Pochodzenie Katarzyny I, żony i następczyni cara Rosji Piotra I Wielkiego, od wieków budzi dyskusje wśród historyków. Według najbardziej rozpowszechnionej tezy Marta Skowrońska (przyszła Katarzyna Aleksiejewna) urodziła się 15 kwietnia 1684 r. w Jakobstadt w Inflantach (obecnie Jēkabpils na Łotwie) jako córka litewskiego chłopa Samuela Skowrońskiego, który zbiegł z dworu hrabiego Kazimierza Jana Sapiehy, i Doroty Hann lub Elżbiety Moritz. Po przedwczesnej śmierci rodziców przyszłą carycą zajęła się ciotka Anna Maria Wasilewska lub Wesołowska, a następnie pastor Johann Ernst Glück. Po krótkiej służbie u marszałka Borysa Szeremietiewa Skowrońska zatrudniła się jako praczka u przyjaciela Piotra I Aleksandra Mienszykowa i tam nawiązała romans z władcą Rosji.
W XIX wieku na Litwie powszechne było jednak przekonanie, że Marta Skowrońska nie była zwyczajną chłopką z Inflant, lecz polską szlachcianką z rodu Skowrońskich herbu Tępa Podkowa. Miejscowi pokazywali nawet podróżującym po Wilnie historykom dom przy ulicy Wiłkomierskiej na Śnipiszkach w centrum miasta, w którym według tradycji miała się urodzić Katarzyna I. Czyżby caryca Rosji faktycznie mogła poszczycić się szlacheckim rodowodem? Sprawa budzi wiele wątpliwości, tym bardziej że XVIII-wieczny genealog Kasper Niesiecki w swym herbarzu, pisząc o Skowrońskich herbu Tępa Podkowa, o rzekomej najwybitniejszej przedstawicielce rodu nie wspomina.
Kilka lat temu pojawiła się kolejna teoria na temat szlacheckiego pochodzenia władczyni, tym razem wywodząca ją z… Kolbuszowej na Podkarparciu. Według regionalistów Kazimierza Skowrońskiego i Mariana Piórka, Katarzyna I miała pochodzić z rodu Skowrońskich herbu Jastrzębiec. Jej ojciec miał uciec z Kolbuszowej do Inflant po zabiciu innego szlachcica ze swojej okolicy. Rewelacje podkarpackich badaczy należy jednak traktować z przymrużeniem oka – sam herb Jastrzębiec Skowrońscy otrzymali dopiero w 1791 r.
Jeżeli nawet Katarzyna I rzeczywiście pochodziła z rodziny chłopskiej, po objęciu tronu carskiego zapewniła swym krewnym nobilitację. 5 stycznia 1727 r. jej starsi bracia Karol i Fiodor zostali zaliczeni do grona rosyjskich hrabiów, a kolejni przedstawiciele rodu Skawrońskich zajmowali ważne stanowiska na carskim dworze.