Opryszczka, zwana także zimnem, to choroba wirusowa skóry i błon śluzowych. Ujawnia się w postaci pęcherzyków zapalnych, które tworzą skupiska na ustach, a po kilku dniach pokrywają się strupami.
Jakie czynniki uaktywniają wirusa opryszczki?
Kilka czynników zewnętrznych, takich jak oziębienie organizmu czy zbyt silne nasłonecznienie, mogą powodować uaktywnienie się wirusa opryszczki. Częściej jednak za nawroty opryszczki odpowiedzialne są czynniki związane z odpornością i ogólnym stanem zdrowia człowieka . Należą do nich infekcje wirusowe, bakteryjne, długie leczenie antybiotykami, chemioterapia lub miesiączka. Uaktywnienie wirusa HSV-1 mogą również spowodować urazy skóry – nawet bardzo niewielkie, niewidzialne okiem ludzkim, powstałe w wyniku ukąszeń owadów, zabiegów kosmetycznych czy podrapań. Bardziej narażone na nawroty są osoby starsze, schorowane, często z chorobami nowotworowymi.
C
Czy opryszczka może wystąpić w załamaniu nosa lub w nosie? W jakich jeszcze miejscach można się jej spodziewać?
Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu błony śluzowej lub uszkodzonej skóry osoby zdrowej ze zmianami skórnymi czy śliną osoby zakażonej, nawet jeśli w danym momencie nie ma opryszczki. Może dojść również do samozakażenia, czyli przeniesienia wirusa w inne miejsce na własnym ciele w wyniku rozdrapania świeżych zmian. W tym mechanizmie zmiany o charakterze opryszczki mogą pojawić się w zasadzie wszędzie – na pośladku, na tułowiu, na twarzy. Może też dojść do zakażenia wału paznokciowego – przy ssaniu palca, lub zapalenia gałki ocznej – jeśli osoba zakażona trze oczy.
Jak leczyć opryszczkę?
Opryszczkę leczymy zewnętrznie tzn. przez stosowanie odpowiedniej maści lub doustnie. Leczenie doustne jest zwykle silniejsze niż leczenie zewnętrznie. Doustnie lek antywirusowy stosujemy w opryszczce o nasilonych objawach, w opryszczce nawrotowej, jak również w innych postaciach opryszczki niż wargowa, np. w przypadku opryszczki narządów płciowych. Takie leczenie musi być zlecone przez lekarza, w odpowiednio dobranej dawce i stosowane odpowiednio długo.
Czy można zarazić się opryszczką od osoby, która jest nosicielem wirusa, ale nie ma widocznych zmian?
Sytuacją niezbędną do przeniesienia wirusa HSV na inną osobę jest utrata ciągłości tkanek skóry lub błon śluzowych. Do zakażenia najłatwiej dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu ze zmianami o charakterze aktywnej opryszczki. Jednak wirus HSV poza organizmem może przetrwać nawet do kilku dni (na odzieży, klamkach, naczyniach). Możemy też zarazić się od tzw. nosiciela wirusa HSV, kiedy dochodzi do bezobjawowego wydalania wirusa. Wydzielanie wirusów ma miejsce nawet u połowy zakażonych, którzy nigdy nie mieli objawów klinicznych! Osoba zakażona często w ogóle nie wie, że jest nosicielem wirusa opryszczki, a już prawie nigdy nie zdaje sobie sprawy, że jest potencjalnym zagrożeniem dla innych.
Czy opryszczka wargowa u ciężarnej może mieć negatywny wpływ na dziecko?
Opryszczka wargowa to niezmiernie częsta przypadłość, zwykle uciążliwa, ale niegroźna dla zdrowia czy życia. Część zachorowań przebiega bezobjawowo i osoba zakażona może nie zdawać sobie sprawy, że jest nosicielem wirusa. Na przebieg ciąży i zdrowie dziecka negatywny wpływ może mieć pierwotne zakażenie opryszczką w trakcie ciąży. Może ono prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu czy powstania zaburzeń neurologicznych u dziecka. Jeśli jednak kobieta choć raz chorowała przed ciążą (tzn. miała opryszczkę wargową), ma już przeciwciała i przekaże je dziecku. Dlatego wyjątkowo ważne jest, by ginekolog w trakcie badania wypytał ciężarną, czy chorowała na opryszczkę i w określonych przypadkach zlecił zbadanie przeciwciał u matki. Jeśli je ma, zagrożenie dla dziecka jest znacznie mniejsze. Jeśli nie, trzeba w pierwszych tygodniach życia dziecka bardzo uważać, ewentualnie rozważyć leczenie profilaktyczne. Równie ważny dla dalszego postępowania jest fakt, czy partner ciężarnej jest nosicielem wirusa HSV.
Dr Dorota Bystrzanowska, Dermatolog