Ciąża jest poważnym obciążeniem dla organizmu, niezależnie od wieku matki. Pielęgnowanie rosnącego płodu stymuluje szereg zmian fizycznych, hormonalnych i chemicznych, które odbijają się na wszystkich ważniejszych narządach i w niektórych przypadkach mogą powodować poważne komplikacje zdrowotne, takie jak nadciśnienie czy stan przedrzucawkowy.
Czytaj też: Ciąża zmienia mózg matki, ale nie w taki sposób, jak myśleliśmy
Teraz naukowcy z Yale School of Medicine odkryli, że ciąża przyspiesza starzenie organizmu i może zwiększyć wiek biologiczny nawet o 2 lata, ale jest to zmiana odwracalna – w okresie poporodowym wszystko wraca do normy. Co więcej, w niektórych przypadkach kobiety karmiące piersią swoje dzieci po porodzie mogą stać się biologicznie “młodsze” niż we wczesnej ciąży! Szczegóły opublikowano w czasopiśmie Cell Metabolism.
Ciąża odmładza, ale najpierw postarza
To, że ciąża może przyspieszać starzenie, jako pierwsi zasugerowali naukowcy z Harvard Medical School, którzy pobrali próbki krwi od kobiet spodziewających się dziecka i zbadali je pod kątem subtelnych zmian epigenetycznych. Wpływają one na działanie genów, choć nie zmieniają podstawowej sekwencji DNA. Wyniki również opublikowane w Cell Metabolism sugerowały, że podczas ciąży komórki “starzeją się” szybciej niż zwykle.
Czytaj też: Alternatywa dla zapłodnienia in vitro. W Australii urodziło się pierwsze dziecko poczęte w ten sposób
Wiek chronologiczny odnosi się do dokładnej liczby lat naszego życia, podczas gdy wiek biologiczny jest prawdziwym odzwierciedleniem tego, jak starzeją się nasze komórki. Ma na niego wpływ wiele czynników, m.in. genetyka, stres, dieta, aktywność fizyczna, a więc każdy po części ma wpływ na to, jak szybko się starzeje. Wiek biologiczny można obliczyć dla każdego narządu osobno za pomocą specjalnych algorytmów matematycznych, zwanych “zegarami” epigenetycznymi. Niestety, gdy nasz wiek biologiczny jest wyższy niż chronologiczny, zwykle oznacza to uszkodzenia organów, a więc i większe ryzyko chorób.
Ponieważ ciąża jest “ostatecznym” obciążeniem dla organizmu, może powodować przyspieszone starzenie się. Trudno wskazać, jak bardzo, ale naukowcy sugerują, że wiek biologiczny kobiety może zwiększyć się nawet o 2 lata podczas 9 miesięcy, w których nosi dziecko pod sercem. Nie oznacza to jednak, że ciąża jest czymś dewastującym dla organizmu – efekt ten częściowo odwraca się już w ciągu kilku dni po porodzie.
Dr Kieran O’Donnell, adiunkt w Yale Child Study Center, mówi:
Trzy miesiące po porodzie zaobserwowaliśmy niezwykle duże obniżenie wieku biologicznego, w przypadku niektórych osób aż o osiem lat, zatem chociaż ciąża wydłuża wiek biologiczny, po porodzie następuje wyraźna poprawa. Warto zajść w ciążę, by się “odmłodzić”!
Ciąża a starzenie – jak jest naprawdę?
Zespół dr O’Donnella pobrał próbki krwi od 119 osób w różnych momentach ciąży i po niej, co było doskonałą okazją do weryfikacji badań uczonych z Harvardu. Naukowcy skupili się na procesie znanym jako metylacja DNA, podczas którego grupy metylowe są dodawane do genów, często zmieniając ich ekspresję. Zmiany epigenetyczne mogą kumulować się w komórkach i wskazywać, czy określone tkanki starzeją się w szybkim, czy wolnym tempie.
Czytaj też: Stworzyli pierwsze w historii sztuczne jądra! Mamy rozwiązanie problemu bezpłodności?
Kiedy dr O’Donnell przeanalizował zmiany w próbkach krwi pobranych we wczesnej, środkowej i późnej fazie ciąży, odkrył niezwykle duże ilości zużycia chemicznego. Obejmowało to poziom metylacji DNA, jakiego można by się spodziewać u osób o 1-2 lata starszych od uczestników badania. Innymi słowy, stres związany z ciążą mógł spowodować, że wiek biologiczny kobiet wzrósł szybciej niż wiek chronologiczny.
Próbki krwi pochodzące od 68 uczestniczek, pobrane 3 miesiące po porodzie, wykazały nieoczekiwaną zmianę. Choć ciąża początkowo postarzała komórki o 1-2 lata, po porodzie ich wiek biologiczny był o 3-8 lat niższy niż na początku ciąży, przy czym różne algorytmy zegarów epigenetycznych podają różne szacunki. Efekt okazał się nieco słabszy u kobiet, które przed ciążą miały większą masę ciała, natomiast był silniejszy u tych, które deklarowały wyłącznie karmienie piersią.
Uzyskanych wyników nie należy wykorzystywać do zawstydzania kobiet w ciąży, np. tych z większą masą ciała lub tych, które nie chcą lub nie mogą karmić piersią. Zespół dr O’Donnella chce kontynuować badania na większej grupie kobiet i dowiedzieć się, czy przedwczesne starzenie się na poziomie komórkowym faktycznie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zdrowotnych w przyszłości. To może pomóc kobietom w ciąży zachować zdrowie zarówno przed porodem, jak i po nim.