Konkurs Global Space Balloon Challenge jest organizowany co roku przez Stanford Space Initiative, organizację utworzoną przez studentów Uniwersytetu Stanforda. Uczestnicy konkursu przygotowują własny eksperyment i wysyłają go do stratosfery za pomocą balonu. Konkursowe eksperymenty przeprowadzono między 10 i 27 kwietnia 2015 roku, ale ostateczne wyniki konkursu ogłoszono 21 lipca.
Polska międzyuczelniana misja JADE wystartowała 25 kwietnia 2015 roku z lotniska aeroklubu we Włocławku. Z misją balonową poleciały trzy eksperymenty, a każdy przygotowany przez innego twórcę.
Próbę wykorzystania organizmów ziemskich do biomonitoringu ozonu w stratosferze przeprowadziła dr Agata Kołodziejczyk z Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Chcieliśmy sprawdzić, który z trzech gatunków mszaków: Ortotrichum, Physcomitrella i Atrichum będzie wrażliwy na działanie ozonu w stratosferze, ale pozostanie odporny na niską temperaturę, ciśnienie czy wysokie promieniowanie UV – wyjaśnia dr Kołodziejczyk.
Kapsułę wyniesiono na wysokość blisko 30 km, a cały lot trwał dwie godziny. Próbki kontrolne z tymi samymi gatunkami mszaków pozostały na ziemi, aby później obie grupy można było porównać ze sobą. “Okazało się, że mszak Atrichum świetnie przetrwał w tych warunkach, a jednocześnie ozon pozostawił na nim charakterystyczne brązowe ślady” – wyjaśnia badaczka. Obecnie – już na ziemi – naukowcy badają mechanizmy, które powodują, że Atrichum właśnie w ten sposób reaguje na działanie ozonu.
Kolejny nagrodzony w misji JADE eksperyment przygotowali reprezentujący Politechnikę Wrocławską: Jędrzej Górski, Daniel Karczmit i Jędrzej Kowalewski. Testowali oni czujniki, których zadaniem było zbieranie informacji na temat temperatury, ciśnienia i poziomu promieniowania UV. Czujniki będą przydatne jesienią, podczas kolejnego projektu FREDE. Wówczas na balonie wysłanym przez Europejską Agencję Kosmiczną młodzi naukowcy umieszczą aparaturę, która sprawdzi, jak szybko w kosmosie z freonu uwalnia się chlor, który niszczy warstwę ozonową.
Z kolei Daniel Kaczmara z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, w ramach misji JADE, testował konstrukcję platformy do prowadzenia zdalnych eksperymentów w stratosferze. Sprawdzał m.in. funkcjonalność oprogramowania stacji naziemnej i zasięg łączności.
W kategorii najlepszych eksperymentów naukowych drugie miejsce zajął zespół IRBE-1 z litewskiego Ventspils Augstskola. Misje balonowe z całego świata nagradzano również m.in. za najlepsze zdjęcie wykonane podczas eksperymentu, najwyższą uzyskaną wysokość, a także dla najlepszej inicjatywy edukacyjnej.