O wstępnych wynikach badania poinformowali przedstawiciele producenta eksperymentalnej szczepionki – amerykańskiej firmy biotechnologicznej Moderna. Nowy preparat jest oparty na tej samej technologii, którą z powodzeniem zastosowano w szczepionce na COVID-19.
– Jeszcze przed pandemią COVID-19 każdego roku około 3 miliony ludzi na świecie umierało z powodu wirusowych infekcji dróg oddechowych, a wiele więcej było hospitalizowanych lub zmagało się z powikłaniami w wyniku tych infekcji – mówił dyrektor generalny Moderny, Stephane Bancel, cytowany w oświadczeniu poświęconym wynikom badań.
Bancel wyraził nadzieję, że nowa szczepionka na grypę okaże się skuteczniejsza, niż dotychczasowe preparaty. W przyszłości ma stanowić uniwersalną ochronę przed różnymi wirusami atakującymi drogi oddechowe.
Szczepionka mRNA na grypę – bezpieczna dla dorosłych
Badanie fazy I skupiało się na sprawdzeniu, czy eksperymentalny lek jest bezpieczny dla ludzi. Różne dawki szczepionki podano 180 dorosłym w różnym wieku, przy czym monitorowano wszelkie działania niepożądane. Zbadano czy preparat wyzwala oczekiwaną odpowiedź immunologiczną (na razie nie badano skuteczności tej odpowiedzi w zapobieganiu zakażeniom).
Wyniki pokazały, że u wszystkich badanych, na wszystkich poziomach dawkowania, stwierdzono wzrost liczby przeciwciał przeciwko wirusom grypy. Zgłaszane przez uczestników działania niepożądane były łagodne i, co ciekawe, występowały częściej u młodszych niż starszych dorosłych. Do najczęstszych dolegliwości należały: ból i tkliwość w miejscu wkłucia, bóle głowy, bóle mięśni i stawów oraz zmęczenie.
Na pełne wyniki będziemy musieli poczekać kilka miesięcy, do zakończenia kolejnych etapów badań. W zeszłym miesiącu rozpoczęły się badania fazy II, które mają na celu ustalenie odpowiedniej dawki i porównanie szczepionki Moderny z już istniejącymi szczepionkami opracowanymi przy użyciu bardziej tradycyjnych metod. W tym etapie bierze udział 500 uczestników, a wstępne wyniki powinny pojawić się na początku 2022 roku. Późniejsze etapy badania ocenią skuteczność szczepionki w różnych grupach pacjentów.
Szczepionka mRNA na grypę stanie się „lekiem uniwersalnym”
Większość obecnie stosowanych szczepionek przeciw grypie opiera się na inaktywowanych (zabitych) wirusach, hodowanych w kurzych jajach – inaczej mówiąc, namnażanych w kurzych zarodkach. Każdy preparat jest trój- lub czterowartościowy.
O tym, przed jakimi szczepami grypy powinna chronić szczepionka, decydują wydawane regularnie zalecenia. Szczepy wirusa muszą zostać wyselekcjonowane sześć do dziewięciu miesięcy przed planowanym zastosowaniem leku. Skuteczność konwencjonalnych szczepionek szacuje się na około 40–60%.
Producenci szczepionek, w tym Moderna, mają nadzieję, że technologia mRNA pozwoli znacznie podnieść poziom ochrony przed wirusami grypy. Co istotne, w jednej szczepionce można umieścić kilka cząsteczek mRNA, kodujących różne szczepy grypy, co pozwoli na rozszerzenie ochrony o kolejne warianty i może wyeliminować potrzebę przygotowywania szczepionek sezonowo.
Moderna pracuje też nad innymi eksperymentalnymi szczepionkami – w tym nad szczepionką „łączoną”. Preparat miałby chronić nie tylko przed grypą. Równocześnie miałby stanowić dawkę przypominającą przeciw COVID-19 oraz ochronę przed wirusem RSV (ang. respiratory syncytial virus). RSV to powszechnie występujący wirus atakujący drogi oddechowe, który najczęściej powoduje przeziębienie. Może jednak być bardzo niebezpieczny dla niemowląt, osób starszych i przewlekle chorych.
Szczepionki mRNA – nadzieja dla osób z HIV
Po sukcesie szczepionek przeciwko COVID-19, technologia mRNA rozwija się w zawrotnym tempie. Jednym z preparatów, na które świat czeka najbardziej, jest szczepionka na HIV. Narodowy Instytut Alergii i Chorób Zakaźnych (NIAID) w USA podał w ostatnich dniach, że eksperymentalna szczepionka mRNA na HIV pomyślnie przeszła testy na myszach i ssakach naczelnych.
Wyniki badań przedklinicznych, opublikowane w czasopiśmie „Nature Medicine”, pokazują, że nowa szczepionka była bezpieczna i wywołała pożądaną odpowiedź immunologiczną przeciwko wirusowi podobnemu do HIV. Małpy naczelne, które otrzymały szczepionkę oraz kilka dawek przypominających wykazały o 79% niższe ryzyko zakażenia małpim wirusem niedoboru odporności (SHIV), niż zwierzęta nieszczepione – podali autorzy badania.
– Pomimo prawie 40 lat wysiłków światowej społeczności badawczej, skuteczna szczepionka zapobiegająca HIV pozostaje nieuchwytnym celem. Ta eksperymentalna szczepionka mRNA łączy w sobie kilka cech, które mogą przezwyciężyć wady innych eksperymentalnych preparatów, a zatem stanowi obiecujące podejście – powiedział dyrektor NIAID, dr Anthony S. Fauci.
Źródła: Moderna, Nature Medicine.