Prawda o Xiongnu, pierwszym koczowniczym imperium na świecie, wreszcie ujrzała światło dzienne dzięki żmudnym wykopaliskom archeologicznym prowadzonym przez naukowców z Max Planck Institutes for Evolutionary Anthropology and Geoanthropology. Okazało się, że lud ten mógł pochwalić się dużą różnorodnością genetyczną – nie tylko w obrębie całego imperium, ale także poszczególnych rodzin. Szczegóły opisane w czasopiśmie Science Advances wyjaśniają, jak właściwie funkcjonowało pierwsze koczownicze imperium Mongolii.
W imperium Xiongnu kobiety były ważniejsze, niż sądziliśmy
W przeciwieństwie do swoich sąsiadów, lud Xiongnu nigdy nie wykształcił pisma, więc jedyne istniejące zapisy historyczne pochodzą niemal w całości od ich rywali i wrogów. Informacje przekazywane m.in. przez kronikarzy z dynastii Han dostarczają niewiele przydatnych informacji o mongolskim imperium, nie mówiąc o szczegółach dotyczących polityki czy organizacji społecznej.
Czytaj też: Imperium Rzymskie przez długi czas handlowało z tym krajem, co zapewniło im wiele egzotycznych darów
Naukowcy z niemieckiego instytutu przeprowadzili dogłębne badania genetyczne na dwóch cmentarzach elit cesarskich Xiongnu wzdłuż zachodniej granicy imperium: Takhiltyn Khotgor i Shombuuzyn Belchir.
Juhyeon Lee, doktorant z Seoul National University, wyjaśnia:
Wiedzieliśmy, że Xiongnu mieli wysoki stopień różnorodności genetycznej, ale z powodu braku danych genomowych w skali społeczności pozostawało niejasne, czy ta różnorodność wyłoniła się z heterogenicznej mozaiki lokalnie homogenicznych społeczności, czy też lokalne społeczności same były genetycznie zróżnicowane. Chcieliśmy wiedzieć, jak taka genetyczna różnorodność była zorganizowana w różnych skalach społecznych i politycznych, a także w odniesieniu do władzy, bogactwa i płci.
Osoby z obu cmentarzy wykazywały dużą różnorodność genetyczną, porównywalną do tego, co można było dostrzec w całym imperium Xiongnu. To potwierdza, że mówimy o imperium wieloetnicznym, choć duża część tej różnorodności była rozwarstwiona przez status. Osoby o najniższym statusie (np. służba elit) wykazywały najwyższą różnorodność genetyczną i heterogeniczność, co wskazuje, że osoby te pochodziły albo z odległych części imperium, albo spoza niego. Z kolei lokalne i arystokratyczne elity były obdarzone niższą różnorodnością genetyczną oraz wyższym odsetkiem wschodnioeuroazjatyckich przodów.
Prof. Choongwon Jeong z Seoul National University wyjaśnia:
Mamy teraz lepsze pojęcie o tym, jak Xiongnu rozszerzyli swoje imperium poprzez włączenie rozbieżnych grup, wykorzystanie małżeństwa i pokrewieństwa do budowy imperium.
Badania potwierdziły także, że kobiety Xiongnu odgrywały szczególnie ważne role polityczne w ekspansji i integracji nowych terytoriów wzdłuż granicy imperium. Odkryto, że na cmentarzu Takhiltyn Khotgor najwspanialsze grobowce zostały wzniesione dla kobiet, a każda z nich była otoczona rzeszą zwykłych mężczyzn pochowanych w prostych grobach.
Choć imperium Xiongnu ostatecznie rozpadło się pod koniec I wieku n.e., wyniki badań wskazują na jego trwałe społeczne i kulturowe dziedzictwo.