Nowoczesne konstrukcje silników mają obniżać zużycie paliwa nawet o 25 proc., ale stawiają przed materiałami zupełnie nowe wyzwania. Tradycyjne stale łożyskowe nie radzą sobie z wyższymi temperaturami pracy i większymi obciążeniami, z jakimi muszą mierzyć się współczesne jednostki napędowe. ARCTIC15 ma zmienić tę sytuację, oferując wyjątkową odporność na wysokie temperatury i korozję przy zachowaniu kompaktowych rozmiarów.
SKF prezentuje stal przyszłości do zastosowań lotniczych
Kluczową przewagą nowego materiału jest możliwość projektowania mniejszych i bardziej zwartych łożysk, które jednocześnie przenoszą większe obciążenia. To otwiera drogę do zupełnie nowych koncepcji konstrukcyjnych silników, eliminując dotychczasowe kompromisy między rozmiarem a wytrzymałością. Co ciekawe, twórcy ARCTIC15 od samego początku projektowali ten materiał z myślą o możliwościach naprawy i regeneracji, co w dobie zrównoważonego rozwoju staje się równie ważne co sama wytrzymałość.
Czytaj też: Rosyjska “superstal” przeszła test wytrzymałości 400 000 godzin. Fundament reaktorów przyszłości?
Prace nad nową stalą sięgają europejskiej inicjatywy Clean Sky, a zespół SKF Aerospace rozpoczął badania nad nawęglaną stalą nierdzewną prawie dziesięć lat temu. Proces rozwoju obejmował setki testów – od analiz laboratoryjnych po pełnoskalowe próby w rzeczywistych warunkach. Fabryki SKF wyprodukowały prototypy łożysk łączące nową stal z ceramicznymi kulkami, poddając je nawet ekstremalnym scenariuszom takim jak symulacja braku smarowania.
Inżynierowie zastosowali dwuetapowe podejście do rozwoju technologii. Najpierw zastąpili tradycyjne elementy stalowe lżejszymi i bardziej odpornymi na temperaturę komponentami ceramicznymi. Następnie połączyli je z ARCTIC15 – stalą o znacznie wyższej nośności i odporności termicznej niż dotychczas dostępne materiały.
Na początku 2026 r. zaplanowano naziemne testy demonstracyjne z jednym z czołowych producentów silników lotniczych. Będą one częścią standardowej procedury weryfikacji gotowości technologicznej, która określa, czy nowe rozwiązanie nadaje się do wdrożenia w rzeczywistych warunkach eksploatacyjnych.
Niezwykłym posunięciem SKF jest decyzja o bezpłatnym udostępnieniu opatentowanej technologii ARCTIC15 przez platformę Patent Bay. To prawnie wiążące zobowiązanie do nieegzekwowania patentów pozwala innym firmom i instytucjom korzystać z innowacji bez opłat licencyjnych. Patent EP3594375B1 obejmuje zarówno stop stali, jak i komponenty łożyskowe oraz proces ich wytwarzania.
Takie otwarte podejście ma przyspieszyć rozwój technologii wspierających zrównoważony rozwój lotnictwa. SKF zdaje sobie sprawę, że sama nie jest w stanie zmienić całego przemysłu i potrzebuje współpracy z innymi podmiotami. Program Clean Aviation, kontynuacja inicjatyw Clean Sky, tylko w 2024 roku rozdysponował ponad 800 mln euro na projekty dekarbonizacji, a w nadchodzących latach planowane są kolejne nabory wniosków.
Praktycznym przykładem zastosowania nowej technologii jest współpraca z Rolls-Royce przy silniku UltraFan, którego celem jest znacząca redukcja emisji. Kolejnym projektem jest helikopter RACER firmy Airbus Helicopters, który osiągnął prędkość 240 węzłów (ok. 444 km/h) przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia paliwa i emisji CO2 oraz tlenków azotu o ponad 25 proc.
SKF, firma z ponad stuletnią historią działająca w 130 krajach, kolejny raz pokazuje, że innowacje w podstawowych materiałach mogą mieć kluczowe znaczenie dla rozwiązania globalnych wyzwań. Choć ARCTIC15 nie jest cudownym remedium na wszystkie problemy lotnictwa, stanowi ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonego transportu powietrznego. Prawdziwa wartość tej technologii okaże się dopiero w perspektywie najbliższych lat, gdy przejdzie pełny cykl testów i wdrożeń.