Wino i wanilia, czyli jak żywiły się elity na Bliskim Wschodzie

Izraelscy naukowcy postanowili przebadać resztki żywności w słojach z VI wieku p.n.e. Wyniki analiz umożliwiły im rekonstrukcję zwyczajów żywieniowych na dworze Królestwa Judy.
Wino i wanilia, czyli jak żywiły się elity na Bliskim Wschodzie

Państwo to obejmowało swoim zasięgiem krainę znaną jako Judea, podzieloną obecnie między Izrael i Autonomię Palestyńską. Łącznie badaniami objęto kilka ceramicznych słojów, których oznaczenia wskazywały na ich wykorzystywanie na dworze Królestwa Judy. Jak wynika z publikacji na ten temat, dostępnej PLoS ONE, w naczyniach tych przechowywano między innymi oliwę z oliwek i wino aromatyzowane wanilią.

Naczynia znaleziono w pomieszczeniu należącym do dużego budynku użyteczności publicznej, który został zniszczony podczas babilońskiej dewastacji Jerozolimy w 586 r. p.n.e. Odkryto je również w innym budynku, znajdującym się na wschodnim zboczu w obrębie stanowiska zwanego Miastem Dawida. Pomieszczenie, w którym zlokalizowano dzbany było wypełnione grubą warstwą gruzu, między innymi w postaci skał i nadpalonych fragmentów drewna.  

Naczynia sprzed tysięcy lat

Cztery z odrestaurowanych pojemników z drugiego stanowiska i jeden z pierwszego posiadały uchwyty z charakterystycznymi odciskami. Ich datowanie wskazywało na pochodzenie z końca VII lub początku VI wieku p.n.e. W toku analiz okazało się, że sześć słojów z pierwszego stanowiska i co najmniej dwa z drugiego zawierały wino. Jedno z naczyń posiadało też pozostałości oliwy z oliwek. 

Prawdziwe zaskoczenie nastąpiło jednak w przypadku dwóch dzbanów z drugiego stanowiska i trzech z pierwszego. Archeolodzy natrafili bowiem na pozostałości wanilii. Pozwala to przypuszczać, jak mogły wyglądać zwyczaje pielęgnowane przez elity Królestwa Judy. Jak zauważają autorzy badań, wanilia musiała być importowana z tropikalnych środowisk Indii lub wschodniej Afryki. Nie jest to szczególnie zaskakujące, jeśli mamy na uwadze udział mieszkańców Bliskiego Wschodu w kontrolowaniu szlaków handlowych łączących wschód i zachód. Kontrola ta jest uznawana przez historyków przez jeden z głównych, a być może nawet najważniejszy czynników asyryjskiej ekspansji na południowy zachód. 

Istotna rola Bliskiego Wschodu w handlu towarami

W VII w. p.n.e. Jerozolima cieszyła się bezprecedensowym dobrobytem, rosła jej wielkość, populacja i bogactwo. Włączenie Judy w sferę imperiów asyryjskiego, a później egipskiego, pozwoliło wasalskiemu królestwu odgrywać ważną rolę w lukratywnym, dalekosiężnym handlu południowoarabskim, dzięki temu, że główny szlak tej sieci przechodził przez Negew – jałowy obszar w jego południowym sektorze. […] Kilka  tekstów biblijnych odnosi się do handlu arabskiego, ale archeologia rzuciła dodatkowe światło na towary przewożone w tym systemie handlowym” – wyjaśnia główna autorka badania, Ayala Amir i jej współpracownicy