników, skrywa się fascynująca opowieść o powiązaniach z rzeczywistym światem przyrody. Okazuje się, że twórcy czerpali inspirację bezpośrednio z natury. Shigeru Miyamoto, legendarny projektant gier, […]

Zwykłe najważniejsze odkrycia padają łupem doświadczonych badaczy, ale czasami to amatorzy zapisują się na kartach historii, wprawiając w zdumienie całe środowisko naukowe. Tak właśnie stało się w przypadku pewnego brytyjskiego miłośnika astronomii, który podczas rutynowego nasłuchu natrafił na coś zupełnie nieoczekiwanego. Phil Williams, prowadzący obserwacje z Kornwalii, zarejestrował tajemniczy sygnał o regularnym, czterosekundowym cyklu. Charakterystyczne […]

Grzegorz Panek wychodził w pole z typowymi dla poszukiwacza nadziejami. Kilka starych monet, może jakiś interesujący przedmiot – tyle zwykle można się spodziewać podczas rutynowych badań z wykrywaczem metali. Tym razem jednak zwykłe poszukiwania przerodziły się w coś zupełnie niezwykłego. Pierwsze sygnały z detektora nie zapowiadały jeszcze sensacji. Kilka miedzianych krążków wydobytych z ziemi w […]

W sercu Saksonii-Anhalt archeolodzy dokonali znaleziska, które rzuca światło na średniowieczne wierzenia pogrzebowe. Pod pozornie zwykłymi ruinami XII-wiecznej kaplicy kryje się poruszająca historia rodzicielskiej miłości i religijnych kompromisów. Co skłoniło średniowieczne rodziny do chowania swoich zmarłych dzieci w tak nietypowych miejscach? Dlaczego akurat tam, gdzie spływała woda z dachu świątyni? Odpowiedź na te pytania prowadzi […]

Druk 3D metali od lat obiecuje przemysłową rewolucję, ale w praktyce wciąż napotyga poważne ograniczenia. Powstałe w ten sposób struktury często okazują się zbyt słabe i porowate, by znaleźć szersze zastosowanie w wymagających gałęziach przemysłu. Czy nowe odkrycie szwajcarskich naukowców może wreszcie zmienić te niekorzystne proporcje? Zespół badaczy z Politechniki Federalnej w Lozannie opracował metodę, […]

Gdy świat szuka skomplikowanych technologii i kosztownych interwencji, by ratować planetę, okazuje się, że natura doskonale radzi sobie sama. Wystarczy jej nie przeszkadzać, a zaskoczy nas swoją zdolnością do regeneracji. Badania opublikowane w czasopiśmie Nature rzucają nowe światło na temat odradzania się lasów tropikalnych. Naukowcy odkryli, że 215 mln hektarów wylesionych terenów tropikalnych ma szansę […]

Głęboko pod naszymi stopami kryje się zapis historii starszej niż sam Księżyc. Podczas gdy większość z nas skupia się na tym, co dzieje się na powierzchni, okazuje się, że najciekawsze tajemnice naszej planety wciąż czekają na odkrycie w jej wnętrzu. Co byście powiedzieli, gdyby okazało się, że fragmenty pierwotnej Ziemi przetrwały kataklizmy kosmiczne i wciąż […]

Podczas prac wykopaliskowych w starożytnej twierdzy Argisztihinili naukowcy natrafili na coś wyjątkowego – kamienną figurkę o ludzkich rysach, która przetrwała w idealnym stanie. To nie jest kolejny przypadkowy artefakt, lecz obiekt celowo pozostawiony w konkretnym miejscu, co nadaje mu szczególną wartość. Kamienna twarz sprzed wieków Figurka wykonana z tufu wulkanicznego mierzy około 50 centymetrów wysokości […]

Czasami wystarczy kawałek srebrnej folii wielkości monety, by zmusić historyków do przemyślenia tego, co wydawało się ustalone. Tak właśnie stało się z niepozornym artefaktem odkrytym we Frankfurcie, który wyjątkowo wzbogaca naszą wiedzę o początkach chrześcijaństwa w Europie. Dopiero po latach badań udało się odczytać tajemniczą inskrypcję ukrytą na tym starożytnym przedmiocie. Co zawierał tekst, który […]

W odległości 67 milionów lat świetlnych od Ziemi znajduje się obiekt, którego obserwacja stanowi prawdziwe wyzwanie dla współczesnej astronomii. Światło galaktyki oznaczonej jako NGC 2775 rozpoczęło swoją podróż w czasach, kiedy po naszej planecie wędrowały ostatnie dinozaury, by dotrzeć do nas jako kosmiczna pocztówka z zamierzchłej przeszłości. Ta niezwykła struktura stanowi poważny problem klasyfikacyjny dla […]

Pewnego grudniowego dnia 2024 roku w Jukonie rozegrało się spektakularne widowisko natury, które na zawsze zmieniło krajobraz lokalnej rzeki. Lodowe tsunami to wyjątkowa rzadkość, a skutki jego przejścia zawsze są szokujące. Dopiero po kilku miesiącach od tamtej grudniowej katastrofy naukowcom udało się rozwikłać zagadkę tego, co właściwie wydarzyło się na rzece Takhini. Analiza opublikowana w […]

Fizycy z Uniwersytetu Warszawskiego i Emory University odkryli, że atomy potrafią wzmocnić wspólny rozbłysk światła – nadpromienistość – gdy zaczynają ze sobą oddziaływać. To subtelne zjawisko kwantowe może w przyszłości stać się kluczem do szybszych baterii, wydajniejszych sieci i nowych źródeł energii światła. Zespół fizyków z Uniwersytetu Warszawskiego i Emory University w Atlancie odkrył, że […]

Kosmiczne zagadki rzadko bywają tak intrygujące jak ta. Wyobraźcie sobie, że półtonowy wojskowy satelita nagle zmienia pozycję bez wyraźnego powodu, a przez pół wieku nikt nie potrafi wyjaśnić, jak do tego doszło. Ta niezwykła zagadka od dziesięcioleci spędza sen z powiek specjalistom od technologii kosmicznych. Brytyjski satelita komunikacyjny Skynet-1A, który miał spokojnie dryfować w przestrzeni […]

Co kryje się pod taflą Morza Egejskiego? Tureccy archeolodzy natrafili na ślady, które mogą nieźle namieszać. W okolicach nadmorskiego Ayvalık odkryto pozostałości terenów, które przed tysiącami lat mogły tworzyć naturalne połączenie między Anatolią a Europą. To znalezisko rzuca nowe światło na drogi, którymi wędrowali pierwsi ludzie. Dotychczasowe teorie koncentrowały się głównie na szlakach bałkańskich i […]