Dziwaczne plamy nagiej ziemi, zwane potocznie “kręgami wróżek”, fascynują naukowców od lat. Proponowano różne teorie ich powstawania, ściśle powiązane z miejscem ich występowania, czyli pustynią Namib. Ale wydaje się, że przez te wszystkie lata, coś ważnego nam umykało. Kręgi wróżek odkryto w 263 lokalizacjach w 15 różnych krajach, m.in. Sahelu, Madagaskarze i Azji Środkowo-Zachodniej. Te rewelacje mogą w końcu pomóc ustalić, co je powoduje. Szczegóły opisano w czasopiśmie PNAS.
Czytaj też: Ziemia podziurawiona jak ser szwajcarski. Tajemnicze kręgi na pustyni Namib wyjaśnione
Dr Emilio Guirado z Uniwersytetu w Alicante w Hiszpanii mówi:
Przeprowadziliśmy globalną i systematyczną ocenę wzorców roślinności przypominających kręgi wróżek i odkryliśmy setki lokalizacji przypominających takie struktury na trzech kontynentach. Nasze badanie zapewnia wgląd w ekologię i biogeografię tych fascynujących wzorów roślinności oraz pierwszy atlas ich globalnego rozmieszczenia.
Kręgi wróżek nie tylko na pustyni Namib
Kręgi wróżek to prawdziwa ekologiczna zagadka. Pojawiają się na obszarach pustynnych jako okrągłe, jałowe “plamy” porośnięte niską trawiastą roślinnością, nie dotykające się nakładające się na siebie. Hipotez ich powstania było naprawdę sporo – od uderzenia meteorytu, przez działalność bakterii, po skażenie radioaktywne – ale żadna nie okazała się poprawna.
Czytaj też: Wymrzemy tak samo jak dinozaury. Kiedy przyjdzie zagłada?
Najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie mówiło, że kręgi wróżek są spowodowane działalnością termitów. Teoria ta była szeroko dyskutowana, a najnowsze badania sugerują, że niewielkie owady faktycznie mogą odgrywać pewną rolę w powstawaniu wspomnianych kręgów.
Częścią problemu jest to, że kręgi wróżek znajdują się w częściach świata, które są niegościnne i trudno dostępne. Wiele badań opiera się na zdjęciach z dronów i satelitach. Naukowcy zdali sobie sprawę, że jest to narzędzie potężniejsze, niż nam się wydawało – jeśli znajdziemy więcej krajobrazów, w których można znaleźć te dziwne formacje, będziemy mogli szukać tego, co czyni je podobnymi, zamiast skupiać się tylko na różnicach.
Przeprowadzono badanie systematyczne przy użyciu zdjęć satelitarnych o bardzo wysokiej rozdzielczości i wykorzystano uczenie maszynowe do analizy wyników, aby dokładnie zbadać 574 799 działek o powierzchni 574 799 hektarów na całym świecie. Ta żmudna analiza nagrodziła naukowców znacznie rozbudowanym atlasem miejsc kręgów wróżek.
Naukowcy twierdzą, że informacje te pomogą zawęzić przyczyny występowania kręgów wróżek. Stało się tak, ponieważ udało im się zidentyfikować specyficzne cechy wspólne dla wszystkich miejsc, w których można znaleźć wróżkowe kręgi. Należą do nich bardzo suche i pustynne środowisko; wysokie temperatury i duża sezonowość opadów; a także gleba o bardzo niskiej zawartości składników odżywczych i dużej zawartości piasku.
Odkryto także, że obszary z kręgami wróżek wykazują w czasie bardziej stabilną produktywność roślinności niż otaczające je obszary. Dr Guirado twierdzi, że ich odkrycia mogą pomóc w zidentyfikowaniu specyficznych dla regionu powodów, dla których mogą pojawiać się te kręgi.
Dr Emilio Guirado wyjaśnia:
Nasza praca toruje drogę do dalszych badań nad funkcjonalnymi konsekwencjami tych struktur roślinnych, które czynią ekosystemy bardziej stabilnymi i mogą pomóc im uniknąć punktów krytycznych związanych ze zmianą klimatu.