W Polsce od 2023 roku trwa pilotaż programu „Dobry posiłek w szpitalu”. Cele są dwa. Po pierwsze – najważniejsze – zdrowe posiłki, przygotowane z wykorzystaniem aktualnej wiedzy z zakresu dietetyki, pomagają pacjentom szybciej wrócić do zdrowia i znacznie poprawiają ich samopoczucie. Wiem też, że są smaczne, co może rozjaśnić ponurą rzeczywistość chorych.
Po drugie, prezentacja prawidłowo skomponowanego jadłospisu pełni funkcję edukacyjną. To również jest potrzebne osobom wracającym do zdrowia. Gdy już opuszczą szpital, będą mogły korzystać z dobrych wzorców w domach.
Dobry posiłek w szpitalu jest jak lek
Ministerstwo Zdrowia testuje program w szpitalach, a w międzyczasie powstał projekt nowego rozporządzenia. Jego przedmiotem jest właśnie żywienie w placówkach leczniczych. W końcu jedzenie również leczy. W najbliższych miesiącach zostanie oficjalnie przyjęte jako integralna część procesu leczenia.
Resort planuje wprowadzić jednolite standardy żywienia pacjentów przebywających w szpitalach i podobnych placówkach. Posiłki zostaną przygotowane przez dietetyków zgodnie z aktualną wiedzą. Będą prawidłowo skomponowane, a także dopasowane do stanu pacjentów (w tym stanu odżywienia) i przechodzonych chorób, by uniknąć produktów przeciwwskazanych.
Resort zdrowia planuje dobrać posiłki w szpitalach także do wieku pacjentów. Będą osobne jadłospisy dla dzieci, młodzieży, dorosłych, kobiet w ciąży i karmiących. Jeśli będzie to możliwe, posiłek w szpitalu zostanie dopasowany także do norm kulturowych i przekonań, można więc liczyć nawet na dania wegetariańskie albo koszerne.
Od strony szpitalnej kuchni zaś zaplanowane zostało jednolite nazewnictwo i kodowanie diet szpitalnych, szczegółowe wymagania dotyczące wartości energetycznej każdego posiłku oraz zawartości składników odżywczych. Zostanie przygotowany także wykaz produktów zalecanych i odradzanych dla poszczególnych diet. Rodzaj i czas trwania diety dobierać będzie lekarz na podstawie oceny stanu zdrowia pacjenta, a w razie potrzeby skonsultuje się z dietetykiem i zaleci modyfikacje. Co ważne, nowe zasady będą obowiązywać zarówno gdy posiłki są przygotowywane w placówce, jak i gdy dostarcza je zewnętrzna firma cateringowa.
Placówki lecznicze będą miały obowiązek regularnie sprawdzać jakość posiłków. Konieczne będą okresowe badania laboratoryjne, liczyć się będą także opinie pacjentów. Z kolei na stronach internetowych podmiotów konieczne będzie umieszczenie sekcji „Żywienie dla zdrowia”, gdzie wszyscy zainteresowani będą mogli znaleźć stosowane jadłospisy, wyniki badań laboratoryjnych oraz materiały edukacyjne. Pacjenci będą mogli w tym miejscu także zgłaszać swoje uwagi.
Czy to podniesie koszty leczenia? Rzeczywiście odżywczy, prawidłowo skomponowany i kontrolowany posiłek w szpitalu będzie bardziej kosztowny. Odpowiednie żywienie pacjentów przyniesie jednak korzyści na innym froncie. Pacjenci będą spędzać mniej czasu w szpitalach i będą rzadziej do nich wracać. To z nawiązką zrekompensuje wydatki na żywienie. Placówki dostaną też wsparcie finansowe, które ułatwi wprowadzanie zmian.
Pełna treść projektu rozporządzenia znajduje się na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Ministerstwo Zdrowia właśnie przekazało go do konsultacji publicznych i zaprasza do zgłaszania poprawek. Można to zrobić do 15 lipca 2025.