Odkryto, że znany od ponad pół wieku antybiotyk jest zabójczy dla bakterii wywołujących boreliozę. Jest przy tym bezpieczny dla zwierząt, a próby kliniczne na ludziach rozpoczną się latem przyszłego roku. W teorii można byłoby za jego pomocą wyeliminować boreliozę ze środowiska.
Boreliozę, czyli krętkowicę kleszczową, wywołują krętki rodzaju Borrelia (w Ameryce jest to najczęściej B. burgdorferi, w Europie zaś B. garinii oraz B. afzelii). Rezerwuarem tych bakterii są gryzonie. Kleszcze mogą przenosić krętki ze zwierząt na człowieka. Zakażenie może być ostre i przypominać grypę. Albo też – w gorszym przypadku – przewlekłe, objawiając się bólami mięśni i stawów.
Boreliozę leczy się zwykle antybiotykami z grupy penicylin. Krętki (ze względu na złożoną budowę swojej ściany komórkowej) są jednak stosunkowo oporne na leczenie. Antybiotyki trzeba przyjmować przez dwa do trzech tygodni. Czasami konieczne jest powtórzenie leczenia. To powoduje skutki uboczne, głównie z powodu zaburzeń we florze jelitowej. Zwiększa też ryzyko rozwoju odporności na antybiotyki.
Nowy antybiotyk jest skuteczny przeciw krętkom
Zespół Kima Lewisa z Northwestern University w Bostonie odkrył, że dla krętków, w tym Borrelii, zabójcza jest hygromycyna A. Nie ma przy tym wpływu na inne bakterie. Testy na zwierzętach wykazały, że jest bezpieczna nawet w bardzo wysokich dawkach. To w przypadku leków rzadka i pożądana właściwość.
Hygromycyna będzie skuteczna także przeciwko krętkom bladym (Treponema pallidum) wywołującym kiłę. Może się przydać w jej leczeniu u pacjentów uczulonych na penicylinę, zwykle używaną przy tej chorobie.
Po udanych testach na zwierzętach o pozwolenie na rozpoczęcie badań klinicznych na ludziach ubiega się amerykańska firma FlightPath. Powinny rozpocząć się w przyszłym roku.
Boreliozę można wyeliminować?
Co jednak najciekawsze, zespół naukowców wykazał także, że może wyeliminować krętki wywołujące boreliozę z organizmów gryzoni. Wystarczy, że skuszą się na przynęty z hygromycyną. Teoretycznie więc można byłoby pozbyć się boreliozy całkowicie!
Badania sugerują, że rozwój odporności bakterii B. burgdorferi na hygromycynę byłby mało prawdopodobny, a w praktyce niemożliwy. Związek ten wykazuje bardzo duże podobieństwo do tych, które są bakteriom niezbędne do przeżycia. Mutacja, która sprawiłaby, że bakterie nabyłyby odporność na hygromycynę, pozbawiłaby je też możliwości pobierania składników odżywczych, czyli byłaby dla nich zabójcza. – Borelioza może zostać całkowicie wyeliminowana – twierdzi Kim Lewis.
Hygromycyna nie jest związkiem nowym, a zespół z Northwestern University jej nie wynalazł – odkrył tylko, że jest niezwykle skuteczna przeciw krętkom. Sama hygromycyna została wyizolowana z żyjących w glebie bakterii Streptomyces hygroscopicus w 1953 r. Jako środek przeciwko pasożytom jelitowym dodawana jest do pasz dla trzody chlewnej i drobiu.
Źródła: New Scientist, Cell.