„Renta wdowia” nie jest nowym, odrębnym świadczeniem, a jedynie potocznym określeniem możliwości łączenia dwóch już przysługujących świadczeń
Zgodnie ze zmienionym artykułem 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoba uprawniona do kilku świadczeń (np. własnej emerytury i renty rodzinnej po zmarłym małżonku) może wybrać korzystniejszy dla siebie wariant. Do końca 2024 roku obowiązywała zasada wypłaty tylko jednego, wyższego świadczenia. Od 2025 roku, wdowy i wdowcy mogą zdecydować, czy chcą otrzymywać 100% renty rodzinnej i 15% własnego świadczenia, czy też 100% własnego świadczenia i 15% renty rodzinnej.
Czytaj też: Koniec z obciążaniem dzieci — rząd zmieni przepisy dotyczące opłat za DPS?
Choć wnioski o rentę wdowią można było składać już od 1 stycznia 2025 roku, same wypłaty ruszyły dopiero teraz. Do wszystkich organów emerytalno-rentowych wpłynęło już ponad milion wniosków, z czego ponad 978 tysięcy trafiło bezpośrednio do ZUS-u. Bartosz Gaca, dyrektor Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych w ZUS, podkreślił w rozmowie z PAP, że renta wdowia jest jednym z największych projektów Zakładu w ostatnich latach. ZUS, jako główny podmiot realizujący ustawę, obsłuży blisko 90% wszystkich wniosków. W sumie, szacuje się, że uprawnionych do tego świadczenia może być nawet około 850 tysięcy emerytów i rencistów w Polsce.
Czytaj też: Pracy jest mnóstwo, ludzi brakuje. Polacy zapomnieli o tym zawodzie, a ma świetne perspektywy
Aby ZUS mógł przyznać i wypłacać rentę wdowią, osoba wnioskująca musi spełnić łącznie cztery podstawowe warunki:
- Kobieta musi mieć ukończone co najmniej 60 lat, a mężczyzna – co najmniej 65 lat.
- Do dnia śmierci małżonka musiała pozostawać z nim we wspólności małżeńskiej.
- Obecnie nie może pozostawać w nowym związku małżeńskim.
- Prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku musiała nabyć nie wcześniej niż w dniu ukończenia 55 lat (dla kobiet) lub 60 lat (dla mężczyzn).
Bartosz Gaca zauważył, że proces rozpatrywania wniosków bywa skomplikowany, ponieważ konieczne jest uwzględnienie przepisów obowiązujących w roku śmierci małżonka, co czasem oznacza sięganie do regulacji sprzed dziesięcioleci.
Czytaj też: Pieniądze na wyprawkę szkolną już dostępne. ZUS wprowadza ważną zmianę w weryfikacji świadczenia
Osoby uprawnione nadal mogą składać wnioski o rentę wdowią. Jeśli wniosek wpłynie do ZUS do 31 lipca 2025 roku, prawo do wypłaty świadczenia w zbiegu będzie obowiązywało od 1 lipca 2025 roku (nie wcześniej niż od dnia spełnienia warunków), a świadczenie zostanie wypłacone z wyrównaniem. Wnioski złożone w kolejnych miesiącach, jeśli zostaną pozytywnie rozpatrzone, spowodują uruchomienie wypłaty od miesiąca ich wpływu do ZUS.
Czytaj też: Nauczyciele chcą zmian — czy prace domowe wrócą do szkół podstawowych?
Należy pamiętać, że maksymalna kwota renty wdowiej nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury, co obecnie wynosi 5 636 zł 73 gr brutto. Jeśli suma świadczeń w zbiegu przekroczy ten próg, kwota zostanie odpowiednio zmniejszona. ZUS informuje, że w pierwszej turze płatności tylko 4% przypadków objętych jest tym limitem. W lipcu ZUS rozpocznie również wysyłkę decyzji w sprawie renty wdowiej, choć część wnioskodawców może otrzymać pieniądze, zanim dotrze do nich oficjalna decyzja.