Z uprzedzeniami trzeba walczyć już w szkole

Dyskryminowana, zbuntowana i bezradna – tak często czuje się młodzież w gimnazjum. W tym wieku uczniowie tworzą pierwsze grupy i uczą się umiejętności społecznych. To właśnie wtedy należy identyfikować przejawy dyskryminacji w grupach rówieśniczych i eliminować zachowania wykluczające. Zespół psychologów z SWPS Katowice bada sytuacje w szkołach, klasach i opracowuje rozwiązania służące dzieciom i nauczycielom.

Psychologowie z SWPS w Katowicach – pod kierownictwem dr Małgorzaty Wójcik – rozwijają działania na rzecz eliminowania dyskryminacji w szkołach. Celem badaczy jest, aby młodzież nauczyła się sama identyfikować problemy w swoich grupach rówieśniczych w szkołach, w klasach i opracowywać odpowiednie scenariusze rozwiązań. “Chciałam wybrać obszar badań, który będzie dotyczył ważnych dla młodzieży kwestii: relacji interpersonalnych w grupie rówieśniczej, czyli tematu, w którym oni sami są ekspertami” – podkreśla dr Wójcik.

W wyniku rekrutacji młodzieży do projektu badawczego ze szkół województwa śląskiego powstanie zespół badawczy złożony z 10 uczniów i pięciu studentów. Uczniowie będą mogli zgłaszać się samodzielnie lub przez wychowawców. “Zależy nam, aby młodzi mogli nauczyć się robić badania, albo zobaczyli, czym w ogóle są badania społeczne, a następnie mogli czerpać z tej wiedzy i samemu wpływać pozytywnie na najbliższe otoczenie i relacje w swojej grupie” – dodaje dr Wójcik.

W kolejnym etapie uczniowie w trakcie warsztatów poznają podstawy badań społecznych, przeprowadzania wywiadów, obserwacji. “O etyce badań opowie uczestnikom dr Anna Hełkaz Wydziału SWPS w Katowicach. Wyjaśni, czego badaczowi nie wolno robić i w jaki sposób prowadzić wywiad, aby nie wywoływać u respondenta negatywnych emocji. Potem będziemy pracować wspólnie nad analizą wywiadów” – wyjaśnia dr Wójcik.

Po przygotowaniu merytorycznym uczniowie, pod opieką studentów i wykładowców, rozpoczną rzeczywiste badania. Będą mogli korzystać z infrastruktury badawczej wydziału SWPS w Katowicach: pracowni badań jakościowych, focusowni czy pracowni komputerowych. Finalnie to młodzi badawcze pokażą swoim rówieśnikom proces badań partycypacyjnych oraz przedstawią wyniki, które w  bezpośredni sposób dotyczą wszystkich uczniów szkół ponadgimnazjalnych. “Dzięki temu idea badań i ich prowadzenia stanie się bliższa, bardziej zrozumiała, uzasadniona i przystępna” – dodaje.

Projekt zawiera oryginalne rozwiązania. Po pierwsze, udział uczniów w badaniach partycypacyjnych: obserwacjach i wywiadach we własnej szkole. Badania będą prowadzić z wykorzystaniem niezwykle prostej i atrakcyjnej dla młodych osób metody PHOTOVOICE, polegającej na wykonaniu kilku fotografii obrazujących osobiste postrzeganie problemów, z jakimi spotykają się uczniowie szkół ponadgimnazjalnych oraz kontynuowanie obserwacji. Po drugie, podczas specjalnych spotkań z uczniami i studentami w śląskich szkołach to młodzież sama przybliży rówieśnikom przebieg badań oraz ich wyniki.

Założeniem projektu skierowanego do uczniów szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów jest szeroka promocja badań społecznych wśród środowiska studenckiego, młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Projekt „INKLA – promowanie badań partycypacyjnych″ jest kontynuacją Projektu Interwencji Edukacyjnej „Bliżej”, dofinansowanego z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, realizowanego pod kierownictwem dr Małgorzaty Wójcik. Zespół psychologów z SWPS w Katowicach w ramach projektu stworzył i wdrożył w szkołach program interwencji niwelujących rówieśniczą dyskryminację wśród uczniów pierwszych klas gimnazjum. “W rezultacie powstał program specjalnych lekcji, które pozwalają tworzyć zgrane zespoły klasowe, co zapewnia uczniom komfort pracy, nauki i czasu wolnego”  – mówi dr Wójcik. Projekt został objęty honorowym patronatem Kuratorium Oświaty i patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Projekt „INKLA” otrzymał 45 tys. zł dofinansowania od Fundacji na Rzecz Nauki w trzeciej edycji konkursu eNgage, którego założeniem jest rozwijanie umiejętności naukowców w popularyzacji nauki lub prezentacji wyników badań naukowych przede wszystkim młodzieży i studentom.

CZYTAJ TEŻ: