Analiza genetyczna szczątków mających około 45 000 lat i znalezionych w jaskini Baczo Kiro w środkowej Bułgarii wykazała ich zaskakująco wysoki stopień powiązania z ówczesnymi populacjami wschodnioazjatyckimi. Koneksje te były znacznie bardziej wyraźne niż względem współczesnych Europejczyków. Właśnie dlatego archeolodzy zaczęli zastanawiać się, jak dokładnie mogła przebiegać migracja Homo sapiens z Afryki. Historia ta jest znacznie bardziej skomplikowana niż pierwotnie sądzono.
Szczątki sprzed 45 000 lat
Za badaniami w tej sprawie stoją przedstawiciele Uniwersytetu Padewskiego oraz Uniwersytetu Bolońskiego, którzy zaprezentowali swoje odkrycia na łamach Genome Biology and Evolution. Główny wniosek płynący z dokonań naukowców jest następujący: osobniki, które dotarły do Azji, radziły sobie dobrze, dlatego ich materiał genetyczny można wykrywać nawet obecnie. Na Zachodzie wydarzyło się jednak coś zupełnie innego, co doprowadziło do upadku tamtej linii.
Kluczem do rozwiązania zagadki mogą okazać się szczątki kobiety, które znaleziono na terenie dzisiejszych Czech. Nie udało się jeszcze określić wieku kości w oparciu o metodę datowania radiowęglowego, jednak analizy genetyczne wykazały, iż musiała ona umrzeć ponad 45 000 lat temu. Jej przodkowie nie byli natomiast blisko spokrewnieni ani ze współczesnymi Europejczykami, ani z Azjatami. Historia jej grupy musiała więc być krótkotrwała.
Wskazówek dostarcza też fakt, że mniej więcej w tym samym okresie z Ziemi zniknęli neandertalczycy. Pozwala to doszukiwać się powiązań między wyginięciem tego gatunku oraz śmiercią europejskiej grupy Homo sapiens. Około 7000 lat później na Zachód ruszyła kolejna fala, za sprawą której został on zasiedlony na stałe. To właśnie dzięki tej migracji utworzyły się linie związane z kulturami istniejącymi aż do dziś. Archeolodzy chcą jednak określić dokładną lokalizację miejsca, z którego dotarła ówczesna fala migracji. Jeszcze trudniejsze może się okazać ustalenia przyczyn stojących za podjęciem decyzji o ruszeniu na Stary Kontynent.
Niejasne powiązania między Homo sapiens a Homo neanderthalensis
O ile jednoczesne występowanie człowieka rozumnego i neandertalczyka na tych samych terenach nie jest obecnie niczym zaskakującym, tak relacje łączące oba te gatunki wydają się znacznie bardziej skomplikowane. Istnieją bowiem dowody na krzyżowanie się ich przedstawicieli, ale wszystko wskazuje również na to, że między Homo sapiens a Homo neanderthalensis dochodziło do regularnych walk. Teorii dotyczących zniknięcia tego drugiego jest wiele, a wśród najpopularniejszych wymienia się słabsze przystosowanie do zmian klimatu, komplikacje okołoporodowe związane ze zbyt dużą objętością mózgów noworodków czy wreszcie wybicie neandertalczyków w konfliktach zbrojnych.