W górskiej gminie Son Kim 2, gdzie grupa osób zbierających złom, podczas rutynowej pracy, trafiła na coś znacznie cenniejszego niż zwykły metal. Ich znalezisko uruchomiło lawinę zdarzeń, która odsłania przed nami niezwykłą, wielowarstwową historię tego zakątka centralnego Wietnamu. Pod cienką warstwą ziemi, która przez pokolenia żywiła ludzi uprawiających ryż, spoczywało około 15 kilogramów zlepionych ze […]

Przez dziesiątki lat w podręcznikach chemii utrwaliło się jedno założenie: pewne skrajnie reaktywne cząsteczki są absolutnie niestabilne w środowisku wodnym. To przekonanie dotyczyło zwłaszcza karbenów, czyli związków węgla, które w kontakcie z wodą miały ulegać natychmiastowej dezaktywacji. Taki pogląd skutecznie blokował możliwość testowania pewnej śmiałej, liczącej dziesięciolecia teorii dotyczącej fundamentalnych procesów zachodzących w naszych komórkach. […]

Mała wyspa na Bałtyku – taka, na której dziś trudno spotkać coś większego od ptaka – okazuje się wyjątkowo istotnym elementem historii o udomowieniu wilków. Stora Karlsö u wybrzeży Szwecji ma zaledwie 2,5 kilometra kwadratowego lądu, ale to wystarczyło, by na terenie tamtejszych jaskiń doszło do wyjątkowo istotnych odkryć. Chodzi o szczątki wilków sprzed tysięcy […]

Czaszka, która spoczywała w ziemi Etiopii przez półtora miliona lat teraz kwestionuje nasze najprostsze wyobrażenia o pochodzeniu jednego z najbardziej ikonicznych przodków człowieka. Mowa o skamieniałości oznaczonej jako DAN5/P1, wydobytej w regionie Gona. To jeden z zaledwie sześciu w miarę kompletnych okazów z wczesnego plejstocenu znalezionych w tym rejonie Afryki. Jej rekonstrukcja, wymagająca lat żmudnej […]

Mar Menor, największa laguna w zachodniej części Morza Śródziemnego, od lat mierzy się z widocznymi problemami ekologicznymi. Zakwity alg i epizody niedoboru tlenu, które prowadziły do śnięć ryb i małży, są jednak tylko częścią obrazu. Najnowsze badania ujawniają, iż pod powierzchnią kryje się dużo poważniejsze, całkowicie niewidoczne niebezpieczeństwo. Okazuje się, że do już znanych źródeł […]

Niesamowity drewniany przedmiot przeleżał w ziemi pełne tysiąclecie, ukryty w grobowcu statku wikingów. Podczas gdy większość znalezisk z miejsca pochówku w Oseberg zamieniła się w bezkształtną próchnicę, to jedno wiadro przetrwało w tak dobrym stanie, że wygląda, jakby dopiero co opuściło warsztat rzemieślnika. Jego tajemnica nie polega jednak tylko na doskonałym zachowaniu, ale również na […]

Chińscy badacze w końcu natrafili na to, czego szukali od pokoleń. Gdzieś w północno-zachodniej części kraju, ukryty pod warstwami ziemi i czasu, leżał zapomniany fragment jednego z największych projektów infrastrukturalnych starożytności. Pokazuje on, jak ogromne były ambicje i możliwości państwa, które po raz pierwszy zjednoczyło Chiny. Odnaleziony odcinek mierzy trzynaście kilometrów i jest częścią legendarnej […]

Produkcja stali od dawna stanowi jeden z najtrudniejszych do rozwiązania problemów klimatycznych. Przemysł ten odpowiada za znaczną część globalnych emisji, a zapotrzebowanie na ten podstawowy materiał wciąż rośnie. Wygląda jednak na to, że w Chinach podjęto realny krok, który może zmienić reguły gry nie tylko na papierze, ale w praktyce. Pod koniec ubiegłego roku, w […]

