Nutri Score – co to za oznakowanie produktu?
Nutri-Score jest stosowany w dziesięciu krajach europejskich jako jedno z ośmiu dobrowolnych oznaczeń żywności funkcjonujących na rynku. Składa się z sekwencji liter A, B, C, D, E, którym odpowiadają kolory od zielonego przez jasno-zielony, żółty i pomarańczowy do czerwonego.
Zasadę klasyfikacji żywności można porównać do działania sygnalizacji świetlnej. Tak jak zielone światło pozwala pieszemu wejść na drogę, tak litera A na zielonym tle daje przyzwolenie na częsty wybór żywności. Z kolei czerwony kolor sugeruje ograniczenie jego spożycia.
Na jakiej podstawie przyznaje się ocenę Nutri-Score?
Decyduje o tym wynik prostego algorytmu, bazującego na metodzie naukowej, tzw. punktacji Rayner’a. Bierze się w niej pod uwagę zawartość składników zalecanych w diecie i do ograniczenia.
Całkowity wynik Nutri Score jest wyznaczany na podstawie różnicy zawartości komponentów negatywnych (N) i pozytywnych (P). Do składników negatywnych zalicza się: wartość energetyczną, tłuszcze nasycone, cukry i sód, natomiast do pozytywnych: % zawartość warzyw/owoców/orzechów w produkcie, błonnik i białko.
Im żywność ma więcej składników negatywnych, tym zyskuje ogółem więcej punktów i dalszą pozycję na skali. O tym, na czym polega ta metoda, przeczytasz w artykule: Nutri-Score: co to jest i jak działa system certyfikacji żywności?
Czy Nutri-Score odpowiada zaleceniom dietetycznym?
To sprawia, że w większości przypadków ocena wartości odżywczej pokrywa się z zaleceniami dietetycznymi. Na przykład bogate w tłuszcze i cukry słodycze albo chipsy lądują zwykle na końcu skali. Produkty z warzyw i owoców, których powinno się jeść co najmniej 400 g dziennie, otrzymują natomiast oznaczenie A (np. warzywa na patelnię Hortex) lub B. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy to niekorzystne dla zdrowia wysoko przetworzone wyroby również są oznaczane jako wartościowe.
Dlatego algorytm Nutri-Score ma wkrótce zostać jeszcze lepiej dopasowany do wskazówek dietetycznych, zmieni się m.in.:
- Sposób naliczania punktów za zawartość cukru, soli i białka – będzie bardziej restrykcyjny.
- Zostanie poprawione rozróżnienie między produktami pełnoziarnistymi z błonnikiem a rafinowanymi, czyli z mąki oczyszczonej z łuski.
- Oleje o niższej zawartości tłuszczów nasyconych oraz ryby będą lepiej klasyfikowane.
- Pojawi się doskonalsze rozróżnienie słodzonych i niesłodzonych produktów mlecznych oraz serów.
Czy Nutri-Score to wiarygodne oznakowanie produktu?
Pomimo konieczności wprowadzenia zmian etykieta już teraz cieszy się uznaniem jako niezależne oznakowanie oraz źródło wiedzy o walorach zdrowotnych produktów.
Sposób oznaczenia Nutri Score na produktach spełnia wymogi stawiane przez ekspertów (m.in. ze Światowej Organizacji Zdrowia):
- Bazuje na niezależnych danych naukowych i opiniach specjalistów.
- Posługuje się barwami, które są łatwe do zrozumienia, bo opierają się na zakorzenionym w społecznej świadomości kodzie kolorystycznym.
- Opiera się na stałej mierze (100 g/ml), a nie na porcjach jednostkowych.
- Obejmuje zarówno pozytywną, jak i negatywną notę.
- Jest jednolity we wszystkich krajach, które go przyjęły.
Nutri-Score a zdrowa dieta. Jak etykieta pomaga w wyborze produktów?
To jeden z celów, jakim ma służyć przyjazna konsumentom etykieta. Jej zadaniem jest rzetelna pomoc w komponowaniu zdrowego jadłospisu, a poprzez to – budowanie świadomości żywieniowej oraz wsparcie w nabieraniu zdrowych nawyków dietetycznych. W konsekwencji powinno to przyczyniać się do poprawy sytuacji zdrowotnej w społeczeństwie.
