Jest to fascynujące połączenie orientu z europejską nutą, dzięki któremu doznaje się niebywałej okazji, aby doświadczyć różnorodności tradycji, zwyczajów, palety barw, aromatów i smaków. To raj dla miłośników historii, gdzie Wschód spotyka się z Zachodem.
Różnorodność Turcji dotyczy nie tylko tradycji i nowoczesności, ale też krajobrazów: od słonecznych wybrzeży po śnieżne szczyty, od malowniczych dolin po słynne pustynne formacje. Turecka przyroda urzeka tak, jak podróż, w której każdy krok przenosi cię w inne rozdziały baśni.
Ten niezwykły kraj posiada aż cztery morza: Morze Marmara łączące oba kontynenty Europy i Azji, Morze Czarne na północy, Morze Śródziemne na południu i Morze Egejskie na zachodzie. Posiada ponad 100 pasm górskich z najbardziej znanymi na południu górami Taurus, które wpadają prosto do Morza Śródziemnego i rozciągają się na 1500 kilometrów. U ich podnóża znajduje się Antalya, która określona jest perłą Riwiery Tureckiej. Zasłużyła na to miano dzięki zachwycającym piaszczystym plażom, błekitnemu morzu, którego kojący szum fal w blasku złocistego słońca potrafi oczarować każdego.
Aby odkryć ten niekwestionowany skarb wystarczy tylko 3 godziny lotu z Warszawy. Ja swoją podróż odbyłam z liniami Corendon Airlines, gdzie już na pokładzie zasmakowałam wspaniałej tureckiej kuchni, aromatu parzonej kawy i herbaty, a ze strony personelu pokładowego doznałam tureckiej gościnności. Linie ogłosiły też uruchomienie bezpośrednich lotów w sezonie letnim z Warszawy do Heraklionu na greckiej Krecie, które stały się dopełnieniem oferty na loty z Katowic do Heraklionu.
Historia Turcji bliska sercu Polaków
Turcja dla Polaków powinna być czymś więcej niż miejscem wakacyjnych podróży. Mimo, że obydwa kraje prowadziły bitwy od Cecory po Chocim to darzyły się szacunkiem i odkryły, że więcej ich łączy niż dzieli. Imperium Osmańskie nigdy nie akceptowało rozbiorów Polski, uznawało nadal Rzeczpospolitą jako “poselstwo Lechistanu” przez cały okres utraty niepodległości naszej ojczyzny – od 1795 do 1918 roku, czyli przez 123 lata. Stało się przyjacielem Polski, który nie odwrócił się od nas. Na dworze sułtana w Stambule wciąż czekało puste miejsce dla polskiego ambasadora. „Polska nie zginęła” dla tureckich sułtanów. Turcy wierzyli, że Polska powróci na mapę świta, dając nadzieję Polakom na odrodzenie. Imperium Osmańskie stało się azylem i schronieniem dla polskich emigrantów nie tylko w trakcie zaborów, przyjmowało też polskich uchodźców, żołnierzy i powstańców. Myślę, że dzięki tym braterskim, odważnym gestom ludzie świadomi wspólnej historycznej przyjaźni, gdy dotykają tureckiej ziemi, czują nie tylko ciepło słońca, ale i ciepło wspólnej historii, która połączyła nasze dzieje w sposób niezwykle wzruszający i ludzki.
Turcy bardzo cenili nasz naród za jego waleczność i godność. Już w XVI wieku Sulejman Wspaniały i Zygmunt August pisali do siebie listy pełne uprzejmości. Na każdym kroku możemy też się przekonać, jak ważny dla Turków jest honor. Nawet wznosząc toast, tak jak my wypowiadamy “na zdrowie!”, Turcy wypowiadają“Şerefe!”, a to słowo oznacza “za honor!”
W Adampolu zwanym po turecku Polonezköy po dziś dzień brzmią echa tej przyjaźni, gdzie polskie rodziny odnalazły dom, wolność i nadzieję po klęsce powstania listopadowego. Ta polska wieś, położona w okolicach Stambułu została założona w 1842 roku przez księcia Adama Jerzego Czartoryskiego. W Adampolu przebywali powstańcy styczniowi (1863-1864). Gościł tu także nazywany ojcem narodu tureckiego słynny Mustafa Kemal Atatürk. Adampol nadal istnieje i można tu usłyszeć ojczystą mowę na gościnnej anatolijskiej ziemi. Zgodnie z tradycją na wójta Adampola wybierany jest Polak. Mieści się tu też kościół katolicki pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej, a także ufundowane w 1933 roku popiersie Adama Mickiewicza.
