Według Federalnej Administracji Lotnictwa (FAA) i Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), maszyna typu “power lift” to “samolot cięższy od powietrza, zdolny do pionowego startu, pionowego lądowania i lotu z małą prędkością, który w tych trybach lotu opiera się głównie na napędzanych silnikiem urządzeniach nośnych lub ciągu silnika, a w locie poziomym na nieobrotowych profilach aerodynamicznych”. Brzmi znajomo?
Czytaj też: Tak będzie wyglądał samolot transportowy przyszłości od Boeinga. Ten projekt zwala z nóg
Zasadniczo oznacza to szeroko rozumiane “latające taksówki”, czyli maszyny łączące cechy śmigłowców i stałopłatów. Mają one startować i lądować z miejsca, bez rozbiegu (jak śmigłowce), ale podczas lotu zachowywać się jak klasyczne samoloty. Co prawda nie ma jeszcze oficjalnego tłumaczenia, ale można by je określić mianem “pionowzlotów”. To pierwszy przypadek stworzenia przez FAA i ICAO nowej kategorii lotniczej od 1946 r., kiedy to do klasyfikacji dołączyły śmigłowce, potocznie nazywane “helikopterami”.
Poznajcie maszyny typu power lift, czyli po prostu pionowzloty
Wojsko eksperymentuje z takimi maszynami od lat 60. ubiegłego wieku, ale ponieważ nowoczesne pionowzloty coraz mocniej przepychają się do zastosowań cywilnych, FAA zdecydowała się opracować nowe przepisy dotyczące ich konstrukcji, obsługi i szkolenia pilotów. To logiczna decyzja, bo zaszufladkowanie pionowzlotów w jednej z istniejących kategorii byłoby trudne. Samo ogłoszenie jest o tyle ważne, że decyzje FAA historycznie stanowią wzór dla innych agencji regulacyjnych na całym świecie.
Czytaj też: To będzie największy samolot na świecie. Zgadnij, co ma transportować
Zastosowania pionowzlotów są szerokie. W sektorze militarnym ułatwiają operacje na terenach trudno dostępnych, gdzie nie ma pasów startowych, jak na przykład w misjach ratunkowych lub zwiadowczych. W cywilu z kolei rozwój tej technologii otwiera nowe możliwości w transporcie miejskim – pojazdy eVTOL (elektryczne pionowzloty) mogą stać się kluczowe dla szybkiego przemieszczania się w miastach, redukując zatłoczenie na drogach. Producenci testują także użycie eVTOL do dostaw towarów, co może znacząco usprawnić logistykę.
Nowe przepisy wyjaśniają, w jaki sposób pionowzloty mogą być wykorzystywane komercyjnie jako taksówki powietrzne, transportery ładunków, karetki pogotowia i w innych zastosowaniach. Pozwalają również pilotom na korzystanie z jednego sterowania lotem zamiast dwóch do szkolenia, rozszerzają możliwości operatorów w zakresie korzystania z symulatorów w szkoleniu i testowaniu pilotów oraz określają ogólne wymagania dotyczące certyfikacji pilotów. Ponadto przepisy stosują przepisy pierwotnie opracowane dla śmigłowców w odniesieniu do niektórych faz lotu VTOL.
Mike Whitaker, administrator FAA, mówi:
FAA będzie nadal priorytetowo traktować bezpieczeństwo naszego systemu, ponieważ pracujemy nad bezproblemową integracją innowacyjnych technologii i operacji. Ta ostateczna zasada zapewnia niezbędne ramy, aby umożliwić bezpieczne operowanie samolotów transportowych w naszej przestrzeni powietrznej. Pionowzloty to pierwsza nowa kategoria samolotów od prawie 80 lat, a ta historyczna zasada utoruje drogę do obsługi szeroko zakrojonych operacji Advanced Air Mobility (AAM) w przyszłości.
Podczas gdy komercyjne operacje eVTOL są już przeprowadzane w Chinach, USA i Europa prowadzą resztę świata ostrożniejszą ścieżką. Amerykańscy kandydaci na eVTOL – Joby, Archer i Beta Technologies – celują w certyfikację FAA i pierwsze komercyjne loty w 2025 r.