Celem reformy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest między innymi lepsze wykorzystanie zasobów ZUS oraz rozwianie wątpliwości, co oznaczają takie pojęcia jak „praca zarobkowa” i jak należy wykorzystywać zwolnienie od pracy zgodnie z przeznaczeniem. Ponadto zmiany mają zlikwidować rozbieżności między orzecznictwem kontrolerów ZUS i sądowym i kilka innych problemów. Skupmy się jednak na korzyściach, jakich dopatrzyli się specjaliści w projekcie ustawy.
Wielkie zmiany w działaniu L4
Ze zmiany skorzystają pracownicy zatrudnieni w więcej niż jednym miejscu. Poluzowanie przepisów w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych ma umożliwić pójście na zwolnienie lekarskie u jednego pracodawcy, ale wykonywanie obowiązków służbowych u innego przy jednoczesnym pobieraniu zasiłku z ZUS.
Czytaj też: Poczta Polska będzie tupać ze złości. Pisma urzędowe można nadać kurierem
Jest tylko jeden haczyk: lekarz musi wyrazić na to zgodę, co zostanie zapewne zawarte w dokumentacji medycznej i dołączone do zwolnienia, choć niekoniecznie przekazane wszystkim pracodawcom. Nietrudno wyobrazić sobie sytuację, w której pracownik z takiej możliwości skorzysta. Wystarczy, że schorzenie ograniczy tylko możliwości pracy fizycznej – wciąż można podjąć pracę zdalną przy komputerze.
Tym samym można będzie dorobić sobie do zasiłku, co przyda się wielu Polakom. Wiele osób i tak już to robi, ale niestety „na czarno”. Przy tym robią wszystko, by wykiwać kontrolerów ZUS.
Możliwość pracy w czasie trwania L4 to nie koniec zmian. Ponadto mają zostać poluzowane zasady wykonywania incydentalnych czynności na zwolnieniu lekarskim. Będzie można wybrać się na niezbędne zakupy, zabieg medyczny, na konsultację lekarską, a także na pocztę, podpisać rachunek, listę płac albo pokwitować odbiór paczki bez ryzyka utraty zasiłku. Zmiany dotyczyć będą także wystawiania zwolnień przez lekarzy.
Jedni widzą w zmianach pole do ogromnych nadużyć, inni szansę na wzrost legalnego zatrudnienia i łatwiejsze utrzymanie pracy. Wnioski na temat nowego działania L4 zostały opisane w „Pulsie Biznesu”, na którego łamach wypowiedziała się Renata Bugiel, adwokat w kancelarii GKR Legal.
Czytaj też: Udają polskie portale rządowe i kradną. Uwaga na fałszywe e-maile
PiP przypomina: poinformuj pracodawcę o zwolnieniu lekarskim
Przy okazji warto przypomnieć, że niezależnie od tego, jaką drogą pracodawca otrzyma zwolnienie lekarskie, pracownik ma obowiązek poinformować o swojej nieobecności. Aktualnie zwolnienia przesyłane są drogą cyfrową, bezpośrednio z gabinetu lekarza wystawiającego do ZUS-u i do pracodawcy, ale to nie zwalnia pracownika z odpowiedzialności. Nadal trzeba dać znać o nieobecności przełożonym, podać przyczynę i przewidywany czas.
Obowiązek ten reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Wiele zakładów pracy ma własne procedury, które warto znać. Niedopełnienie tego obowiązku w skrajnych przypadkach może doprowadzić do rozwiązania umowy z pracodawcą.
Aktualizacja
Kolejny temat, poruszany podczas dyskusji na temat reformy, to możliwość przebywania na zwolnieniu lekarskim poza granicami kraju. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zawarło w projekcie ustawy możliwość przebywania za granicą na zwolnieniu bez uzasadnienia lekarskiego, jeśli tylko w danym kraju można przeprowadzić odpowiednią kontrolę. Ministerstwo Finansów krytykuje te zapisy. Zdaniem resortu to zaproszenie do nadużyć. Polacy mieliby otwartą drogę do wyjeżdżania na wakacje w czasie, kiedy są niezdolni do pracy.
W projekcie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych znalazła się możliwość wskazania adresu zagranicznego jako miejsca pobytu wskazanego na zwolnieniu, jeśli wynika to z zaleceń lekarza lub innych okoliczności. Można by było wskazać także miejsca, w których można przeprowadzić kontrolę prawidłowego spożytkowania zwolnienia lekarskiego w innym kraju, co regulują odrębne przepisy prawa unijnego.
Ministerstwo Finansów krytykuje zbyt luźne podejście do zwolnień lekarskich. Resort wolałby, aby przebywanie poza Polską było możliwe tylko na wyraźne zalecenie lekarza i ewentualnie tylko w sytuacjach łatwych do zweryfikowania od razu po wystawieniu zwolnienia (a więc jeszcze przed wyjazdem na „wakacje”). MF obawia się też, że proponowane kontrole pobytów krótkoterminowych, na przykład tygodniowych, realnie nie będą przeprowadzane.
MRPiPS zaś podkreśla, że wolność przemieszczania się gwarantuje nam Konstytucja i nie można dopuścić do sytuacji, gdy korzystający z tego prawa ryzykują utratę opieki społecznej. Potrzebny jest wyważony kompromis. Projekt jest wciąż na etapie konsultacji, więc jeszcze nic nie zostało przesądzone.