W tej polskiej wsi powstał też polski legendarny Pułk Kozaków Sułtańskich, walczący w barwach Imperium Osmańskiego z myślą o przyszłej niepodległośći Polski. Sztandar Dywizji Kozaków Sułtańskich zawierał 2 symbole: turecki półksiężyc i orła białego. W Stambule zaś znalazł swój ostatni dom Adam Mickiewicz (zm. w 1855 roku), do którego przybył, aby wspierać organizację legionów polskich walczących przeciwko Rosji. Jego dom stał się muzeum i symbolem polsko-tureckiej więzi.
Gdy w 1923 roku Mustafa Kemal Atatürk proklamował Republikę Turcji i został jej pierwszym prezydentem to właśnie odrodzona Rzeczpospolita była jednym z pierwszych państw, które wysłały serdeczne gratulacje. Polska podpisała 23 lipca 1923 roku w Lozannie Traktat Przyjaźni i była pierwszym państwem europejskim, które uznało nowe tureckie państwo. Traktat stał się fundamentem współpracy, która przetrwała II wojnę światową oraz zimną wojnę. Dziś łączy nas pasterstwo w NATO, kontakty gospodarcze i prężnie rozwijająca się turystyka.
Atatürk zmienił imperium w nowoczesną, świecką republikę.To absolutnie wyjątkowa postać, bohater narodowy Turcji, który ustanowił liczne reformy społeczne. Przyznał kobietom prawa do edukacji, pracy i wprowadził prawa wyborcze dla kobiet (1930–1934). Zniósł wielożeństwo. Jego reformy były jednymi z najbardziej postępowych w muzułmańskim świecie. Zmodernizował też szkolnictwo i administrację. Zastąpił alfabet arabski łacińskim, wspierał literaturę i sztukę. Każdego roku 10 listopada w całej Turcji obchodzone są obchody upamiętniające kolejną rocznicę śmierci tureckiego przywódcy (Atatürk zm.10.11.1938 r.). Tego dnia o godzinie 9.05 jego śmierć upamiętniana jest minutą ciszy.
Dzień później, czyli 11 listopada 2025 roku obchodzony był w Hotelu Cullinan w Belek – Polski Dzień Niepodległości z Golf Trips – międzynarodowym cyklem turniejów golfowych. W tym wydarzeniu wzięło udział aż 137 golfistów. Polska drużyna świętowała ten ważny dzień w biało- czerwonych strojach. Specjalnymi gośćmi turnieju byli: Ambasador Rzeczpospolitej Polskiej w Turcji Maciej Lang oraz Prezes Polskiego Związku Golfa Radosław Frańczak. Partnerem wydarzenia były linie Corendon Airlines, które rozwijają swoją ofertę w segmencie wyjazdów tematycznych, w tym wyjazdów skierowanych do społeczności golfistów.
Kultura, która nas łączy
Polacy pokochali turecką kuchnię, seriale i muzykę. Turcy odwiedzający Polskę żartują, że w Polsce łatwiej znaleźć kebab niż polskie pierogi. Kebab stał się też w naszym kraju bardziej popularny niż hot-dogi i zapiekanki. Jednak sposób podawania kebaba w Turcji różni się od tego podawanego w Polsce. W Polsce podawany jest w picie, tortilli lub bułce, zaś w Turcji najczęściej podawany jest w prostej, tradycyjnej formie — na talerzu. Jednym z najbardziej popularnych kebabów jest aromatyczny Adana kebab, który przyrządzany jest z mielonego mięsa jagnięcego.
Słynny ayran kupisz nawet w Biedronce. Często uznawany jest za jeden z najzdrowszych napojów świata: niskokaloryczny, bogaty w probiotyki, elektrolity. wapń, witaminy (w tym z grupy B), co korzystnie wpływa na trawienie, układ odpornościowy, kostny i serce. Dla mnie to najlepszy napój na świecie.
Turcyzmy w języku polskim
W w XVI i XVII wieku do języka polskiego wpłynęło najwięcej tureckich zapożyczeń, kiedy to Rzeczpospolita znajdowała się w bezpośredniej strefie kontaktu z Imperium Osmańskim. Często były one związane z wojskiem, przedmiotami codziennego użytku, kuchnią, czy odzieżą. Przykładowe turcyzmy w języku polskim to: dywan, majdan, bazar, kawa, czajnik, kiecka, kaftan, turban, pasza, lazur. Język turecki posiada 29 głosek, wiele brzmi podobnie do naszych polskich. Możemy zatem żartobliwie powiedzieć, że wszyscy “mówimy po turecku”.
