Fale grawitacyjne przez długi czas pozostawały wyłącznie w sferze teoretycznych rozważań. Ich bezpośrednia detekcja stała się faktem zaledwie kilka lat temu, otwierając nowe okno na wszechświat. Teraz naukowcy z Niemiec chcą pójść o krok dalej – nie tylko nasłuchiwać tych kosmicznych szmerów, ale aktywnie na nie wpływać. Zespół z ośrodka badawczego HZDR przedstawił koncepcję eksperymentu, […]

W wysokogórskiej jaskini na południu Włoch, gdzieś w masywie Pollino, przez ponad trzy i pół tysiąca lat spoczywały kości przedstawicieli tajemniczej społeczności. Miejsce to, zwane Grotta della Monaca, skrywało coś więcej niż tylko szczątki – przechowywało zapis genetyczny, który dopiero teraz, dzięki najnowszym badaniom, zaczyna opowiadać swoją historię. Historia ta okazuje się znacznie bardziej złożona, […]

W sercu dżungli Jukatanu, w cieniu jednej z najsłynniejszych piramid świata, szykuje się nietypowe śledztwo. Zamiast kilofów i pędzli, archeolodzy sięgną po technikę rodem z laboratoriów fizyki cząstek. Chodzi o zajrzenie do wnętrza El Castillo w Chichén Itzá bez wiercenia choćby jednego otworu. Czy miony, cząstki przylatujące z głębi kosmosu, pomogą rozwikłać kolejną zagadkę Majów? […]

Największe zmiany mogą zacząć się od próby rozwiązania jednego, uporczywego problemu. Tak było przed trzynastu laty, gdy zespół naukowców z Northwestern University pod kierunkiem Mercouri Kanatzidisa szukał sposobu na zwiększenie trwałości ogniw słonecznych. Działania, skoncentrowane początkowo na zastąpieniu jednego kłopotliwego komponentu, okazały się mieć znacznie szersze konsekwencje niż ktokolwiek mógł wtedy przypuszczać. Dziś materiały perowskitowe […]

W świecie zaawansowanych materiałów magnetycznych panuje od dawna pewien problem. Aby uzyskać pożądane, chiralne właściwości, potrzebne są zwykle ekstremalnie niskie temperatury i potężne, zewnętrzne pola magnetyczne. To duża przeszkoda dla praktycznych zastosowań. Okazuje się, że rozwiązanie tego dylematu może pochodzić z zupełnie nieoczekiwanej strony – ze starożytności. Naukowcy z EPFL oraz Instytutu Maxa Plancka opracowali […]

Na jednym z odległych pól we wschodniej części Norfolk grupa amatorów wyposażonych w wykrywacze metali natrafiła na odkrycie wyjątkowo istotne w kontekście wiedzy o wczesnośredniowiecznej Anglii. To odkrycie skrywa tajemnicę, która sięga czasów, gdy wierzenia i rytuały mocno splatały się z codziennym życiem. Datowany na lata 570-600 zbiór przedmiotów nie został zgubiony przez przypadek. Ktoś […]

Lęk przed tym, co może wyjść z grobu, jest pewnie tak stary, jak sama ludzkość. Choć dziś straszą nas filmy o zombie, nasi dalecy przodkowie mierzyli się z podobnymi obawami na swój, często bardzo fizyczny, sposób. Świadczy o tym niezwykłe znalezisko archeologiczne z Niemiec, które otwiera okno na świat neolitycznych wierzeń i rytuałów. Podczas rutynowych, […]

Przez dekady branża ciężka tkwiła w pewnym technologicznym impasie. Istniała bariera, która wydawała się nie do przejścia, ograniczając marzenia o czystszej produkcji. Chodzi o efektywne podnoszenie niskotemperaturowego ciepła do poziomów, które faktycznie coś znaczą w hutach czy zakładach chemicznych. Wygląda na to, że ktoś wreszcie znalazł na to sposób. Kluczowa granica przebiegała przy 200 stopniach […]

