Era bezterminowych dokumentów prawa jazdy w Polsce dobiega końca. Już za niespełna trzy lata, od stycznia 2028 roku, rozpocznie się wielka wymiana. Obejmie ona wszystkich kierowców posiadających stare, różowe karty wydane przed 19 stycznia 2013 roku. Szacuje się, że dotyczy to około 15 milionów osób.
Bezterminowe prawo jazdy do wymiany
Jeśli twój dokument nie ma określonej daty ważności, wizyta w urzędzie będzie koniecznością. Nie ma od tego wyjątków. Ta zmiana wynika wprost z art. 124 ustawy o kierujących pojazdami. Jej celem jest dostosowanie polskich przepisów do unijnych standardów, które wymagają, by wszystkie dokumenty tego typumiały określony termin ważności, nawet jeśli chodzi o bezterminowe prawo jazdy. Nie ma więc znaczenia, czy posiadasz kategorię B od trzydziestu lat, zdobyłeś uprawnienia motocyklowe kilkanaście lat temu, ani czy jesteś zawodowym kierowcą. To obowiązek każdego kierowcy z dłuższym stażem.
Czytaj też: Prawo jazdy od 17 lat już wkrótce w Polsce. Nowe prawo o ruchu drogowym zaskoczy kierowców
Wymiana kilkunastu milionów dokumentów to kolosalne wyzwanie logistyczne dla administracji państwowej. Proces startuje dokładnie 19 stycznia 2028 roku i potrwa aż pięć lat – do 2033 roku. Urzędy muszą bowiem poradzić sobie z napływem milionów wniosków. Trzeba wymienić każde bezterminowe prawo jazdy wydane przed 19 stycznia 2013 roku. Wymiana jest obowiązkowa.
W zależności od kategorii nowe dokumenty będą miały różne okresy ważności:
- kategorie A i B (samochody osobowe i motocykle) będą ważne przez 15 lat,
- dokumenty potwierdzające uprawnienia do prowadzenia ciężarówek i autobusów (kategorie C, D i pochodne) będą ważne jedynie przez 5 lat.
Sama procedura wymiany pozostaje bez zmian, ale wiąże się z kosztami. Potrzebny będzie wniosek, aktualne zdjęcie oraz opłata. Obecnie wynosi ona 100,50 zł, jednak słychać głosy o możliwej podwyżce nawet do 150 zł. Ministerstwo Infrastruktury tłumaczy to rosnącymi kosztami produkcji dokumentu. Renata Rychter, dyrektor Departamentu Transportu Drogowego Ministerstwa Infrastruktury, wskazywała, że w latach 2011-2023 koszty ponoszone przez urzędy przy wydaniu prawa jazdy wzrosły o około 47 proc.
Czytaj też: Prawo jazdy podrożeje? Rząd przygotowuje zmiany po latach stagnacji
Kierowcy zawodowi (kategorie C, D) muszą dodatkowo dołączyć aktualne zaświadczenia lekarskie i psychologiczne. Dla posiadaczy kategorii A i B, którzy nie prowadzą zawodowo, wystarczy standardowa procedura bez dodatkowych badań i formalności.
Czy stracisz uprawnienia?
Wiele osób, szczególnie starszych kierowców, obawia się, że wymiana dokumentu oznacza utratę bezterminowych uprawnień. Obawy te są żywe zwłaszcza wśród seniorów, ale chyba nikomu nie uśmiecha się przechodzenie egzaminu ponownie.
Na szczęście te lęki są nieuzasadnione – bezterminowe prawo jazdy nadal gwarantuje bezterminowe uprawnienia do prowadzenia pojazdów – nikt tego nie zabiera kierowcom. Trybunał Konstytucyjny już w 2013 roku wyraźnie oddzielił ważność fizycznego dokumentu od ważności samych uprawnień do prowadzenia pojazdów, co potwierdziły następnie polskie sądy administracyjne. Urzędnicy nie mogą arbitralnie ograniczać ważności uprawnień przyznanych bezterminowo przy wydawaniu nowego dokumentu. W decyzji TK można przeczytać:
Dokument prawa jazdy stwierdza jedynie posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami, zaś utrata jego ważności nie powoduje utraty ważności tych właśnie uprawnień. Wymiana tego dokumentu nie wymaga podjęcia czynności zmierzających do ponownego uzyskania uprawnień do kierowania pojazdami.
Warto podkreślić ponownie: wymiana dotyczy więc wyłącznie plastikowej karty, którą nosisz w portfelu. Twoje bezterminowe prawo jazdy pozostaje nienaruszone – po prostu nowy dokument będzie miał wpisany termin ważności i trzeba będzie go ponownie wymienić za 15 lub 5 lat, zależnie od kategorii uprawnień
To koniec pewnej epoki, ale nie powód do nerwów. Polacy posiadający bezterminowe prawo jazdy mają sporo czasu na działanie. Wystarczy spokojnie zaplanować wizytę w urzędzie komunikacji pomiędzy 2028 a 2033 rokiem. Warto jednak już teraz przygotować się na wydatek rzędu nawet 150 złotych na ten cel. To spora suma, ale warto zadbać o dokument zgodny z unijnymi standardami.
Pięcioletni okres wymiany daje duży komfort czasowy, więc nie odkładaj tego na ostatnią chwilę – kolejki w 2033 roku mogą być przerażające.