Tabela wartości odżywczych produktów spożywczych bywa często niezrozumiała dla konsumentów. W efekcie nie potrafią oni świadomie wybrać korzystnej dla organizmu żywności. Nutri-Score ułatwia im to zadanie, dzięki temu, że:
- znajduje się w widocznym miejscu na froncie opakowania;
- jest czytelne;
- ma intuicyjny układ graficzny.
Należy jednak pamiętać, że Nutri-Score można porównywać tylko pomiędzy podobnymi produktami. System „nie mówi”, które produkty należy spożywać, a których nie. Ma jedynie pomagać w dokonywaniu lepszych wyborów żywieniowych.
Badanie przeprowadzone przez IPSOS w 2021 r. wykazało, że skala przemawia również do tych osób, które rzadko analizują etykiety produktów. Natomiast osoby z chorobami układu krążenia wskazały w innej z ankiet, że etykieta Nutri-Score pomogła im wybrać produkty o mniejszej zawartości kalorii i tłuszczów nasyconych.
Jak wybierać zdrowe produkty z pomocą Nutri-Score?
Jak można ją wykorzystać podczas zakupów?
- Jeśli na opakowaniu znajduje się znak z uwydatnioną literą A lub B, oznacza to, że w produkcie przeważają korzystne dla zdrowia składniki. Ma on niską zawartość kalorii, soli, cukru, tłuszczu lub niektórych z nich nie zawiera wcale. Za przykład może posłużyć oznaczona literą A fasolka szparagowa zielona Hortex, która w 100 g dostarcza 31 kcal, 2,2 g białka, 3,5 g błonnika i tylko 0,1 g tłuszczów nasyconych oraz 0,6 g cukrów.
- Co innego żywność z oznakowaniem D lub E. Tę powinno się konsumować rzadko w niedużych porcjach, ze względu na nadmierną obecność niewskazanych składników odżywczych.
- Natomiast litera C sugeruje umiarkowane spożycie produktu.
Wartość odżywcza odgrywa ważną rolę przy wyborze zdrowej żywności, a zrozumiała etykieta stanowi jej gotową analizę. Dzięki jasnej wskazówce nie musisz samodzielnie oceniać zawartości poszczególnych składników ani porównywać ich obecności w różnych produktach. Mając do wyboru dwa artykuły spożywcze, wybierasz ten, który zajmuje wyższą pozycję na skali.
Czy Nutri-Score świadczy o jakości produktu?
Warto mieć przy tym świadomość, że oznakowanie produktu symbolem NS – nawet po planowanej aktualizacji – nie zdoła oddać wszystkich walorów danej żywności.
Dla przykładu bukiet warzyw kwiatowy Hortex uzyskał ocenę A m.in. ze względu na niską kaloryczność, niewielką zawartość tłuszczu, soli i cukrów. Jednak to, czego nie da się odczytać z tabeli wartości odżywczych produktów spożywczych czy prostej etykiety, również odgrywa kluczową rolę w zdrowej diecie.
Warzywa mrożone Hortex zostały zebrane w szczycie sezonu i od razu zamrożone, dzięki czemu zachowały większość witamin i mikroelementów niezbędnych w codziennym jadłospisie. Natomiast po ugotowaniu intensywnie pachną i smakują tak, jak ich świeżo zebrane odpowiedniki.
Jak działa Nutri-Score w Polsce?
HORTEX jest obecnie jedną z zaledwie kilku polskich marek, dzięki którym Nutri-Score w Polsce się rozwija. Pozytywny odbiór etykiety przez konsumentów daje jednak nadzieję, że coraz więcej producentów zacznie stosować to dobrowolne oznaczenie na swoich produktach.
W badaniu przeprowadzonym przez IPSOS:
- ponad 60% ankietowanych uznało Nutri-Score za przydatny, zrozumiały i wiarygodny;
- 64% badanych wskazało, że jest on dopasowany do ich potrzeb;
- 68% respondentów potrafiło trafnie odczytać znaczenie etykiety po krótkim instruktażu.
To, w połączeniu z pozytywnym nastawieniem środowiska naukowego i konsumenckiego, pokazuje, że warto kierować się Nutri-Score w codziennych zakupach. Jest on skutecznym sposobem na to, jak odżywiać się zdrowiej na co dzień.