Perła Riwiery Tureckiej Antalya- jedna z ulubionych destynacji Polaków
Do tego cudownego miejsca wybrałam się z pierścionkiem ozdobionym tureckim kamieniem- sułtnitem, który został odkryty w 1982 roku w Turcji i jest wydobywany jedynie w tym kraju. Dla mnie jest to kamień magiczny ze względu na jego zmiany barwy. Rano ma kolor brązowy, a w wieczorem w świetle lamp zmienia swój kolor na zielony.
W Antalyi magia działa od pierwszego spojrzenia, ma w sobie coś co pozwala człowiekowi zwolnić, wziąć głęboki oddech i poczuć, że staje się częścią harmonii łączącej morze, niebo, człowieka i upływający czas. Przebywając tu doznajesz emocji, która rozkwita w sercu i staje się tęsknotą, do której się wraca, gdy tylko zamkniesz oczy. Łatwo mi wracać wspomnieniami do tego pięknego miejsca parząc codziennie aromatyczną turecką herbatę i pijąc ją w charakterystycznych tulipanowych szklaneczkach, których wygląd jest już znany Polakom.
Antalya jest miejscem, które łączy cud przyrody, komfort wypoczynku, historię i atmosferę tureckiej gościnności, zaś stabilny klimat i większość słonecznych dni czyni ją destynacją, do której Polacy chętnie wracają rok po roku. Jak wiemy słońce ma zbawienny wpływ na duszę i zdrowie człowieka, a poprzez stymulację witaminy D, zwiększa poziom serotoniny, czyli tzw. ”hormonu szczęścia” . Poziom serotoniny zwiększa także regularne spożywanie przyprawy chili, jakże obecne w tureckiej kuchni.
Antalya to też miasto tętniące historią, założone w II wieku p.n.e. Każdy jego zakątek kryje ślady dawnych cywilizacji, od starożytnych Greków i Rzymian po Bizancjum i Imperium Osmańskie.
Brama Hadriana jest jednym z najbardziej popularnych i najważniejszych zabytków Antalyi. Jej nazwa pochodzi od rzymskiego cesarza Hadriana, a została wzniesiona na jego cześć w II wieku n.e. Stanowiła wjazd do miasta od strony lądu.
Kolejną atrakcją turystyczną, którą trzeba odwiedzić jest Starówka Kaleiçi, która urzeka antycznymi ruinami, wąskimi uliczkami, bielonymi domami, drewnianymi balkonami, a także kamiennymi bramami. Spotykamy tu też minarety, które pamiętają epokę imperium.
Przechadzając się tureckimi ulicami, nie sposób nie wtopić się w orientalne, mieniące się barwami bazary, pachnące przyprawami z aromatycznym kardamonem, cynamonem, wanilią, turecką kawą, herbatą i słodką baklavą. Tu na każdym kroku natykamy się na tureckie rzemiosło: ręcznie tkane dywany i kilimy, przepiękną ceramikę, biżuterię, wszechobecne amulety z okiem proroka.
Niezwykłą atrakcją turystyczną regionu Antalyi i najbardziej rozpoznawalnym kanionem Turcji jest Zielony Kanion – niezwykłe, sztuczne jezioro, które zostało utworzone po zbudowaniu tamy Oymapınar na rzece Manavgat. Zachwyca szmaragdową taflą wody, otaczającą go dziką roślinnością i górami Taurus, przez co stał się idealnym krajobrazem .
W okolicach Antalyi znajdują się też imponujące wodospady, wśród których najbardziej popularne to Düden i Manavgat. Zauroczyła mnie też tutejsza roślinność, wyjątkowe zestawienie palm i sosen. Malowniczym uzupełnieniem tego pejzażu były purpurowe bugenwillie i oleandry.
Moją bazą wypadową był hotel Corendon Playa Kemer w Kemer który jest idealnym miejscem na niezapomniane wakacje nad Morzem Śródziemnym i który ma własną plażę na tak zwane “wyciągnięcie ręki”. Tu oglądałam codziennie piękne wschody i zachody słońca. Hotel posiada łagodne zejście do morza, na plaży rozstawione są wygodne leżaki. Otoczenie palm i szumu fal tworzy atmosferę wakacyjnego spokoju i odprężenia.
Goście hotelu mogą korzystać też z basenów, położonych wśród zjawiskowych widoków, zaś restauracje serwują smaczne aromatyczne potrawy – od kuchni tureckiej po dania międzynarodowe.
Oglądanie wschodów słońca stało się dla mnie wówczas codziennym rytuałem, a wstawanie nie było dla mnie trudne, gdyż Turcja nie korzysta już ze zmian czasu i w czasie zimowym przestawiamy zegarek o 2 godziny do przodu, a latem o godzinę.
Ogromne, zapierające dech w piersiach wrażenie zrobił na mnie widok turkusowego Morza Śródziemnego mieniący się w blasku słońca, gdy wychodziłam na plażę i widok majestatycznych pasm gór Taurus, gdy wychodziłam z hotelu. Ten niesamowity kontrast zostanie ze mną na długo.
