Australijscy badacze z University of Queensland opublikowali właśnie pracę dotyczącą odkrytych szczątków pterozaura. Na tym kontynencie nie znaleziono dotąd zbyt wiele szczątków tych prehistorycznych gadów. A siedmiometrowa rozpiętość skrzydeł jest rzeczywiście imponująca, przerasta inne odkryte tam pterozaury, nazwane Mythunga camara oraz Ferrodraco lentoni.
Znaleziony okaz należy zresztą do największych na świecie, tuż za pterozaurami o rozpiętości skrzydeł rzędu 10, 9 i 8 metrów. Badacze z Laboratorium Dinozaurów University of Queensland są podekscytowani. – To coś, co najbardziej zbliżone jest do smoka – mówi Tim Richards, doktorant w Laboratorium. Badacze nazwali go Thapunngaka shawi. Pierwszy człon w wymarłym już języku Wanamara oznacza „usta jak włócznia” (pterozaury miały bowiem długie dzioby), drugi zaś honoruje odkrywcę (którym był Len Shaw).
Zębata czaszka na długich skrzydłach
Jak sądzą badacze, był to gatunek drapieżny, który polował na ryby w prehistorycznym morzu Eromanga, pokrywającym w mezozoiku wschodnią i północną Australię.
Imponująca czaszka pterozaura mierzyła metr i miała czterdzieści zębów. – W zasadzie był wielką, zębatą czaszką na długich skrzydłach. Rzucał olbrzymi cień na mniejsze stworzenia, które drżały ze strachu. Zanim go usłyszały, było już po nich – opisuje Richards.
Pterozaury – pierwsze kręgowce w powietrzu
Pterozaury były pierwszymi kręgowcami, które opanowały lot. Umożliwiały im to cienkie, puste w środku kości. Jest to też powód, dla którego rzadko odkrywa się ich szkielety: ulegały rozkładowi szybciej niż innych gatunków. – Dość niezwykłe jest to, że w ogóle znajdujemy ich skamieniałości – mówi Richards.
I dodaje, że w Australii niewiele odkryto szczątków pterozaurów: mniej niż dwadzieścia. Thapunngaka jest więc szczególnie cennym znaleziskiem.
Dr Steve Salisbury, współautor pracy, dodaje, że szczególną cechą tego gatunku był kostny grzebień na dolnej i prawdopodobnie również górnej części szczęki. – Odgrywały zapewne rolę w aerodynamice tych stworzeń, na co, mamy nadzieję, odpowiedzą nam dalsze badania.
Od wróbla do smoka
Pterozaury były pierwszymi aktywnie latającymi kręgowcami. Są też największymi latającymi zwierzętami odkrytymi przez człowieka. Przez 150 milionów lat skolonizowały wszystkie kontynenty. Do dzisiaj odkryto około 120 gatunków pterozaurów. Nie wszystkie były olbrzymie. Znajdowano okazy od wielkości wróbla do rozpiętości skrzydeł powyżej dziesięciu metrów.
Szczątki opisanego w „Journal of Verterbrate Paleontology” pterozaura odnalazł niemal dekadę temu australijski poszukiwacz skamieniałości Len Shaw w hrabstwie Wanamara, niedaleko Richmond. Okaz gruntownie przebadano i wystawiono w muzeum Kronosaurus Corner w Richmond.
Źródło: EurekAlert, Journal of Verterbrate Paleontology.