Bohaterem najnowszego artykułu naukowego opublikowanego w periodyku naukowym Astronomy and Astrophysics Letters jest tajemniczy obiekt o nazwie katalogowej XMMU J173203.3-344518. Wstępnie podejrzewano, że jest to absolutnie najmniejsza znana gwiazda neutronowa, czyli pozostałość po masywnej gwieździe, która wyczerpała zapasy paliwa w swoim wnętrzu i zapadła się na siebie pod wpływem własnej grawitacji. Ciśnienie działające na jądro takiej gwiazdy w tym momencie sprawia, że elektrony są wciskane do jądra atomowego, przez co wcześniej dodatnie protony tracą swój ładunek i stają się neutronami. W odpowiednich warunkach tj. jeżeli gwiazda nie była zbyt masywna (masa 8-10 mas Słońca), nie dojdzie do przezwyciężenia sił jądrowych i powstanie gwiazda neutronowa, czyli obiekt o średnicy zaledwie kilkunastu kilometrów, w którym upakowana będzie masa od 1,25 do 2,16 mas Ziemi. Te granice są jednak niewyraźne. Najlżejsza dotychczas odkryta gwiazda neutronowa ma masę zaledwie 1,17 masy Słońca. I tu właśnie pojawia się problem.
Czyli jednak gwiazda dziwna?
Pierwotnie przyjmowano, że XMMU J173203.3-344518 znajduje się 10 000 lat świetlnych od Ziemi. Pomiary masy zaskakiwały, bowiem obiekt przypominający gwiazdę neutronową w centrum pozostałości po supernowej HESS J1731-347 miał masę zaledwie 0,77 masy Słońca. Gwiazdy neutronowe o tak niskiej masie po prostu nie powinny istnieć.
Czytaj także: Gwiazda neutronowa: czym jest i jak powstaje? Czy zawdzięczamy jej powstanie Ziemi?
W 2022 roku naukowcy z Uniwersytetu w Tybindze w Niemczech postanowili ponownie zmierzyć odległość do obiektu. Okazało się, że owa gwiazda znajduje się nieco bliżej, zaledwie 8150 lat świetlnych od Ziemi. Skoro jednak obiekt znajduje się bliżej, a wygląda tak jak wygląda, to konieczne było ponowne oszacowanie jego rozmiarów i masy. To wtedy po raz pierwszy pojawił się pomysł, że być może nie mamy tutaj do czynienia z gwiazdą neutronową, a hipotetyczną gwiazdą dziwną, która składa się – jak sama nazwa wskazuje – z kwarków dziwnych.
Teraz nowy zespół naukowców postanowił przyjrzeć się tej propozycji i ponownie zmierzył wszystkie parametry samej gwiazdy. Wyniki były zaskakujące: wszystkie cechy obserwowanej gwiazdy zgadzają się z wynikami teoretycznych równań i modeli opisujących obiekt składający się z materii dziwnej.
Możliwe zatem, że mamy tutaj do czynienia z obiektem absolutnie niespotykanym. Czy tak faktycznie jest? Tego zapewne dowiemy się dopiero za jakiś czas. XMMU J173203.3-344518 potrzebuje jeszcze wielu dodatkowych badań, abyśmy mogli się dowiedzieć, z czego tak naprawdę się składa. Nie zmienia to faktu, że jest to obiekt fascynujący, niezależnie od tego czy jest to gwiazda dziwna, czy najlżejsza znana gwiazda neutronowa. W obu przypadkach wyjaśnienie cech tego obiektu będzie ogromnym wyzwaniem dla teoretyków.