Ryż jest podstawą pożywienia połowy świata, szczególnie w krajach Azji, Ameryki Południowej i Afryki. Standardowo ma on niską zawartość witaminy B1 (tiaminy), a proces rafinacji jeszcze bardziej usuwa ważne składniki odżywcze. Może to powodować niedobory, które są przyczyną licznych chorób układu nerwowego i sercowo-naczyniowego.
Czytaj też: Głodujesz i lata zyskujesz? Ta dieta może nas odmłodzić
Teraz naukowcy z University of Geneva (UNIGE) i ETH Zurich i Taiwan’s National Chung Hsing University (NCHU) zmodyfikowali genetycznie ryż w taki sposób, aby zawierał więcej witaminy B1 bez szkody dla ogólnej wydajności procesu produkcyjnego. Szczegóły opisano w czasopiśmie Plant Biotechnology Journal.
Zmodyfikowany ryż naładowany witaminą B1
Większość witamin nie jest wytwarzana przez organizm ludzki i musi być dostarczana wraz z pożywieniem. Jeżeli dieta jest odpowiednio zbilansowana i zróżnicowana, zapotrzebowanie na witaminy jest zazwyczaj pokrywane. Ale nie we wszystkich miejscach na świecie jest to możliwe. W populacjach, w których głównym (lub jedynym) źródłem pożywienia są zboża – jak ryż – niedobory witaminy B1 są powszechne.
Czytaj też: Zdrowa dieta nie wystarczy. W przypadku posiłków liczy się każda godzina
A mówimy o wielu krajach Azji, Ameryki Południowej i Afryki. Sam proces przetwarzania ziaren ryżu (np. polerowanie) zmniejsza i tak skąpą zawartość witaminy B1. Problem jest realny, a ludzie cierpią, głównie na choroby nerwowe i sercowo-naczyniowej, np. beri-beri. Teraz naukowcy skupili się na poprawie zawartości B1 w bielmie ryżu, czyli tkance odżywczej, która stanowi większość ziarna, czyli tego, co spożywamy.
Prof. Teresa Fitzpatrick z UNIGE mówi:
Wcześniejsze próby biofortyfikacji podejmowane przez inne zespoły zakończyły się sukcesem, zwiększając zawartość witaminy B1 w zewnętrznej warstwie ziaren ryżu, ale nie w gotowym do spożycia produkcie. W naszym badaniu skupiliśmy się szczególnie na zwiększeniu zawartości witaminy B1 w bielmie.
Naukowcy wygenerowali linie ryżu wykazujące ekspresję genu wiążącego witaminę B1 w kontrolowany sposób w tkankach bielma. Po uprawie w szklarniach, zebraniu i polerowaniu ziaren ryżu, stwierdzono, że zawartość witaminy B1 w ziarnach ryżu z tych linii wzrosła.
Linie wysiano także na pole doświadczalne na Tajwanie i hodowano przez kilka lat. Z agronomicznego punktu widzenia analizowane cechy były takie same zarówno dla modyfikowanych, jak i niemodyfikowanych roślin ryżu. Wysokość rośliny, liczba łodyg na roślinę, masa ziarna i płodność były porównywalne. Jeżeli chodzi o poziom witaminy B1 w ziarnach ryżu po etapie polerowania, to w liniach modyfikowanych był on o 3-4 razy wyższy. To oznacza, że modyfikacja pozwala na akumulację wspomnianego mikroelementu.
300-gramowa miska ryżu z tej uprawy zapewnia ok. 1/3 zalecanego dziennego spożycia witaminy B1 dla osoby dorosłej. Następnym krokiem w stronę biofortyfikowanych roślin w witaminę B1 będzie zastosowanie tego podejścia w odmianach komercyjnych. Zanim jednak rośliny te będą mogły być uprawiane, konieczne będzie podjęcie kroków regulacyjnych związanych z biofortyfikacją za pomocą inżynierii genetycznej.