Winda, chipsy i klawiatura QWERTY

Towarzyszą nam na co dzień. Czy zastanawialiście się kiedyś, skąd się wzięły?
Winda, chipsy i klawiatura QWERTY

Ziemniaczane chipsy

W lecie 1853 roku, Amerykanin George Crum pracował jako szef kuchni w eleganckim pensjonacie w Saratoga Springs w stanie Nowy Jork. Jeden z gości zamówił na obiad frytki, ale gdy zamówienie przyszło, uznał, że są zbyt grube jak na jego wymagania. Rozzłoszczony Crum usmażył partię ziemniaków pokrajanych na talarki tak cienko, ze nie można było ich nabić na widelec. Skutek jego działania był odwrotny od przewidywanego. Klient był zachwycony chrupiącymy, cienkimi jak papier plasterkami. Podczas kolejnych wizyt w restauracji za każdym razem żądał porcji ziemniaczanych chipsów.

Czy wiedziałeś, że…

  • Crum nigdy nie opatentował swojego kulinarnego wynalazku
  • W 1895 roku William Tappendon z Cleveland zaczął jako pierwszy sprzedawać chipsy w swoim sklepie spożywczym
  • Chipsy nieznane były w Europie aż do roku 1921. Pierwszym krajem, w którym się pojawiły była Anglia.
  • Do produkcji chipsów używa się specjalnej odmiany ziemniaków. Wśród polskich odmian są to: Baszta, Danusia, Mila, Tokaj, Triada, Wiking, Monsun oraz Ślęza.
  • Sprzedawane w tubach Pringles nie są tak naprawdę chipsami, lecz rodzajem cienkich kartoflanych ciasteczek. W ich skład oprócz suszonych ziemniaków wchodzi m.in. mąka kukurydziana, skrobia pszenna, sproszkowana kwaśna śmietana, cukier
  • Przeciętna grubość chipsa to 1,4 mm. Karbowane są 4 razy grubsze.

Układ klawiatury QWERTY

W 1875 roku, Sholes Christopher z pomocą asystentki  Amos Densmore przekształcił klawiaturę maszyny do pisania, tak aby najczęściej używane litery nie były zbyt blisko siebie, co powodowało zakleszczanie się ramion z czcionkami. W ten sposób powstał układ QWERTY, choć początkowo w miejscu R występowała kropka. Później dokonywano jeszcze kilku modyfikacji – istnieje anegdota, że twórcy klawiatury, by wywrzeć wrażenie na klientach w najwyższym rzędzie zamieścili wszystkie litery potrzebne do napisania słowa “typewriter”, czyli maszyna do pisania.  Układ QWERTY przetrwał do dziś, sprawdził się w przypadku wielu języków, choć był stworzony pod kątem angielskiego. Pojawiają się też próby odejścia od tego układu. Producent lelefonów Lava wypuścił dwa modele komórek z wariantem QWERTY i alternatywnie układem alfabetycznycm (ABCDEF). Trudno ocenić, czy ta rewolucyjna zmiana sie przyjmie.

Czy wiedziałeś, że…

  • Początkowo maszyny do pisania budziły duży opór – używając ich nie można było ukryć swojej nieznajomości pisowni różnych słów.
  • Przeciętna osoba pisze 30-4- słów na minutę. 40-50 słów to już doskonały wynik, natomiast 90 słów – to już mistrzostwo świata.
  • Samuel L Clemens, znany lepiej jako Mark Twain, był prawdopodobnie pierwszym pisarzem, który dostarczył wydawcy maszynopis. Jako jeden z pierwszych zakupił maszynę marki Sholes & Glidden.
  • Najtańsza maszyna produkowana w USA pod koniec XIX wieku kosztowała zaledwie 1 dolara.

Winda

W 1852 roku Elisha Graves Otis wynalazł pierwszy hamulec bezpieczeństwa znajdujący zastosowanie w windach. Był to moment w którym mógł rozpocząć się gwałtowny rozwój tej branży. Wcześniej używane były windy obsługiwane ręcznie, jak np. “Latające krzesło” skonstruowane na użytek króla Ludwika XV. Wynalazek przemówił do wyobraźni architektów, którzy zaczęli projektować coraz wyższe budynki o coraz odważniejszych kształtach. Firma Otis istnieje do dziś i jest jednym z najważniejszych producentów wind.

Czy wiedziałeś, że…

  • W Polsce działa ok. 70 000 wind osobowych i towarowych. Dla porównania we Włoszech, które wiodą prym w Europie, jest ich 750 000, czyli ponad dziesięciokrotnie więcej.
  • 
400 tysięcy dolarów odszkodowania otrzymała 64-letnia kobieta, która doznała obrażeń stopy, gdy winda zatrzymała się w połowie piętra, zmuszając ją do zeskoczenia z wysokości 1,2 m.
  • W ciągu ostatnich dziesięciu lat w Polsce wydarzyło się ponad 200 wypadków śmiertelnych spowodowanych wadliwym działaniem wind. najniebezpieczniejsze okazały się te montowane w latach 1970-1990.
  • Na świecie działa ponad 1,2 mln wind wyprodukowanych przez największą firmę w tej branży – Otis. Wiele z nich funkcjonuje także w polskich budynkach.