Gdy mowa o skamieniałościach, przed oczami stają nam zwykle skamieniałe odciski pradawnych stworzeń. Dotychczasowe badania koncentrowały się przede wszystkim na ich kształtach, budowie kości czy ewentualnych szczątkach materiału genetycznego. Okazuje się jednak, że mogą one skrywać o wiele bardziej intymne szczegóły z życia organizmów, takie jak zapis ich biologii na poziomie molekularnym. Naukowcom z NYU […]

Najważniejsze odkrycia często przychodzą niespodziewanie, a ich bohaterami bywają zwykli ludzie – a czasem nawet ich zwierzęta. Tak było we wrześniu 1940 roku, gdy nastoletni Marcel Ravidat wybrał się na spacer ze swoim psem o imieniu Robot. Las w pobliżu Montignac w regionie Dordogne skrywał coś więcej niż tylko drzewa i dzikie zwierzęta. 12 września […]

W 1969 roku archeolog Ignacio Barandiarán natrafił na małe schronisko skalne u podnóża hiszpańskich Pirenejów. Miejsce wyglądało obiecująco, ale przez dekady właściwie o nim zapomniano, pozostawiając je w spokoju. Dopiero latem ubiegłego roku naukowcy postanowili dokładnie je zbadać. To, co znaleźli, było niczym wgląd w życie społeczności sprzed 7000 lat. I to takiej, która właśnie […]

Tańsze w produkcji od krzemu i wykazujące znakomitą sprawność w warunkach laboratoryjnych, perowskity okazywały się mimo to niepraktyczne. Ich fundamentalną wadą była ekstremalna niestabilność, przez która panele degradują w ciągu tygodni, gdy te krzemowe bez problemu pracują dziesiątki lat. Ta sytuacja może się wreszcie zmienić. Badacze z Purdue University i Emory University twierdzą, że opracowali […]

Wyobraźcie sobie, że czas płynie nieco wolniej. Nie na tyle, byście to zauważyli, ale na tyle, by wpłynąć na precyzyjne systemy, od których zależy współczesny świat. Właśnie coś takiego wydarzyło się w ostatnich dniach w Stanach Zjednoczonych. Przez tydzień oficjalny czas tego kraju oddalał się od swojego idealnego tempa. Przyczyna okazała się prozaiczna i nieco […]

Pożar, który w 2019 roku strawił dach paryskiej katedry Notre Dame, okazał się paradoksalnie początkiem fascynującego śledztwa archeologicznego. Gdy ruszyły prace zabezpieczające i renowacyjne, pod zniszczoną posadzką ukazały się tajemnice skrywane przez stulecia. Nie chodziło już tylko o odtworzenie średniowiecznej konstrukcji, ale o odkrycie całkowicie nieznanej warstwy historii tego miejsca. Podczas rutynowych badań archeolodzy natrafili […]

Czy sekret długiego życia może kryć się w echu zamierzchłych czasów, w materiale genetycznym odziedziczonym po ludziach, którzy przemierzali Europę w epoce lodowcowej? Najnowsze badania włoskich naukowców rzucają nowe, intrygujące światło na zagadkę długowieczności. Sugerują, że odpowiedź na pytanie, dlaczego niektórzy dożywają stu lat, może być zapisana nie w nowoczesnych terapiach, lecz głęboko w naszej […]

W jednej z hut stali na południowym zachodzie Chin zamknięto pewien rozdział w historii energetyki. Po stuleciu, w którym para wodna niepodzielnie rządziła w produkcji prądu, czas na zmianę. Generator Chaotan One, który podłączono do sieci w listopadzie tego roku, zamiast pary używa nadkrytycznego dwutlenku węgla. Na razie to tylko dwa bloki po 15 megawatów […]