A jeśli chcesz jeszcze bardziej doznać niesamowitego połączenia gór z morzem koniecznie wybierz się kolejką linową na górę Tahtalı Dağı, która znajduje się właśnie w pobliżu Kemer. Jest to niesamowita podróż z poziomu plaż na wysokość ponad 2300 metrów, gdzie powietrze staje się już rześkie.
Ciekawostki dotyczące Turcji:
Zmiana nazwy Turcji
Turcja w 2021 roku zmieniła nazwę Turkiye, gdyż nie chciała, aby jej nazwa była kojarzona z indykiem, gdyż po angielsku indyk to turkey.
Hammam
Każdy odwiedzający Turcję powinien skorzystać z tradycyjnego tureckiego rytuału zwanego hammam, który potrafi zrelaksować duszę i ciało poprzez rozgrzanie ciała w łaźni parowej lub saunie, poddanie się peelingowi przy użyciu rękawicy Kessa, mycie pianą. Na koniec czeka na nas odprężający masaż oraz nałożenie maseczki nawilżającej. Wszystko to dzieje się w otoczeniu marmuru, podstawowego materiału, z którego budowane są łaźnie i z którego wykonane są platformy do masażu. Hammam to obowiązkowy punkt podróży do Turcji, którego nie można pominąć, polecam bardzo. Rytuał relaksuje, oczyszcza skórę, poprawia krążenie. Skorzystałam z tego zabiegu przebywając w hotelu Corendon Playa Kemer,
Koty
Turcy kochają koty, które naturalnie wtapiają się w pejzaż i codzienność tego kraju. W kulturze muzułmańskiej uznawane są za zwierzęta czyste i darzone są szacunkiem. Legendy głoszą wiele opowieści o Proroku Mahomecie i jego ukochanej kocicy Muezza. Najbardziej popularna głosi o tym, że Mahomet odciął rękaw swojej szaty, aby nie obudzić śpiącej na nim kotki i móc przygotować się do modlitwy.
W Antalyi koty spacerują swobodnie po ulicach, są dokarmiane i wydaje się, że są wszędzie, nawet w meczetach.
Tulipany
Czy wiecie, że tulipany nie pochodzą z Holandii, a właśnie z Turcji. Trafiły do Europy w XVI stając się z czasem symbolem Holandii.
Święty Mikołaj pod palmami
W Turcji mieszkał Święty Mikołaj, a dokładnie w tureckim mieście Demre, które w starożytności nazywało się Myra, oddalone 140 km od Antalyi na terenie dzisiejszej Turcji. Zatem Mikołaj nie mieszkał w śnieżnej Laponii, a w miejscowości otoczonej palmami. Zmarł 6 grudnia, w dniu w którym obchodzimy Mikołajki. Jego relikwie zostały przeniesione do Bari we Włoszech.
“Wróżyć z fusów”
Powiedzenie “wróżyć z fusów” jest bardzo popularne w Polsce od lat. Pochodzi z tradycji przewidywania przyszłości w Imperium Osmańskim, ta forma wróżenia jest nadal popularna w Turcji.
Turecka kolonya to jeden z najbardziej powszechnych w Turcji środków na bazie alkoholu stosowanych do dezynfekcji, odświeżania rąk i ciała. To element tradycyjnej tureckiej kultury, najbardziej popularna jest ta o zapachu cytrynowym, wszechobecna w domach, restauracjach. Jest symbolem gościnności i czystości.
Efekt Lewandowskiego
Turyści z Polacy są lubiani w Turcji nie tylko w związku z historyczną sympatią,w oczach Turków Robert Lewandowski stał się twarzą Polski. Tu jego popularność jest ogromna, jeśli powiesz Turkowi, że jesteś z Polski, spotkasz się z uśmiechem i entuzjastyczną odpowiedzią: “Lewandowski”.
Turcja to nie tylko kraj – to podróż przez czasie i przestrzeni, gdzie Azja spotyka się z Europą w sposób, którego nie doświadczysz nigdzie indziej. Jest miejscem, w którym historia, kultura i przyroda splatają się w niezapomnianą mozaikę. Stanowi swoisty wielokulturowy tygiel przyciągający jak magnes odwiedzających, sprawiając, że miejsce pozostaje w sercu na długo i zaprasza do jej odkrywania na nowo. Oczarowuje też turystów swoją niezwykłą gościnnością i otwartością.
A jaka jest historia polsko-turecka? Jest jak gotowy scenariusz na film pełen dramatów, nagłych zwrotów akcji, ale przede wszystkim wyjątkowych gestów przyjaźni.