Z perspektywy satelity Półwysep Iberyjski wygląda na stały i niezmienny. Hiszpania oraz Portugalia zdają się tkwić w miejscu, lecz ta pozorna stabilność okazuje się złudzeniem. Pod grubą warstwą skał kontynent wykonuje nieustanny, choć niewiarygodnie powolny ruch. Badacze zajmujący się geodynamiką połączyli niedawno historyczne zapisy sejsmiczne z najnowszymi, satelitarnymi pomiarami odkształceń powierzchni. Wynik ich pracy jest […]

Znalezisko dokonane niedawno w jednej z kluczowych nekropolii pokazuje prawdę o realnym znaczeniu kultu solarnego w epoce piramid. Badacze prowadzący prace w Abusir napotkali na coś wyjątkowego – monumentalne pozostałości budowli sakralnej sprzed kilku tysięcy lat. To nie jest pojedyncza kolumna czy ściana, lecz znacząca część ogromnego założenia architektonicznego, które przez tysiąclecia spoczywało pod piaskami. […]

Co się stanie, gdy ambitny plan imperium legnie w gruzach, zanim na dobre się rozpocznie? W północnej Szwajcarii, w miejscowości Gebenstorf nad rzeką Limmat, archeolodzy odnaleźli właśnie materialny dowód na to, że nawet Rzymianie czasem przegrywali z własnymi ambicjami. Przeprowadzone tam wykopaliska odsłoniły fundamenty wielkiego, nigdy nieukończonego przedsięwzięcia. To, co początkowo uznawano za skromną osadę […]

Energia pozyskiwana dzięki fotowoltaice ma jeden podstawowy mankament – zależy od Słońca. Gdy zachodzi lub zakrywają je chmury, produkcja spada do zera. Co by było, gdyby panele mogły pracować również nocą i w pochmurne dni? To marzenie od dawna nurtuje naukowców i wizjonerów. Okazuje się, że nie tylko ich. Startup Overview Energy przekonał właśnie inwestorów, […]

W zachodniej Rumunii naukowcy natrafili na stanowisko, które na obszarze porównywalnym z niewielkim pokojem zgromadziło setki skamieniałości z końca ery dinozaurów. Miejsce oznaczone jako K2 dostarcza unikalnego spojrzenia na różnorodność życia sprzed około 72 milionów lat, ukazując całą menażerię dawnych stworzeń, które dzieliły ten sam zakątek świata. Paleontolodzy wydobyli stamtąd ponad osiemset skamieniałych szczątków kręgowców, […]

Historię matematyki zwykle zaczynamy od sumeryjskich tabliczek i egipskich papirusów. Okazuje się jednak, że abstrakcyjne myślenie o liczbach i przestrzeni może mieć znacznie głębsze korzenie, ukryte w pozornie zwyczajnych przedmiotach codziennego użytku. Na terenach dawnej Mezopotamii odnaleziono ceramikę liczącą sobie ponad osiem tysięcy lat. Jej zdobienia, przez długi czas uznawane wyłącznie za dekorację, ukrywają ślady […]

Archipelag Bermudów od lat stanowi niemałą zagadkę dla badaczy wnętrza Ziemi. Te 181 wysp, choć powstało w wyniku aktywności wulkanicznej 30-35 milionów lat temu, wciąż góruje nad dnem oceanu, nie wykazując śladów współczesnego pióropusza płaszcza, który podtrzymywałby je od spodu. Co zatem utrzymuje je na powierzchni, skoro większość podobnych, starych struktur dawno by już zniknęła […]

Generatory termoelektryczne, które zamieniają ciepło słoneczne na prąd, od dawna nie mogły konkurować ze zwykłymi panelami fotowoltaicznymi. Ich sprawność była tak znikoma, że nikt nie traktował ich poważnie. Jednak ostatnie badania wskazują, iż dzięki sprytnemu zarządzaniu energią cieplną, mogą one wkrótce zyskać na znaczeniu. Naukowcom z University of Rochester udało się stworzyć urządzenie, którego efektywność […]

