Dzisiaj nie spotykamy się na świecie z gigantycznymi erupcjami powierzchniowymi, kiedy to przez setki lat lawa potrafi nieustannie wydobywać się ze szczelin w skorupie ziemskiej na powierzchnię, zalewając tysiące kilometrów kwadratów.
Czytaj też: Wulkan budzi się po długiej drzemce. Pojawiły się pesymistyczne wieści
W przeszłości geologicznej Ziemi do takich megawydarzeń (zdarzeń w skali globalnej) dochodziło kilkukrotnie. Warto wspomnieć chociażby o trapach syberyjskich, których pojawienie się na przełomie permu i triasu miało wpływ na największe wymieranie gatunków w historii Ziemi.
Pokrywy lawowe z przeszłości kluczem do zrozumienia megawydarzeń w historii Ziemi
Fińscy badacze przyjrzeli się pokrywom lawowym na Antarktydzie i w Afryce Południowej. Chcieli oni sprawdzić wiarygodność teorii, że wielkopowierzchniowe wypływy lawy mają swoje źródło w na małych głębokościach pod anomalnie cienką skorupą ziemską. Efekty ich pracy przeczytamy na łamach Journal of Petrology.
Badania były przeprowadzone w ramach projektu naukowego skupiającego się wokół pokryw lawowych Pangei, kiedy to Afryka Południowa i Antarktyda (miejsca poboru próbek) były ze sobą połączone 180 mln lat temu. Jak mówi dr Arto Luttinen, kierownik zespołu z Uniwersytetu Helsińskiego:
Zainteresowało nas występowanie większości pokryw lawowych w tym regionie, gdzie płyty tektoniczne Afryki i Antarktydy są stosunkowo grube (przyp. red. co się nie zgadza z dotychczasowym poglądem).
Alternatywna hipoteza pojawiła się wówczas u naukowców, kiedy odkryli pokrywę bazaltową w Mozambiku, która wykazuje w swoim składzie chemicznym przejawy tego, że powstała w dużo wyższych temperaturach, a zatem na o wiele większej głębokości.
Czytaj też: Płonące hałdy jak wulkany. “Wybuchowo” potrafi być także w Polsce [WYWIAD]
Ten z pozoru niewielki niewielki detal był początkiem dla nowej tezy popartej dodatkowo modelowaniem komputerowym, że megaerupcje bazaltowe w przeszłości nie musiały mieć zawsze źródła w postaci płytko zlokalizowanej komory magmowej, ale również materiał mógł pochodzić w głębokiego płaszcza Ziemi.
Informacje o tym, jak zachodziły ogromne wydarzenia wulkaniczne przed milionami lat, mogą pomóc nam dzisiaj zrozumieć to, jak wybuchają wulkany, w jaki sposób dochodzi do eksplozji, skąd bierze się magma pod wulkanem.