Dom, który przetrwał dzięki pożarowi
Paradoksalnie to właśnie katastrofa zapewniła przetrwanie budowli z wczesnej epoki brązu. Pożar, który około 2500 roku p.n.e. strawił drewnianą konstrukcję, wypalił jednocześnie gliniane ściany, nadając im niemal kamienną trwałość. W środku archeolodzy odkryli prawdziwą kapsułę czasu – ceramiczne naczynia, narzędzia z brązu i kości, a nawet pojemniki na żywność pozostawione tam, gdzie je porzucili uciekający przed ogniem mieszkańcy. Szczególnie interesujące okazały się zwęglone winogrona, które sugerują, że tradycje winiarskie w regionie Çal sięgają znacznie głębiej w przeszłość niż dotychczas przypuszczano. Badania archeobotaniczne ujawniły również ślady uprawy pszenicy i fig, co wskazuje na zróżnicowaną gospodarkę rolną tamtejszej społeczności.
Czytaj też: W meksykańskiej dziczy kryło się świetnie zachowane miasto. Powstało na długo przed Kolumbem
Każda warstwa w Aşağıseyit opowiada historię – od gospodarstw domowych epoki brązu po hellenistyczne fortyfikacje – oferując rzadką okazję do prześledzenia transformacji życia anatolijskiego na przestrzeni tysięcy lat – tłumaczy Erim Konakçı z Uniwersytetu Demokracji w Izmirze
Nie mniej ważnym odkryciem okazały się mury obronne z III wieku p.n.e. Fortyfikacja powstała w burzliwym okresie konfliktów między Galatami a imperium Seleucydów, strzegąc strategicznych szlaków handlowych biegnących przez dolinę rzeki Büyük Menderes. Położenie na wzniesieniu zapewniało doskonałą kontrolę nad okolicznymi terenami. Co ciekawe, późniejsze osadnictwo ominęło tę konstrukcję, co pozwoliło jej przetrwać w niemal nienaruszonym stanie. To rzadkość w archeologii, gdzie zazwyczaj kolejne pokolenia budowały na ruinach poprzedników, zacierając ślady wcześniejszych epok.
Długoletnie badania przynoszą efekty
Wykopaliska na kopcu Aşağıseyit prowadzone są od 2001 roku pod kierunkiem Erima Konakçı. Przez ponad dwie dekady badań udało się zidentyfikować osiem różnych faz osadniczych, tworzących ciągłą sekwencję od późnego chalkolitu po czasy rzymskie. Stanowisko okazało się znacznie bardziej złożone niż typowa osada rolnicza – pełniło funkcję strategicznego centrum wojskowego i kulturalnego. Wśród bardziej osobliwych znalezisk warto wymienić pochówki niemowląt w ceramicznych naczyniach, praktykę rytualną obserwowaną również na innych stanowiskach z epoki brązu w Anatolii. Odkrycie to rzuca światło na wczesne wierzenia duchowe dotyczące życia i odrodzenia.
Spalony dom stanowi nie tylko tragiczne wydarzenie, lecz również kapsułę czasu. Dzięki jego warstwie zniszczenia możemy zrekonstruować wzorce diety, rzemiosła i wierzeń, które kształtowały codzienne życie tych starożytnych mieszkańców – dodaje Konakçı
Czytaj też: Pradawne tabliczki z Alalachu wskazują na istnienie nieznanego hetyckiego księcia
Planowane badania obejmą datowanie radiowęglowe i analizy mikromorfologiczne, które pozwolą lepiej zrozumieć czynniki środowiskowe wpływające na długotrwałe zasiedlenie tego miejsca. Wszystkie znalezione artefakty trafią do Muzeum Archeologicznego w Denizli, wzbogacając zarówno zbiory naukowe, jak i ofertę turystyczną regionu. Stanowisko w Aşağıseyit dostarcza cennych danych o życiu w zachodniej Anatolii na przestrzeni tysięcy lat: od rolników epoki brązu po hellenistycznych żołnierzy i rzymskich administratorów. Znaleziska te pokazują, jak strategiczne położenie wpływało na rozwój osadnictwa przez kolejne epoki. Miejsce to służyło różnym celom – od rolniczych po militarne – pozostawiając po sobie warstwy historii, które dopiero teraz zaczynają opowiadać swoją historię.