Czy kiedykolwiek przesuwałeś dłonią po piasku, mając nieodparte wrażenie, że coś jest pod spodem? Mowa o sytuacji, w której wyczuwasz obecność przedmiotu, zanim w ogóle go dotkniesz, co okazuje się realną zdolnością ludzkiego organizmu. Badacze z Londynu postanowili sprawdzić tę kwestię w laboratorium. Ich praca może doprowadzić do poważnej zmiany podejścia do nauki o ludzkich […]

Podczas rutynowych prac archeologicznych przed budową drogi dojazdowej do farmy wiatrowej w południowej Szkocji, badacze natknęli się na coś, czego w tej okolicy nie powinno być. Kurhan z epoki brązu zawierający szczątki co najmniej ośmiu osób, pochowanych w pośpiechu ponad trzy tysiące lat temu. Region ten przez lata uchodził za praktycznie niezamieszkały w tamtym okresie, […]

Wał Hadriana miał być nie tylko militarną barierą, ale i symbolem porządku oraz cywilizacyjnej przewagi Rzymu. Fort Vindolanda, z komunalnymi latrynami oraz systemem odprowadzania wody, ujawnił jednak nieco inny obraz ówczesnego życia. Dzięki zorganizowanym wykopaliskom archeolodzy poznali zupełnie inną, mniej heroiczną rzeczywistość codziennego życia garnizonu. Analiza osadów z kanału latrynowego ujawniła obecność trzech groźnych pasożytów […]

Fizyka kwantowa właśnie dostarczyła nam zagadki, której rozwiązanie może wpłynąć na technologię, z której korzystamy na co dzień. W międzynarodowych laboratoriach zaobserwowano coś niezwykłego na styku dwóch światów: organicznych związków chemicznych i niezwykle cienkich, dwuwymiarowych materiałów. To odkrycie nie jest abstrakcyjnym tworem teoretycznym – ma bardzo konkretny, mierzalny efekt, który naukowcy z Uniwersytetów w Getyndze, […]

Międzynarodowa ekipa badawcza natrafiła na coś, co pokazuje, jak wiele niespodzianek może kryć się w miejscach, w których panuje absolutna ciemność i ciśnienie zdolne zgniatać stal. Podczas wyprawy Ocean Census Arctic Deep–EXTREME24 na Grzbiecie Molloy naukowcy zobaczyli coś niezwykłego. Olbrzymie pióropusze gazu, ślady dawnej ropy naftowej i tętniące życiem ekosystemy tam, gdzie spodziewano się jedynie […]

U wybrzeży Krymu, w okolicach Sewastopola, archeolodzy odkopali kolejny fragment historii. Tym razem ich uwagę przykuła podwodna, kamienna konstrukcja, która od wieków spoczywała na dnie. Czy to pozostałość po potężnych umocnieniach? A może ślad po antycznych inżynierach, którzy zmagali się z siłą żywiołu? To odkrycie otwiera nowy rozdział w badaniu Chersonezu, greckiej kolonii o burzliwej […]

Na zachodzie Indii, wśród rozległych pastwisk kryje się niezwykła zagadka sprzed wieków. Miejscowi miłośnicy przyrody natrafili tam na coś, co wcale nie przypomina typowych ruin. Ta precyzyjna konstrukcja okazuje się wyjątkowo istotna w kontekście dyskusji o skali starożytnych kontaktów między cywilizacjami. Naukowcy mówią o świeżym spojrzeniu na dalekosiężne szlaki, którymi wędrowały niegdyś towary i idee. […]

Energetyka jądrowa od lat mierzy się z jednym podstawowym zarzutem, który przyćmiewa nawet jej bezemisyjny charakter. Zużyte paliwo i związane z nim radioaktywne odpady to problem, z którym świat nie potrafi się uporać w sposób społecznie akceptowalny. Sytuacja już wkrótce może ulec zmianie, ponieważ naukowcy z University of Mississippi, University of Idaho i innych ośrodków […]