Zespół uczonych z Uniwersytetu Stanowego Ohio przebadali trendy w ewolucji, jakie doprowadziły gatunek Homo sapiens do stanu obecnego. Chyba dla nikogo nie będzie zaskoczeniem, że ogromny wpływ na adaptację miał rozwój rolnictwa. Szczegóły opisano w PNAS.
Czytaj też: Młodzi ludzie rezygnują z alkoholu, ale w zamian stosują inną używkę
Prof. Clark Spencer Larsen, antropolog z Uniwersytetu Stanowego Ohio, mówi:
Nasz nowoczesny świat tak naprawdę zaczął się wraz z pojawieniem się rolnictwa. Przejście od żerowania do rolnictwa zmieniło wszystko. Wraz z uprawami żywności, ludzie zasiali również nasiona dla wielu najbardziej dokuczliwych problemów współczesnego społeczeństwa.
Jak zmienili się ludzie przez ostatnie 12 000 lat?
Prof. Larsen specjalizuje się w badaniu ostatnich 12 000 lat zachowań, adaptacji i ewolucji, które ukształtowały to, kim jesteśmy obecnie. Zdaniem naukowca, wszystkie główne problemy społeczne, mają swoje korzenie w starożytności.
Prof. Larsen mówi:
Nie dotarliśmy do miejsca, w którym jesteśmy teraz przez przypadek. Dzisiejsze problemy z wojną, nierównością, chorobami i ubogą dietą wynikają ze zmian, które zaszły, gdy pojawiło się rolnictwo.
Przejście od poszukiwania pożywienia do rolnictwa doprowadziło ludzi, którzy skupiali się na niezbyt skomplikowanych czynnościach, do tworzenia osad i prowadzenia bardziej osiadłego trybu życia. Uprawa żywności umożliwiła wzrost populacji świata z ok. 10 mln w późniejszym plejstocenie do ponad 8 mld obecnie.
Miało to jednak swoją cenę. Zróżnicowana dieta poszukiwaczy została zastąpiona znacznie bardziej ograniczoną dietą udomowionych roślin i zwierząt, które często miały obniżoną jakość odżywczą. Inną ważną zmianą w diecie ludzi było dodanie nabiału. Niedawno naukowcy zbadali kamień nazębny znaleziony w szczątkach, aby pokazać najwcześniejsze dowody na spożycie mleka datowane na około 5000 lat temu w północnej Europie.
Prof. Larsen tłumaczy:
To dowód, że ludzie przystosowali się genetycznie, aby móc spożywać ser i mleko, a stało się to niedawno w procesie ewolucji naszego gatunku. Gdy ludzie zaczęli tworzyć społeczności rolnicze, zachodziły również zmiany społeczne.
Naukowcy badający ludzkie szczątki we wczesnych społecznościach rolniczych w całej zachodniej i środkowej Europie stwierdzili, że ok. 10 proc. zmarło w wyniku urazów. Przemoc w neolitycznej Europie była endemiczna i skalowała się, co skutkowało wzorcami działań wojennych prowadzących do coraz większej liczby zgonów. To z kolei stworzyło idealne warunki dla innego problemu, który jest dużym problemem w dzisiejszym świecie: chorób zakaźnych. Hodowla zwierząt gospodarskich doprowadziła do powstania powszechnych chorób odzwierzęcych, które mogą być przenoszone ze zwierząt na ludzi.
Czytaj też: Przez sto lat żyliśmy w błędzie. Te kości szczękowe należą do Homo sapiens?
Warto jeszcze wspomnieć, że podczas gdy dzisiejszy kryzys związany ze zmianami klimatu jest wyjątkowy w historii ludzkości, społeczeństwa w przeszłości musiały radzić sobie z bardziej krótkotrwałymi katastrofami klimatycznymi, zwłaszcza długimi suszami.
Prof. Larsen podsumowuje:
Kiedy spojrzysz na 6 lub więcej milionów lat ewolucji człowieka, to przejście od żerowania do rolnictwa i cały wpływ, jaki miało to na nas, stało się w mgnieniu oka. W skali ludzkiego życia może się to wydawać długim czasem, ale 12 000 lat tak naprawdę nim nie jest. Jesteśmy niezwykle odpornymi istotami, a to daje mi nadzieję na przyszłość. Będziemy nadal się przystosowywać, znajdować sposoby na stawienie czoła wyzwaniom i znajdować sposoby na odniesienie sukcesu.