Na jednym z najwyższych szczytów Kolorado, w miejscu, gdzie powietrze jest rzadkie, a widoki zapierają dech, trwa wyjątkowy wyścig z czasem. Dosłownie. Na Mount Blue Sky, sięgającym ponad 4300 metrów n.p.m., naukowcy rozmieścili sprzęt, który może zmienić nasze rozumienie fundamentalnych praw fizyki. To nie jest zwykła stacja badawcza, lecz poligon doświadczalny dla jednych z najprecyzyjniejszych […]

Tegoroczne lato przyniosło archeologom i pasjonatom historii niespodziankę, która nieco zmienia mapę starożytnych szlaków. Na zwykłym polu, tuż obok Lipska, leżał przez wieki przedmiot, który nie powinien się tam znaleźć – przynajmniej według dotychczasowej wiedzy. To drobne, zaledwie dwugramowe znalezisko okazało się kluczem do zupełnie nowego rozdziału dziejów środkowej Europy. Odkrycie celtyckiej złotej monety datowanej […]

W północnej części Budapesztu, pod warstwami ziemi i historii, czekała przez siedemnaście stuleci kamienna skrzynia, której nikt nie naruszył od dnia, w którym została zapieczętowana. Hermetycznie zamknięty sarkofag z III wieku to prawdziwy rarytas w świecie archeologii. Większość starożytnych grobów została bowiem splądrowana już w czasach antycznych lub średniowiecza, często krótko po pochówku. Ten jednak […]

Pozorny pech w laboratorium może okazać się wybawieniem dla całego przemysłu akumulatorowego. Podczas rutynowych testów materiałów, które miały służyć zupełnie czemuś innemu, badacze z University of Michigan natknęli się na zjawisko, które zmienia sposób myślenia o wydobyciu jednego z kluczowych surowców naszych czasów. Ich obserwacje dotyczyły słonych roztworów, zwanych solankami, w których drzemią ogromne ilości […]

Głębiny oceanów to wciąż jedno z największych naturalnych tajemnic Ziemi. Zamieszkują je organizmy, których wygląd i zwyczaje przerastają najśmielsze fantazje twórców filmów grozy. Ostatnie badania w odległych zakątkach Oceanu Południowego przyniosły odkrycie, które idealnie wpisuje się w ten mroczny schemat – stworzenia nazwanego przez naukowców „kulą śmierci”. Ta niepozorna, biała istota okazała się aktywnym i […]

Od ponad stu lat archeolodzy głowią się nad zagadką łodzi wydobytej z duńskiego bagna. Teraz, dzięki nowoczesnym metodom badawczym, udało się rozwikłać jedną z jej największych tajemnic. Najnowsze analizy potwierdzają, że zaawansowane techniki budowy okrętów istniały na długo przed epoką wikingów. To nie tylko ciekawostka dla specjalistów. To dowód, iż społeczności zamieszkujące nasze okolice były […]

Przez ponad siedemdziesiąt lat pozostawał jedną z największych zagadek starożytności. Tajemniczy alfabet, którym zapisano fragmenty rękopisów z Qumran – opierał się kolejnym pokoleniom naukowców. Kilkadziesiąt drobnych, poczerniałych i ledwo czytelnych skrawków pergaminu to był cały materiał do badań. Wielu uważało, że złamanie tego kodu jest po prostu niemożliwe. Emmanuel Oliveiro z Uniwersytetu w Groningen postanowił […]

Muzyka towarzyszy nam w dobrych i złych chwilach, zdaje się pulsować w rytmie epoki. Ale co gdybyśmy mogli zmierzyć ten puls, prześledzić jak zmieniały się słowa, które śpiewamy od dekad? Okazuje się, że ktoś właśnie to zrobił, a wyniki tej analizy mówią o nas samych więcej, niż się spodziewaliśmy. Przez pół wieku lista Billboard Hot […]