Satelity rozświetlają całe niebo. Ty tego nie widzisz, ale astronomowie mają duży problem

Jedną z najciekawszych dziedzin w badaniach kosmosu w najbliższych latach i dekadach będą prowadzone na szeroką skalę szerokie przeglądy nieba. Dzięki nowoczesnym obserwatoriom, zdolnym obserwować rozległe połacie nieba przez większą część nocy, naukowcy będą w stanie monitorować wszystkie krótkotrwałe zdarzenia pojawiające się na niebie. Dzięki temu nie tylko dowiemy się o wszystkich istotnych zmianach zachodzących w skali miesięcy i lat, ale także o tych, które zachodzą w ciągu dnia. Można śmiało powiedzieć, że będzie to zupełnie nowe okno na wszechświat. Będzie, o ile nie przeszkodzą nam w tym satelity, których na orbicie przybywa coraz wiecej.
Satelity rozświetlają całe niebo. Ty tego nie widzisz, ale astronomowie mają duży problem

Problemem wcale nie są tutaj pociągi satelitów, które widoczne są od czasu do czasu na niebie, krótko po starcie kolejnej partii satelitów Starlink. Problem jest znacznie poważniejszy i na pierwszy rzut oka wcale go nie widać. Badając wpływ konstelacji satelitów na obserwacje astronomiczne prowadzone w ramach przeglądów nieba, naukowcy przeanalizowali dane zebrane przez Zwicky Transient Facility (ZTF), które monitoruje krótkie zjawiska przejściowe, takie jak rozbłyski na powierzchni czerwonych karłów i czy też krótkie błyski wywołane mikrosoczewkowaniem. Analizując dane zebrane na przestrzeni trzech lat w jednym tylko wycinku nieba, naukowcy najpierw skatalogowali wszystkie zjawiska przejściowe, a następnie podzielili je na te, które są faktycznymi zdarzeniami astrofizycznymi i te, za które odpowiadają satelity.

Temat zagrożeń dla astronomii płynących ze strony megakonstelacji satelitów, takich jak chociażby Starlink, nie jest niczym nowym. Dotychczas jednak zastrzeżenia dotyczyły ogólnej jasności satelitów, które niszczą jakoś obserwacji nieba wykonywanych za pomocą teleskopów naziemnych. Takie argumenty zazwyczaj odpierane są przez zwolenników budowy megakonstelacji stwierdzeniem, że wpływ satelitów można odfiltrować z danych obserwacyjnych.

Jednak w najnowszym artykule opublikowanym na serwerze preprintów naukowych arXiv naukowcy wskazują na zupełnie inny aspekt zagadnienia. Satelity przemieszczające się po orbicie wokół Ziemi bezustannie zmieniają swoją orientację w przestrzeni tak, aby zawsze były odpowiednią stroną zwrócone w kierunku Ziemi. Z uwagi na to jednak, że część powierzchni satelitów jest płaska, to takie płaskie powierzchnie odbijają światło słoneczne w stronę Ziemi. Z perspektywy obserwatora znajdującego się na powierzchni Ziemi jest to tylko krótki błysk. W Dla teleskopów jest to jednak nieco większy problem. Z uwagi na to, że błyski są krótkotrwałe, ciężko je jednoznacznie odróżnić od astrofizycznych zjawisk przejściowych. Powstaje zatem pytanie o to, ile takich błysków faktycznie można zarejestrować na niebie, w trakcie obserwacji.

Wyniki analizy są co najmniej niepokojące. Okazuje się bowiem, że już teraz, na wczesnym etapie budowy konstelacji satelitów, ich wpływ już jest znaczący. Dane zebrane przez ZTF wskazują, że pojedynczy błysk trwa zaledwie kilkadziesiąt do kilkuset milisekund, ale na całym niebie pojawia się nawet 80 000 błysków satelitarnych na godzinę. To już jest naprawdę duża liczba do odfiltrowania w trakcie wykonywania wielkoskalowych przeglądów nieba, np. za pomocą Obserwatorium Very Rubin, które zostanie uruchomione już za dwa lata. Jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że Starlink ma na razie na orbicie około 5000 satelitów, a planuje mieć 42 000 i dodamy do tego fakt, że istnieje cała paleta firm przygotowujących swoje konstelacje, a i Chiny wkrótce rozpoczną wysyłanie kilkunastu tysięcy satelitów, problem ten będzie potężnym bólem głowy dla astronomów. Może się bowiem okazać, że dostarczając internet w dosłownie każde miejsce na powierzchni Ziemi, będziemy musieli pożegnać się z możliwością odkrywania fascynujących zdarzeń we wszechświecie. I nie, nie da się teleskopów naziemnych zastąpić teleskopami kosmicznymi, niezależnie od tego, jak bardzo byśmy tego chcieli.

Więcej:satelity